†.Πρέπει κατ’ ἀρχήν νά εὐχαριστήσουμε τόν Ἅγιο Τριαδικό Θεό πού μᾶς
ἀξίωσε πάλι νά ἐπανέλθουμε στόν τόπο αὐτό νά ἀκουστεῖ ὁ θεῖος του λόγος.
Στήν ἀρχαία Ἐκκλησία ἡ βάπτιση γινόταν σέ μεγάλη ἡλικία. Ἐπειδή
τώρα ὑπάρχει ὁ νηπιοβαπτισμός, ἡ κατήχηση γίνεται μετά τό βάπτισμά μας. Εἶναι μία ἀληθινή εὐλογία νά καταλάβουμε ὅτι πρέπει νά συμπληρώσουμε τήν κατήχησή μας μετά τό βάπτισμά μας. Δέν εἶναι ἡ κατήχηση οὔτε πολυτέλεια, οὔτε κάτι τό ἔκτακτο ἤ ἄν θέλετε κάτι τό προαιρετικό. Ἡ κατήχηση εἶναι ἀναγκαιοτάτη. Ἄν συνειδητοποιήσουμε ὅτι πρέπει νά ἀποκτήσουμε τή γνώση τοῦ περιεχομένου τῆς πίστεώς μας, τότε ἀναμφισβήτητα θά φροντίσουμε νά συμπληρώνουμε τήν γνώση μας, τήν πνευματική, τήν θεολογική, τή χριστιανική, ὄχι μόνο στήν παιδική ἤ ἐφηβική ἡλικία, ἀλλά σέ ὁλόκληρη τή ζωή μας. Οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ μέχρι πού πέθαναν ἐλέγοντο μαθητές˙ πού σημαίνει εἶχαν πνεῦμα μαθητείας. Κι ἐμεῖς μέχρι πού νά πεθάνουμε πρέπει νά ἔχουμε πνεῦμα μαθητείας. Ἄν θέλετε, ὅλα τά κακά πού ἔχουν ἐπισωρευθεῖ στή ζωή μας, εἶναι ἐπειδή ἀκριβῶς λείπει ἡ κατήχηση. Ὁ λαός μας, στή συντριπτική πλειοψηφία του, εἶναι ἀπληροφόρητος στά θέματα τῆς πίστεως. Εἶναι ἀκατήχητος. Καί αὐτή εἶναι ἡ μεγάλη συμφορά.
Ἡ χριστιανική κοσμολογία καί ἡ χριστιανική ἀνθρωπολογία
Τά φετινά μας θέματα θά εἶναι ἡ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ καί ἡ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ. Τί εἶναι αὐτή ἡ Κοσμολογία; Ὑπάρχει ἕνα μάθημα, ἤ ὑπῆρχε τουλάχιστον στήν ἐποχή μου, ἡ λεγόμενη Κοσμογραφία. Μήπως εἶναι κάτι ἀνάλογο; Καί ἡ ἀνθρωπολογία; Τί ἀκριβῶς εἶναι; Θυμᾶμαι, στό σχολείο γιά λόγους ἐποπτικούς, εἴχαμε καί ἕναν σκελετό. Πιστεύω κι ἐσεῖς στό σχολεῖο σας νά ἔχετε δεῖ κάποιο σκελετό ἀνθρώπινο σέ φυσικό μέγεθος. Καί ἐκεῖ γινόταν ἡ μελέτη τῶν ὀστῶν κι ἄλλα πράγματα γύρω ἀπό τήν ἀνθρώπινη κατασκευή. Μήπως εἶναι αὐτό; Θά λέγαμε περίπου ναί.
Ὅταν λέμε Κοσμολογία ἐννοοῦμε ὅτι ἀναφερόμεθα στά θέματα περί δημιουργίας τοῦ κόσμου. Πελώριο θέμα αὐτό, πού ἀπησχόλησε πάντα τούς φιλοσόφους, καί μάλιστα τούς πρώϊμους φιλοσόφους, ὡς πρός τούς ¨Ἕλληνες ἐννοῶ πρώϊμους φιλοσόφους, ἄν θέλετε, τούς προσωκρατικούς φιλοσόφους πού προσπαθοῦσαν νά μποῦν στό μυστήριο τῆς δημιουργίας. Τί εἶναι ὁ κόσμος; Ποιός τόν δημιούργησε; Τί σκοπό ἔχει; Ποῦ θά καταλήξει; Αὐτό τό πράγμα λέγεται κοσμολογία χριστιανική. Καί ὅταν λέμε ἀνθρωπολογία χριστιανική ἐννοοῦμε τά θέματα, πού ἀναφέρονται στή δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου. Γιατί λέγεται χριστιανική; Διότι θά τό δοῦμε τό θέμα ὄχι ἀπό φιλοσοφικῆς πλευρᾶς, μά οὔτε καί ἀπό ἐπιστημονικῆς πλευρᾶς. Ἀλλά θά τό δοῦμε ἀπό πλευρᾶς χριστιανικῆς, ἁγιογραφικῆς. Θά μοῦ πεῖτε, ὅμως, ὅτι ναί, ἀλλά ἡ ἐπιστήμη ἤ ἡ φιλοσοφία μπορεῖ νά λέγει τοῦτο ἤ ἐκεῖνο. Μάλιστα. Κάπου κάπου θά ἀναφερόμαστε καί στά θέματα τῆς φιλοσοφίας καί τῆς ἐπιστήμης. Ὅμως νά σᾶς πῶ ὅτι τώρα θά κάνουμε ἐπιστημονική ἀνάλυση; Τότε δέ θά ἦταν κατήχηση ἐδῶ πέρα. Τότε τί θά γίνει; Ἀκοῦστε τί θά γίνει. Οἱ χρυσοχόοι ἔχουν μία πέτρα, πού λέγεται «λυδία λίθος». Ὅταν τούς πᾶτε ἕνα κόσμημά σας χρυσό ἤ πού τό ὑπολογίζεται ὅτι εἶναι χρυσό, ἤ ψάχνετε πόσων καρατίων εἶναι, τό παίρνει ὁ χρυσοχόος τό κόσμημά σας τό τρίβει ἐπάνω στήν πέτρα καί ἐπάνω στήν πέτρα μένει μία γραμμή ἀπό τό μέταλλο. Βάζει μετά ἕνα ὀξύ καί ἀπό τόν τρόπο πού θά σκουραίνει ἤ ὄχι καί πόσο θά σκουραίνει, αὐτό πού ἄφησε ὡς μέταλλο πάνω στήν πέτρα τό κόσμημα, κρίνει, ἄν εἶναι χρυσός καί πόσων καρατίων εἶναι.
Ἔτσι, ἐάν μάθουμε πολύ καλά ἀπό χριστιανικῆς πλευρᾶς τό περιεχόμενο τῆς πίστεώς μας, βῆμα βῆμα, σᾶς βεβαιώνω, ὅποιες θεωρίες κι ἄν διαβάσετε ἤ ἄν ἀκούσετε περί δημιουργίας τοῦ κόσμου καί δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου θά μπορεῖτε, ἀνά πᾶσα στιγμή νά κρίνετε, ἐάν αὐτό ἀντέχει χριστιανικά. Διότι ἐπιτέλους αὐτή τή στιγμή αὐτό εἶναι τό θέμα μας. Μᾶς ἐνδιαφέρουν ἀπό χριστιανικῆς πλευρᾶς ὅλα ἐκεῖνα τά ὁποῖα κυκλοφοροῦν.
Φέτος, ἐπί παραδείγματι, γιορτάζουμε τά ἑκατό χρόνια ἀπό τότε πού δημοσιεύθηκε ἡ θεωρία τοῦ Δαρβίνου, ἡ θεωρία τῆς ἐξελίξεως. Ἡ θεωρία αὐτή λέγει ὅτι τά εἴδη ἔχουν μία ἐξέλιξη καί ὁ ἄνθρωπος προέρχεται ἀπό τόν πίθηκο. Πόσα τέτοια λέγονται ἢ γράφονται στίς ἐφημερίδες κτλ.. Καί ἀναρωτιέστε· δηλαδή δέν μᾶς ἔκανε ὁ Θεός; Καταγόμαστε ἀπό τόν πίθηκο κατά ἐξελικτικό τρόπο καί τυχαῖο; Δηλαδή αὐτή ἡ ἐξέλιξη δέν ἔχει κανένα σχέδιο; Γίνεται ἔτσι μέ τόν παράγοντα τύχη; Αὐτός ὁ κόσμος τυχαῖα βρέθηκε; Καί τί εἶναι αὐτός ὁ κόσμος; Σ’ ὅλα αὐτά θά μπορεῖτε ἀνά πᾶσα στιγμή νά ἀπαντήσετε πρῶτα στόν ἑαυτό σας καί μετά καί εἰς τό περιβάλλον σας, ἐάν μάθετε πολύ καλά τά θέματα αὐτά.
Συνεπῶς θά δοῦμε αὐτά τά θέματα, τήν Χριστιανική Κοσμολογία καί τήν Χριστιανική Ἀνθρωπολογία, ἀπό ἁγιογραφικής πλευρᾶς. Τί λέγει ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ. Τί μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ.
Τό βιβλίο τῆς Γενέσεως.
Βέβαια ὁλόκληρη ἡ Ἁγία Γραφή ἀναφέρεται στά θέματα αὐτά. Ὅμως τό κατ’ἐξοχήν βιβλίο ἀπ’ ὅπου θά πάρουμε ὅλες τίς πληροφορίες, που θά ἀναλύσουμε, θά εἶναι τό βιβλίο τῆς Γενέσεως. Τό βιβλίο αὐτό εἶναι γραμμένο ἀπό τό Μωϋσέα τόν 15ο αἰώνα π.Χ.. Εἶναι τό πρῶτο βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί συνεπῶς καί ὁλοκλήρου τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Τό βιβλίο αὐτό θεωρεῖται ἀπό πάρα πολλούς, πού εἶναι ἀπληροφόρητοι, ὅτι εἶναι μυθικό καί δέν ἀντέχει στήν ἐπιστήμη. Ὅτι δέν μποροῦμε πιά νά ἀναφερόμαστε στήν ἱστορία τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὕας καί ὅτι ὁ Θεός ἔκανε σέ ἕξι μέρες τόν κόσμο. Κι ὅμως παρ’ ὅ,τι σᾶς εἶπα ὅτι δέν κάνουμε ἐπιστήμη, ἐν τούτοις θά δεῖτε ὅτι εἶναι τόσο καταπληκτικά αὐτά τά ὁποῖα γράφει ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ πού ἀφήνουν κατάπληκτο τό μελετητή, ὄχι τόν ἀναγνώστη, τό μελετητή, σέ σχέση μ’ ἐκεῖνα τά ὁποῖα λέγει ἡ ἐπιστήμη. Κι ἔτσι, χωρίς νά κάνουμε ἐπιστήμη, θά συγκρίνουμε τά πράγματα μέ τήν ἐπιστήμη. Καί θά παίρνουμε μία αὐθεντική ἀπάντηση. Εἶναι γνωστό ὅτι οὔτε οἱ φιλόσοφοι, οὔτε οἱ ἐπιστήμονες μποροῦν νά μᾶς δώσουν αὐθεντική ἀπάντηση. Σήμερα λένε αὐτό κι αὔριο λένε ἐκεῖνο. Διαρκῶς ἡ ἐπιστήμη ἀναθεωρεῖ. Γι’ αὐτό ἐξάλλου λέμε ὅτι διατυπώνουν θεωρίες. Ὅταν βροῦν οι ἐρευνητές ἐπιστήμονες κάτι καλύτερο ἐγκαταλείπουν τήν παλαιότερη θεωρία καί διατυπώνουν νεότερη θεωρία. Ἀλλά καί πάλι θεωρία. Οἱ ἐπιστημονικές ἀλήθειες εἶναι πολύ λίγες. Ὡς ἐπί τό πλεῖστον στήν ἐπιστήμη κινούμεθα μέ τίς θεωρίες. Δηλαδή μέ ἕνα ἐπιστημονικό «πιστεύω». Αὐτό εἶναι ἡ θεωρία. Ἕνα ἐπιστημονικό «πιστεύω». Καί δέν εἶναι ἡ δομή ὁλοκλήρου της ἐπιστήμης ἀπό ἐπιστημονικές ἀλήθειες. Δηλαδή κάτι πού νά εἶναι ἀποδεδειγμένο. Γι’ αὐτό λέμε ἡ θεωρία τῆς ἐξελίξεως. Ἡ θεωρία περί τῆς γενέσεως τοῦ σύμπαντος. Ποιά θεωρία; Α’, Β’, Γ’, Δ’ θεωρία. Πλῆθος θεωριῶν. Καί ὅλες αὐτές προσπαθοῦν, ἀποπειρῶνται νά δώσουν μία ἀπάντηση. Γιατί δέν ἔχει δοθεῖ αὐθεντική ἀπάντηση.
Πρίν προχωρήσω στό θέμα, θά ‘θελα νά πῶ ὅτι τό βιβλίο τῆς Γενέσεως εἶναι πολύ ἀρχαῖο, εἶναι 3.500 ἐτῶν. Ἴσως κάποιος θά ἔλεγε: « Μά τέτοιο παλιό βιβλίο θά πάρουμε νά ἀντλήσουμε πληροφορίες;» Τό καταπληκτικό εἶναι ὅτι ἔχουν γραφεῖ καί διατυπωθεῖ σ’ αὐτό τό βιβλίο τόσα πολλά πράγματα, τά ὁποῖα σήμερα μόλις ἀνακαλύπτουμε. Αὐτό ἀνεβάζει τή βαθμολογία τῆς θεοπνευστίας τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Καί εἰδικότερα τοῦ βιβλίου τῆς Γενέσεως. Ἀκόμη πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι μπορεί νά ἀκούσετε ἤ νά διαβάσετε ὅτι ὁ συγγραφέας τοῦ βιβλίου τῆς Γενέσεως πιθανόν νά χρησιμοποίησε ἐξωβιβλικές πηγές, νά πῆρε ἀπό τούς Βαβυλωνίους ἤ τούς Αἰγυπτίους στοιχεῖα νά συνθέσει τό βιβλίο «Γένεσις». Ὑπάρχει τόση ἀπόσταση μεταξύ τῶν βαβυλωνιακῶν καί τῶν αἰγυπτιακῶν πηγῶν ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, ὥστε θά ἦταν ἀστεῖο νά ποῦμε ὅτι ὁ Μωυσῆς ἐπῆρε στοιχεῖα ἀπό τήν βαβυλωνιακή ἤ τήν αἰγυπτιακή φιλολογία, κοσμολογία, ἀνθρωπολογία. Θά τό δεῖ κανείς μέ μία πρώτη ματιά, ἄν διαβάσει ἕνα κείμενο βαβυλωνιακό ἤ αἰγυπτιακό καί διαβάσει καί τήν Ἁγία Γραφή. Θά τό δεῖ ἀμέσως. Ἐπειδή στήν ἐποχή μας ἔχουμε θεοποιήσει τήν ἐπιστήμη, κατά κάποιο τρόπο θά τήν χρησιμοποιοῦμε καί θά ἀναφερόμαστε σ’ αὐτήν. Καθώς θα ἀναλύουμε τήν Ἁγία Γραφή, θά ἀναλύουμε δηλαδή τά θέματα αὐτά ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, ὅπου χρειάζεται θά γίνεται ἀναφορά καί στήν ἐπιστήμη.
Γνῶμες εἰδικῶν ἐπιστημόνων
Πρίν προχωρήσω θά ἤθελα σ’ αὐτό τό σημεῖο νά σᾶς ἔλεγα τήν γνώμη δύo μεγάλων ἐπιστημόνων. Ὁ μεγάλος φυσικός Amber (Ἀμπέρ, Ἀντρέ Μαρί (1775-1836), Γάλλος φυσικομαθηματικός.), πρός τιμήν τοῦ ὁποίου ἔχουμε τή μονάδα μετρήσεως τοῦ ρεύματος, εἶπε τό ἑξῆς: « Ὁ Μωυσῆς, αὐτά πού ἔγραψε πρίν 3.500 χρόνια ἀπό σήμερα, ἤ εἶχε τίς γεωλογικές καί κοσμογραφικές γνώσεις τῆς ἐποχῆς μας, ἤ ἦταν θεόπνευστος.» Ἀλλά τό νά ἔχει τίς γνώσεις τῆς ἐποχῆς μας ὁ Μωυσῆς εἶναι ἐντελῶς ἀδύνατον. Πῶς θά ἦταν δυνατόν νά ἔχει τίς γνώσεις τῆς ἐποχῆς μας; Ἐδῶ δέν γνώριζαν ἄν ἡ Γῆ γυρίζει γύρω ἀπό τόν ἥλιο ἤ ὁ ἥλιος γύρω ἀπό τή Γῆ. Ἕνα θέμα πού ἦταν τελείως ἀνύποπτο καί μάλιστα τόν 15ο αἰώνα π. Χ.. Ἀφοῦ, λοιπόν, δέν εἶχε τίς γνώσεις τῆς ἐποχῆς μας ὁ Μωυσῆς καί μάλιστα αὐτά τά δεδομένα τῆς Γεωλογίας πού εἶναι ἀνακαλύψεις τῶν τελευταίων 100 ἐτῶν, δέν μένει παρά ἐκεῖνα πού κατέγραψε ὁ Μωυσῆς στό βιβλίο τῆς Γενέσεως νά εἶναι θεόπνευστα. Καί μία ἄλλη γνώμη τοῦ Λά Παράν. Ὁ μεγάλος αὐτός γεωλόγος τῆς Γαλλικῆς Ἀκαδημίας εἶπε τό ἑξῆς: «Ἐάν ἔπρεπε νά συνοψίσω σέ 40 γραμμές τά αὐθεντικότερα πορίσματα τῆς Γεωλογίας, θά ἀντέγραφα τό κείμενο τῆς Γενέσεως. Δηλαδή τήν ἱστορία τῆς δημιουργίας, ὅπως τήν ἔγραψε ὁ Μωυσῆς.» Ἡ γνώμη αὐτή δίνει ἕνα ἀπροσμέτρητο κῦρος καί μία μεγαλειώδη αὐθεντία στό βιβλίο τῆς Γενέσεως.
Αὐτά σάν μία μικρή εἰσαγωγή στά θέματα πού θά κάνουμε φέτος. Ἐγώ προσωπικά, ἄν θέλετε, τά θεωρῶ μεγαλειώδη θέματα. Πολύ σπουδαῖα. Ὅταν μποῦμε στά θέματα τῆς χριστιανικῆς ἀνθρωπολογίας θά ποῦμε τί θά πεῖ « ἄνθρωπος», τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Κάποτε ἕνας Ἕλληνας φιλόσοφος, ὁ Διογένης, εἶχε πάρει ἕναν κόκορα. Τόν εἶχε μαδήσει καί εἶπε: «Νά ὁ ἄνθρωπος!» Ὅπως ξέρετε τά πόδια εἶναι κανονικά, οἱ φτεροῦγες ἔμοιαζαν μέ χέρια. Κι ἔτσι λέει εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μυστήριο! Μυστήριο! Δέν ξέρουμε τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Μέχρι τώρα δέν ἀπάντησε κανείς τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Οὔτε ἡ ἐπιστήμη, οὔτε ἡ φιλοσοφία. Πολύ δέ παραπάνω ποιός εἶναι ὁ σκοπός πού ὑπάρχει ὁ ἄνθρωπος.
Ἡ γυναίκα καί ὁ φεμινισμός
Θέλετε παρακάτω; Λέμε, ἡ γυναίκα εἶναι ἄνθρωπος; Βέβαια κάτω ἀπό τό κλίμα τῆς Ἁγίας Γραφῆς, κάτω ἀπό τό κλίμα τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ἐρώτηση φαίνεται ἀνόητη. Εἶναι αὐτονόητο ὅτι εἶναι ἄνθρωπος ἡ γυναίκα. Κι ὅμως δέν ἦταν κάποτε αὐτονόητο. Κι αὐτό εἶχε πρακτικές συνέπειες. Γι’ αὐτό κι ἀναπτύχθηκε ὁ φεμινισμός. Σήμερα λέμε ὅτι ἡ γυναίκα εἶναι ἴση μέ τόν ἄνδρα. Κάποτε γίνονταν διαμάχες γιά τό θέμα αὐτό. Ἄν μάθουμε ὅμως πώς ἔγινε ἡ γυναίκα, ἀπό ποῦ ἔγινε ἡ γυναίκα καί πῶς στάθηκε δίπλα στόν ἄνδρα, θά πάρουμε ὅλα τά στοιχεῖα τοῦ γνήσιου χριστιανικοῦ φεμινισμοῦ. Γι’ αὐτό τά κείμενα αὐτά εἶναι πολυτιμότατα! Μᾶς γεμίζουν μέ ἐνθουσιασμό τήν ψυχή καί σάν «λυδία λίθος» μποροῦν νά μᾶς δίνουν ἀνά πάσα στιγμή τό γνήσιο καί ἀληθινό. Διότι ξέρετε πόσα φοβερά πράγματα ἔχει ὁ κοσμικός φεμινισμός; Ἔχει τόσα ἀρνητικά στοιχεῖα, πού κάνουν τή γυναίκα νά εἶναι ἕνα κατάντημα. Ὁ κοσμικός φεμινισμός φαινομενικά προσπαθεί να κάνει τήν γυναῖκα ἴση μέ τόν ἄνδρα· στην πραγματικότητα ὅμως τήν ἀνδροποιεῖ καί τήν εὐτελίζει. Ἐμεῖς θά κρατᾶμε τό μέτρο. Καί τό μέτρο τό δίνει ἡ Ἁγία Γραφή. Ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ!
Καί τώρα ἔρχομαι στό ἱερό κείμενο:
«1) Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν. 2) ἡ δέ γῆ ἢν ἀόρατος καί ἀκατασκεύαστος, καί σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου, καί πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος.3) καί εἶπεν ὁ Θεός ˙γενηθήτω φῶς˙ καί ἐγένετο φῶς.»
(Γένεσις, κεφ. 1, στ. 1-3)
Σταματῶ ἕως ἐδῶ. « Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν». Νά τό μεταφράσω. Εἶναι ἁπλό. «Στήν ἀρχή ὁ Θεός ἐδημιούργησε τόν οὐρανόν καί τήν Γῆν.» Τί σημαίνει αὐτό; Λέγει ὁ Ἀκάκιος Καισαρείας: «Εἶναι τό ἴδιο πρός τό «ἐποίησεν ὁ Θεός ἀρχήν τοῦ χρόνου καί ἀρχήν τοῦ κόσμου.» Ὥστε, λοιπόν, βλέπουμε ὅτι ἐξ ἀρχῆς τίθενται δυό στοιχεῖα. Τό στοιχεῖο τοῦ χρόνου καί τό στοιχεῖο τοῦ χώρου. Βέβαια, ἂν κανείς ξέρει ἔστω καί λίγα μαθηματικά καί λίγη φυσική ἀπό τό σχολεῖο, θά τά ἀπολαύσει τά θέματα αὐτά. Ὁ στίχος αὐτός: «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν» (Γένεσις, κεφ. 1, στ. 1)
κατά τή συνήθεια τοῦ ἱεροῦ συγγραφέα, ἀποτελεῖ καί τό προοίμιον τοῦ ὅλου βιβλίου. Ὥστε τί θά μᾶς πεῖ ἐδῶ; Θά μᾶς πεῖ καί θά μᾶς καταδείξει ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν οὐρανό καί τή Γῆ. «Ἐν ἀρχῇ». Ἄς μείνουμε στίς δυό πρῶτες λέξεις. «Ἐν ἀρχῇ». Ὅταν λέγει «ἀρχῇ» ἀμέσως ὑποδηλώνει χρόνο. Λέμε: «Ὅταν θ’ ἀρχίσουν τά μαθήματα.» Αὐτό
τί ὑποδηλώνει; Χρόνο. Ὅταν θά ἀρχίσω νά τρώω. Ὑποδηλώνει χρόνο.
Ἀλλά ὁ χρόνος στούς ἀρχαίους ἔμεινε ἀπαρατήρητος. Δηλαδή οἱ ἀρχαῖοι φιλόσοφοι παρατήρησαν κυρίως τό θέμα τῆς δημιουργίας ἐρήμην τοῦ χρόνου. Δηλαδή δέν πρόσεξαν τό θέμα τοῦ χρόνου. Ἔβλεπαν μπροστά τους μόνο τή δημιουργία. Ἀλλά δημιουργία χωρίς τό χρόνο εἶναι ἕνα ἀκατανόητο πράγμα. Εἶναι τελείως ἀκατανόητο. Ἁπλούστατα, διότι μέσα στή δημιουργία ἔχουμε συμβεβηκότα, ἔχουμε γεγονότα. Αὐτά τά γεγονότα ἔχουν ἀρχή καί τέλος. Ἔστω ἐπί μέρους. Ἂς ποῦμε ὅτι θά ἀρχίσει τό μάθημά μας καί θά τελειώσει. Μετά θά ἀρχίσει ἡ ὁμιλία ἡ παρακάτω καί
θά τελειώσει. Αὐτά εἶναι συμβεβηκότα, αὐτά πού συμβαίνουν. Αὐτά εἶναι
μικρά μικρά κομμάτια χρόνου. Ἀλλά καί ὁλόκληρη ἡ δημιουργία ὁπωσδήποτε ἀποτελεῖται ἀπό αὐτά τά μικρά μικρά κομμάτια τοῦ χώρου πού γίνεται μία ἐκδήλωση. Ἀκόμη καί κάτι ἄν στέκεται. Κι ἄν εἶναι στατικό. Λέμε ἕνα κτίριο, προσέξτε με, ἕνα κτίριο. Τί ἔχει αὐτό; Δέν ἔχει τίποτα συμβεβηκότα. Ποιός σᾶς τό εἶπε; Πῶς δέν ἔχει; Μέσα στό χρόνο ἔχει συμβεβηκότα. Ἔχει τήν φθορά. Ὑπάρχει τίποτα χωρίς τήν φθορά; Δέν ἔχει σημασία ἂν ὁ ναός αὐτός κρατήσει 200 χρόνια, ὁ Ὄλυμπος κρατήσει 500.000 χρόνια καί τό ρολόι μου κρατήσει μόνο 5 χρόνια. Δέν ἔχει καμία σημασία αὐτό. Σημασία ἔχει ὅτι ὑπάρχει μεταβολή. Καί ἡ μεταβολή πάντα γράφεται μέ τό χρόνο. Δέν εἶναι, λοιπόν, ἡ δημιουργία κάτι στατικό. Μπαίνει ὁ χρόνος. Αὐτό εἶναι πρός τιμήν τῆς Ἁγίας Γραφῆς, γιατί μᾶς
εἰσάγει ἀμέσως στή δημιουργία τοῦ χώρου καί τοῦ χρόνου. Μέ τό «ἐν
ἀρχῇ» ἀναφέρεται στό χρόνο. Μέ τό «ἐποίησεν τόν οὐρανόν καί τήν γῆν»
ἀναφέρεται στό χῶρο. Καί ἔτσι ἔχουμε τοῦτο τό καταπληκτικό. Χρειάστηκαν χιλιάδες χρόνια γιά νά τό καταλάβει ὁ ἄνθρωπος. Καί τό κατάλαβε μόλις τώρα. Βέβαια οἱ φιλόσοφοι κάτι εἶχαν ἀρχίσει νά ἀντιλαμβάνονται, ἀλλά ἡ ἐπιστήμη τώρα τελευταία τό διατύπωσε.
Χῶρος καί χρόνος εἶναι δυό πράγματα πού δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα καί δέν χωρίζουν. Λέμε ἔχω ἕνα ὕφασμα. Τό ὕφασμα αὐτό ἀποτελεῖται ἀπό κλωστές. Ποιά εἶναι ἡ διευθέτηση τῶν κλωστῶν τοῦ ὑφάσματος; Ἀπό τίς κάθετες καί τίς ὁριζόντιες. Ἐάν βγάλω τίς κάθετες
κλωστές, ἔχω ὕφασμα; Ἔχω ἁπλῶς μία σειρά ἀπό κλωστές. Δέν ἔχω ὅμως
ὕφασμα. Ἐάν βγάλω τίς ὁριζόντιες καί μείνουν οἱ κάθετες, ἔχω ὕφασμα; Ὄχι. Γιά νά ἔχω ὕφασμα πρέπει νά ἔχω καί τίς ὁριζόντιες καί τίς κάθετες κλωστές. Γιά νά ἔχω τή δημιουργία πρέπει νά ἔχω καί τό χῶρο καί τό χρόνο. Δέν νοεῖται ὁ χῶρος χωρίς τό χρόνο. Δέν νοεῖται ὁ χρόνος χωρίς τό χῶρο. Εἶναι δυό πράγματα τά ὁποῖα ὑπάρχουν ταυτόχρονα. Μήπως ἔγινε λίγο πιό μπροστά ὁ χρόνος; Ὄχι. Μήπως ἔγινε λίγο πιό μπροστά ὁ χῶρος; Ὄχι. Ἔγιναν μαζί.
Αὐτό τό λέγει πολύ ὡραῖα ὁ ἱερός Αὐγουστίνος. Βεβαίως τό λέγει ἀπό
τήν Ἁγία Γραφή. Τί λέγει; Αὐτό τό θαυμάσιο καί ἀξιομνημόνευτο ρητό
του: «Non in tempore sed cum tempore finxit deus mudum». «Ὄχι ἐν χρόνῳ,
ἀλλά μετά χρόνου, ὁ Θεός ἐστερέωσε, ἐδημιούργησε τόν κόσμο.» Που δείχνει ὅτι δέν ὑπῆρχε ὁ χρόνος καί σέ κάποια στιγμή ξεκινᾶ ἡ δημιουργία. Ἀλλά ὁ χῶρος καί ὁ χρόνος εἶναι μαζί. Εἶναι μεγαλειῶδες! Εἶναι μεγαλειῶδες!
Ὁ Πλάτων εἶχε πεῖ τό ἑξῆς: « Ὁ Θεός ἔκανε τόν κόσμο μαζί μέ τό χρόνο, ὥστε ἂν ποτέ διαλυθοῦν, νά διαλυθοῦν μαζί.» Εἶναι μεγάλη ἀλήθεια αὐτή, τήν ὁποία θά δοῦμε πιό κάτω.
Ἔτσι φθάνομε, ἀπό τό «ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν», φθάνομε στό χωροχρόνο τοῦ Ἀϊνστάιν. Ξέρετε ὅτι μέχρι πρίν τοῦ
Ἀϊνστάιν τά φαινόμενα τά ἐξετάζαμε ἐπιστημονικά ἐρήμην τοῦ χρόνου.
Σήμερα λέμε ὅτι ἡ ταχύτητα ἰσοῦται μέ τό διάστημα διά τοῦ χρόνου. Ὁ χρόνος μπαίνει μέσα σέ ὅλα τά στοιχεῖα. Ἀλλά προσέξτε! Ὁ χρόνος δέν εἴχαμε ἀντιληφθεῖ ὅτι παίζει ἕναν τόσο σπουδαῖο ρόλο, ὅταν κάποτε ἡ ταχύτητα γίνει πολύ μεγάλη. Ὅταν ἡ ταχύτητα μέ τήν ὁποία μπορεῖ νά κινηθεῖ ἡ ὕλη φθάσει στήν ὁριακή τιμή τῆς ταχύτητας τοῦ φωτός, τότε ἀμέσως ἔχομε ἐνέργεια. Ἡ ἐνέργεια ξέρετε μέ τί ἰσοῦται. Ἡ ἐνέργεια εἶναι ἴση μέ τή μάζα ἐπί τό τετράγωνον τῆς ταχύτητας τοῦ φωτός. Αὐτό εἶναι
ἕνα θεμέλιο. Γιά νά δοῦμε ὅτι ἀπό τό «ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν» πού μοιάζει ἁπλοϊκό, καί ὅμως δέν εἶναι ἁπλοϊκό, εἶναι ἁπλῶς ἁπλοῦν. Ἁπλοϊκό θά πεῖ ἀφελές, κουτό. Ἁπλοῦν θά πεῖ σοφό, ἀλλά προσφέρεται πολύ ἁπλά. Αὐτό τό ἁπλοῦν μᾶς κάνει σήμερα καί
φθάνομε στόν χωροχρόνο τοῦ Ἀϊνστάιν. Καταπληκτικό! Μεγαλειῶδες!
Ἡ ἀρχή καί τό τέλος.
Ἀλλά καί ἀκόμη κάτι ἄλλο. Ὅταν λέγει «ἐν ἀρχῇ» σημαίνει ὅτι ἔχομε
ἀρχή καί τέλος. Διότι πάντα ὅ,τι ἀρχίζει τελειώνει. Εἶναι ἂν θέλετε καί μία
φιλοσοφική θέση αὐτή. Ὅ,τι ἀρχίζει, τελειώνει. Αὐτό ξέρετε τί μεγάλη ἀξία ἔχει γιά τήν ἀρετή τῆς ὑπομονῆς; Κάποτε, ἐπί παραδείγματι, μπορεῖ νά μέ ταλαιπωρεῖ ἕνας ἄνθρωπος. Νά μοῦ λέει, νά μοῦ λέει, νά μοῦ λέει καί νά μέ ταλαιπωρεῖ ἀφάνταστα. Ξέρετε πῶς ὑπομένω; Ὅτι ὁπωσδήποτε κάποτε θά τελειώσει. Κάποια ὥρα θά τελειώσει. Ναί. Αὐτό εἶναι πολύ σπουδαῖο, διότι ἀφοῦ θά τελειώσει, γιατί νά τοῦ βάλω τίς φωνές; Κάνω ὑπομονή. Ἡ ζωή μας ἔχει βάσανα. Λέμε θά τελειώσει. Ὅσα καί νά εἶναι. Καί ἂν δώσουμε ἀξία στή ζωή καί πέρα ἀπό τό θάνατο, τότε γεννιέται μία
σπουδαιότατη ἀρετή. Ἡ ἀρετή τῆς ὑπομονῆς. Ὅλα τελειώνουν. Μέσα στό
λαό μας, καί στόν πιό ἀγράμματο ἄνθρωπο, εἶναι διαποτισμένη αὐτή ἡ
ἀλήθεια. Ὅ,τι ἀρχίζει, τελειώνει.
Ὅταν, λοιπόν, λέει «ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν», ὑπονοεῖ καί τέλος. Καί λέμε τώρα· ἡ δημιουργία ἔχει τέλος; Μά βέβαια. Ὑπάρχει τέλος; Μά ἀφοῦ ὑπῆρξε ἀρχή; Ὑπάρχει καί τέλος. Καί ποιό εἶναι αὐτό τό τέλος; Τί ἔννοια ἔχει αὐτό τό τέλος τῆς δημιουργίας; Δηλαδή αὐτό τό σύμπαν θά τελειώσει μία μέρα; Τό φαντάζεσθε ὅτι αὐτοί οἱ ἴδιοι οἱ ἐπιστήμονές μᾶς μιλοῦν γιά τό τέλος τοῦ σύμπαντος;
Ἡ φυσική πλευρά τῆς δημιουργίας
Ἔχομε δυό πλευρές. Εἶναι ἡ φυσική πλευρά καί ἡ ἀποκαλυπτική πλευρά. Καί πρῶτα-πρῶτα νά πάρουμε τή φυσική πλευρά. Μᾶς λέγει ἡ ἴδια ἡ ἐπιστήμη ὅτι τό σύμπαν πεθαίνει. Μάλιστα γιά τόν ἥλιο τό δικό μας -ὑπάρχουν δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων ἥλιοι- λέγεται ὅτι πεθαίνει. Ἂν θέλετε νά σᾶς δώσω καί μερικά στοιχεῖα. Ὑπολογίζουν ὅτι ἡ ὅλη ζωή τοῦ ἥλιου εἶναι 107 ἐπί 10 εἰς τήν ἐνάτην χρόνια. Δηλαδή δέκα εἰς τήν
ἐνάτη εἶναι τό δισεκατομμύριο. Συνεπῶς 107 δισεκατομμύρια χρόνια εἶναι ἡ ὅλη ζωή τοῦ ἥλιου. Μέχρι τώρα ἔχει μόλις τή νηπιακή ἡλικία τῶν 6 ἐπί 10 εἰς τήν ἐνάτην. Δηλαδή ἂν εἴχαμε ἕναν ἄνθρωπο που θα ζοῦσε 107 χρόνια, αὐτός εἶναι τώρα 6 χρονῶν. Ἔχει νά ζήσει αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἀκόμα 101 χρόνια. Ἡ ζωή, λοιπόν, τοῦ ἥλιου μας εἶναι 6 ἐπί 10 εἰς τήν ἐνάτην, δηλαδή ἕξι δισεκατομμύρια χρόνια.
Ἀκοῦστε ὅμως τώρα. Ὁ ἥλιος χάνει ὕλη. Χάνει τήν ὕλη διά τῆς ἐνεργείας, διά τοῦ φωτός. Μάλιστα ἡ Γῆ μας, ἂν τό θέλετε, γίνεται βαρύτερη καί βαρύτερη δεχόμενη ὕλη ὑπό τή μορφή τοῦ φωτός. Μέσα σέ ἕνα δευτερόλεπτο χάνει ὁ ἥλιος τέσσερα ἑκατομμύρια τόννους ὕλης. Μέσα σέ
ἕνα λεπτό χάνει 250 δισεκατομμύρια τόννους. Σέ ἕνα 24ωρο χάνει 360 δισεκατομμύρια τόνους ὕλης. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, τί θά γίνει; Ἀφοῦ χάνει, δέν προστίθεται τίποτα, ἀκόμη κι ἂν περάσουν, ἄλλα 101 δισεκατομμύρια χρόνια. Θά τά χάσει αὐτά ὁ ἥλιος. Ἄρα πεθαίνει ὁ ἥλιος. Ὅπως πε-
θαίνει ὁ ἥλιος, πεθαίνει καί τό σύμπαν. Ὁλόκληρο τό σύμπαν πεθαίνει.
Τί θά πεῖ ὅμως πεθαίνει τό σύμπαν; Πεθαίνει μέ τό λεγόμενο θερμικό θάνατο. Ἡ θεωρία τοῦ θερμικοῦ θανάτου μᾶς λέει τά ἑξῆς: Ὅπως ξέρετε, κατά τό δεύτερο θερμοδυναμικό ἀξίωμα αὐτῆς τῆς
ποιοτικῆς ὑποτιμήσεως τῆς ἐνέργειας, δέν χάνεται τίποτα. Ἡ ποιότητα
μόνο πέφτει. Αὐτό δείχνει ὅτι δέν ἔχουμε ἀπώλεια ἐνέργειας. Ξέρετε ὅτι
ὑπάρχει ἡ ἀρχή τῆς διατηρήσεως τῆς ὕλης, ἡ ἀρχή τοῦ Λαβουαζιέ, Ἀντουᾶν Λωρᾶν Λαβουαζιέ (Antoine Laurent Lavoisier), Γάλλος χημικός, 1743 -1794. Σύμφωνα μέ τήν ἀρχή τῆς διατηρήσεως τῆς ἐνέργειας, δέν χάνεται τίποτα.
Ἀλλά τότε θά μοῦ πεῖτε, πῶς πεθαίνουν τά πράγματα; Πεθαίνουν, γιατί κινεῖται ἡ γῆ γύρω ἀπό τόν ἥλιο. Ἡ θερμοκρασία τοῦ ἥλιου εἶναι τέτοια πού τήν κάνει νά κινεῖται. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τούς ἄλλους πλανῆτες. Ἐάν ὁ ἥλιος δέν ἔχει θερμοκρασία, δέν ἔχει φῶς, θά κινεῖται; Δέν θά κινεῖται. Τότε τί θά γίνει; Σημαίνει ὅτι ἡ ἐνέργεια τοῦ σύμπαντος που εἶναι ὑπό μορφή τοῦ φωτός πέφτει στή μορφή τῆς θερμότητας. Ἡ θερμότητα εἶναι ἡ πιό χαμηλή μορφή ἐνέργειας. Καί κάθε σημεῖο τῆς ἐνέργειας αὐτῆς εἶναι ἐπί τοῦ αὐτοῦ ἐπιπέδου. Καί ἀφοῦ δέν ἔχουμε διαφορά δυναμικοῦ, ἔχομε θάνατο. Ἕνα παράδειγμα: Ἡ θάλασσα ἔχει ἐνέργεια; Τρομακτική! Τρομακτική! Ἐάν εἴχαμε τή
θάλασσα πάνω ἀπό τόν Ὄλυμπο, γιά φανταστεῖτε, καί ἔπεφτε μέσα σέ ἕναν μεγάλο ἀγωγό, τί θά μᾶς κινοῦσε! Τί μηχανήματα, τί ἠλεκτρισμό θά μᾶς παρήγαγε! Ἀλλά γιά νά πᾶμε τή θάλασσα στόν Ὄλυμπο θέλουμε ἐνέργεια. Δέν μποροῦμε νά τήν πᾶμε τή θάλασσα στόν Ὄλυμπο. Ἡ θάλασσα εἶναι σ’ ἕνα ἐπίπεδο. Γιά νά σηκώσω τή θάλασσα πιό πάνω θέλω ἐνέργεια. Ἄρα, λοιπόν,γιά νά τῆς δώσω ἐνέργεια τί θά πάρω; Θά πάρω λιγότερη ἀπό αὐτή πού θά τῆς δώσω. Δέν ἀξίζει ὁ κόπος. Γιατί; Ἡ θάλασσα ἔχει μεγάλη ἀξία, ἐπειδή εἶναι ἐνέργεια, ἀλλά τήν ἔχει στό ἴδιο ἐπίπεδο.Προσέξτε, στό ἴδιο ἐπίπεδο. Δέν μπορῶ νά τό ἐκμεταλλευτῶ τό στοιχεῖο αὐτό τῆς ἐνέργειας. Καί ἡ θάλασσα θά ἔμενε ἀκίνητη μετά. Μπορεῖ ν΄ἀνεβεῖ ἡ θάλασσα στή στεριά; Μένει ἐκεῖ. Ἔτσι καί ἡ ἐνέργεια τοῦ σύμπαντος θά πέσει στό αὐτό ἐπίπεδο. Ὅλα τά σημεῖα τῆς ἐνέργειας θά εἶναι στό αὐτό ἐπίπεδο. Δέν θά ἔχουν διαφορά, μέ ἀποτέλεσμα νά μήν
ὑπάρχει κίνηση. Δηλαδή θάνατος! Ἀλλά θάνατος δέ σημαίνει ἐξαφάνιση.
Σημαίνει ἀκινησία. Ἐνας πεθαμένος ἄνθρωπος, γιατί εἶναι πεθαμένος;
Γιατί εἶναι νεκρός; Δέν ἔχει κίνηση. Δέν ἔχει ζωή. Κατά τά ἄλλα, ἡ ὕλη του; Κλεῖστέ τον, παρακαλῶ, ἑρμητικά, μέσα σέ μία γυάλα, νά μή φύγει τίποτα ἀπ’ ὅ,τι διαλυθεῖ καί ζυγίζετε κάθε χρόνο αὐτό πού ἔχετε μέσα στή γυάλα. Δέν θά χαθεῖ τίποτα. Κι ὅμως ἔχουμε θάνατο.
Ἔτσι, λοιπόν, ἡ ἐπιστήμη μᾶς λέει ὅτι ἔχουμε τόν θερμικό θάνατο τοῦ σύμπαντος καί αὐτό γίνεται μέ βάση τόν νόμο τῆς ἐντροπίας. Ἔτσι λέγεται στή φυσική. Αὐτά ἀπό φυσικῆς πλευρᾶς.
Ὥστε, λοιπόν, καλά εἶπε ὁ Μωυσῆς θεοπνεύστως ὅτι τό σύμπαν εἶχε ἀρχή. Ἂν θέλετε ἀκόμα, μήν πᾶτε στούς φιλοσόφους, πηγαίνετε στά ὑλιστικά συστήματα, τίς ὑλιστικές θεωρίες τῆς ἐποχῆς μας. Ἀνοῖξτε, ἐπί παραδείγματι, τό μικρό φιλοσοφικό λεξικό, πηγαίνετε στό λῆμμα «ὕλη». Ξέρετε τί θά δεῖτε; Ὅτι εἶναι αἰώνια ἡ ὕλη. Ἀφέλεια! Κι ὅμως μ΄αὐτά ποτίζουν τούς ἀνθρώπους σήμερα στήν ἐποχή μας τά ὑλιστικά συστήματα.
Ἡ ἀποκαλυπτική πλευρά τῆς δημιουργίας.
Ἀλλά ἔχομε καί τήν ἀποκαλυπτική πλευρά. Τό τέλος, ὅπως μᾶς λέει ἡ ἐπιστήμη, δέν εἶναι ἡ ἐξαφάνιση. Εἶναι ἀκινησία. Μάλιστα. Μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ Θεός καί μᾶς λέγει: Τό τέλος πράγματι δέν εἶναι ἐξαφάνιση. Γιατί ὅ,τι δημιουργεῖ ὁ Θεός δέν γυρίζει στό μηδέν, ὅπως θά
δοῦμε παρακάτω. Ὁ Θεός ἐκ τοῦ μηδενός ἔκανε τόν κόσμο. Καί μετά τί γίνεται; Γίνεται ἀλλαγή. Μεταλλαγή σέ ἰδιότυπο χωροχρόνο. Κι αὐτός ὁ ἰδιότυπος χωροχρόνος μετά ἀπό τό θάνατο τοῦ σύμπαντος, ὁ ὁποῖος δέν συμπίπτει μέ τό φυσικό θάνατο -σημειώσατέ το αὐτό- ἀλλά μέ τήν Δευτέρα τοῦ Χριστοῦ Παρουσία. Αὐτός ὁ ἰδιότυπος χωροχρόνος δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ἀκοῦστε πὼς τό λέει ἕνας Ψαλμός. Ὁ 101 Ψαλμός στ. 26-27: «Κατ’ ἀρχάς Σύ, Κύριε, τήν γῆν θεμελίωσας, καί τά ἔργα τῶν χειρῶν Σου εἰσίν οἱ οὐρανοί˙ αὐτοί ἀπολοῦνται, σύ δέ διαμένεις, (Μποροῦν νά χαθοῦν. Σύ ὅμως μένεις. Δέν θά χαθοῦν ὅμως.) καί πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, (Ὅλοι οἱ οὐρανοί, ὅλη ἡ γῆ, ὁλόκληρη ἡ δημιουργία θά παλιώσει ὅπως τό ἱμάτιο.) καί ὡσεί περιβόλαιον ἐλίξεις αὐτούς καί ἀλλαγήσονται. (Καί Σύ σάν καλός ράφτης θά τό γυρίσεις μέσα ἔξω τό ἱμάτιο καί θά τό κάνεις καινούργιο.)». Ξέρετε παλιότερα πού ἦταν ἀκριβά τά ροῦχα τά γυρίζαμε μέσα ἔξω καί τά κάναμε πάλι καινούργια. Αὐτό θά κάνει ὁ Θεός. Θά γυρίσει, λέει, μέσα-ἔξω τήν δημιουργία. Τί θά πεῖ αὐτό τό «μέσα-ἔξω»; Εἶναι θέμα τοῦ Θεοῦ. Θά γίνει καινούργια ἡ δημιουργία.
Καί λέει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης:(Ἀποκάλυψις Ἰωάννου, κεφ.21,στ. 1-5)
«Καί εἶδον οὐρανόν καινόν καί γῆν καινήν· ὁ γάρ πρῶτος οὐρανός καί ἡ πρώτη γῆ ἀπῆλθον, καί ἡ θάλασσα οὐκ ἔστιν ἔτι. Ἄρα θά ’χει ἄλλη μορφή τό σύμπαν. Δέν θά εἶναι ἡ σφαιρική μορφή. Δέν θά εἶναι ἡ θάλασσα, δέν θά εἶναι ὅπως ξέρομε τό σύμπαν. Παίρνει τήν θάλασσα σάν στοιχεῖο.
Καί εἶπεν ὁ καθήμενος ἐπί τῷ θρόνῳ (ὁ Χριστός)· ἰδού καινά ποιῶ πάντα.»
(Νά, ὅλα τά κάνω καινούργια!) Ὥστε βλέπομε, λοιπόν, ὅτι ὁ Θεός θεμελιώνει τό χρόνο, θεμελιώνει τόν χῶρο, ἀλλά ὁ ἴδιος μένει ἔξω ἀπό τό χῶρο καί τό χρόνο. Δέν ταυτίζεται μέ τό χῶρο καί τό χρόνο, ἀλλά εἶναι δημιουργός τοῦ χωροχρόνου, δημιουργός
τοῦ σύμπαντος.
24-10-1982
1η ομιλία στην κατηγορία
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».
Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
