†. «κύκλῳ οἱ ἀσεβεῖς περιπατοῦσι·» (Ψαλ. 11,9)
Όταν το είδα το χωρίο αυτό τρόμαξα, στην δύναμη της διατυπώσεώς του. Ακούστε το. Είναι πολύ χαρακτηριστική αυτή η φράσις, ότι οι ανόσιοι και οι ασεβείς κινούνται κυκλοτεράν. Πού κυκλοτεράν; Κυκλώνουν τους ευσεβείς. Τους κάνουν κύκλο, δηλαδή τους εγκλωβίζουν. Προσπαθούν να εγκλωβίζουν τους ευσεβείς. Και αυτός ο εγκλωβισμός των ευσεβών πολλές φορές έχει πολλές μορφές μέσα στην Ιστορία. Πρώτα - πρώτα εγκλωβίζουν τους πιστούς στις κατακόμβες. Πήγαιναν οι πιστοί να λατρεύσουν τον Θεό. Εκεί πήγαιναν, κύκλωναν την κατακόμβη και τους έβαζαν φωτιά και τους έκαιγαν, ή τους έπιαναν τους έβγαζαν έξω για να τους ρίξουν στα θηρία.
Εγκλωβίζουν ακόμη τους πιστούς με τους ανοσίους νόμους. Ψηφίζουν νόμους οι οποίοι είναι ανόσιοι, είναι ασεβείς. Και ο ευσεβής δεν ξέρει τώρα τι να κάνει με τους νόμους αυτούς. Σας θυμίζω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Οι μασόνοι, οι τέκτονες έχουν ένα σχήμα εγκλωβισμού του Τιμίου Σταυρού. Είναι το μασονικόν τρίγωνον που έχει την μύτη προς τα κάτω. Είναι σύμβολο μασονικό. Δεν μου μένει χρόνος να σας πω πιο πολλά γι αυτό το τρίγωνο. Και στη μέση βάζουν έναν Σταυρό. Αυτό είναι το σήμα της ΧΑΝ και της ΧΕΝ. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει αιχμάλωτος Σταυρός. Σημαίνει εγκλωβισμένος Σταυρός. Είναι αυτό που λέγει κύκλῳ οἱ ἀσεβεῖς περιπατοῦσι. Κυκλώνουν. Εγκλωβίζουν για να εξουδετερώσουν τρόπον τινά με το σύμβολον, να εξουδετερώσουν την δύναμη του Τιμίου Σταυρού.
Βλέπομε ότι ο Αντίχριστος ακόμη αγαπητοί μου θα εγκλωβίσει τους πιστούς με οικονομικόν αποκλεισμόν. Ακούστε τι γράφει στο βιβλίο της Αποκαλύψεως 13 Κεφάλαιον: «καὶ ποιεῖ πάντας, τοὺς μικροὺς καὶ τοὺς μεγάλους, καὶ τοὺς πλουσίους καὶ τοὺς πτωχούς, καὶ τοὺς ἐλευθέρους καὶ τοὺς δούλους, ἵνα δώσωσιν αὐτοῖς χάραγμα ἐπὶ τῆς χειρὸς αὐτῶν τῆς δεξιᾶς ἢ ἐπὶ τῶν μετώπων αὐτῶν,/καὶ ἵνα μή τις δύνηται ἀγοράσαι ἢ πωλῆσαι εἰ μὴ ὁ ἔχων τὸ χάραγμα, τὸ ὄνομα τοῦ θηρίου ἢ τὸν ἀριθμὸν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ.» (Αποκ. 13, 16 - 17) Θα πάρεις το χάραγμα στο μέτωπο ή στο χέρι ώστε να μπορείς να αγοράσεις και να πουλήσεις. Δεν θα μπορείς να συναλλάσσεσαι οικονομικά εάν δεν υποχωρήσεις. Αυτό τι είναι; Εγκλωβισμός. Σου λέει: Διάλεξε. Η θα πεθάνεις από την πείνα ή θα υποχωρήσεις.
Προσέξτε μια φρασούλα που χθές, εν όψει να σας κάνω αυτήν την ομιλία την πρόσεξα: «καὶ ποιεῖ πάντας... ἵνα δώσωσιν». Κατά λέξη, μεταφράζω, «και κάνει όλους... για να δώσουν» το χέρι τους, το μέτωπό τους να χαραχθεί. Αυτό το «ποιεῖ πάντας» θυμίζει, προσέξτε παρακαλώ, θυμίζει μεθόδευση, μεθόδευση που θα κάνει ο Ψευδοπροφήτης για λογαριασμό του Αντιχρίστου. Θα σε φέρει γύρω βόλτα. Ξεκινάμε τώρα με τα 666 από εδώ κι από εκεί, σιγά σιγά, αυτή λέγεται μεθόδευση. Πιστεύω ότι η φρασούλα «καὶ ποιεῖ πάντας... ἵνα δώσωσιν» είναι ταυτόσημη με το «κύκλῳ οἱ ἀσεβεῖς περιπατοῦσι·» που λέει ο Ψαλμωδός που σε φέρνει γύρω βόλτα, σου μεθοδεύει το πως να σε εγκλωβίσει.
Απόσπασμα από την ερμηνεία του 11ου Ψαλμού. 8η ομιλία στην κατηγορία « Ἀνάλυσις Ψαλμῶν ». Βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης.
†.Μας μιλά ο ίδιος ο Κύριος στο Ευαγγέλιο, όταν μιλά περί των εσχάτων. Και μας λέει: “εγερθήσεται έθνος επί έθνος και βασιλεία επί βασιλείαν. Και έσονται λιμοί και λοιμοί (αρρώστιες). Ταύτα δε πάντα αρχή οδυνών” (Ματθ.24,7) .
Που δείχνει ότι είναι πράγματι στοιχεία των εσχάτων, χωρίς, όμως, αυτό να σημαίνει ότι
δεν θα επαναλαμβάνονται, από την στιγμή που γράφτηκε η Αποκάλυψη, διότι από την στιγμή εκείνη αρχίζουν τα έσχατα, με πύκνωση προς τα όντως έσχατα.
Ας δούμε, αγαπητοί μου, αυτά τα τέσσερα σημεία: Μπορώ να σας πω ότι, αν υπάρχει κάτι που ηλεκτρίζει τον κάθε αναγνώστη ή ακροατή μας του βιβλίου τής Αποκαλύψεως, αυτό είναι το στοιχείο “πόλεμος”, “πείνα”, “αρρώστια”. Είναι αυτά τα στοιχεία. Πραγματικά ηλεκτρίζουν. Και, αν έχουμε μια περιέργεια να θέλουμε να
ερμηνεύσουμε τη Γραφή, είναι, ακριβώς, για να αγγίξουμε, να δούμε τι θα γίνει παρακάτω και αν θα βρεθούμε μέσα στον χώρο ενός πολέμου ή μιας πείνας ή ενός λοιμού μιας αρρώστιας. Δέν θα ήθελα, όμως, παρακαλώ, έτσι να σκεφτόμαστε, γιατί σάς είπα ότι αυτά επαναλαμβάνονται διαρκώς. Ας προσέξουμε τα παρακάτω.
Κατ’ αρχάς οι πόλεμοι, είν’ ένα φαινόμενο κακών σχέσεων των ανθρώπων. Τι θα πει
πόλεμος; Πόλεμος θα πεί κακές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Χαλούν οι σχέσεις τους. Και το φαινόμενο του πολέμου εμφανίστηκε πάνω στη γη, αφ’ ότου εμφανίσθηκε ο άνθρωπος. Οι πρώτοι άνθρωπο ήσαν τέσσερις. Ο Αδάμ κ η Εύα, ο Κάιν κ ο Άβελ. Και όμως. Ο Κάιν φόνευσε τον Άβελ. Το ένα τέταρτο της Γης τότε εφονεύθη. Διότι όλοι κι όλοι οι άνθρωποι ήταν τέσσερις. Το ένα τέταρτο της ανθρωπότητος εφονεύθη. Από τότε, από τον πρώτο φόνο, που έκανε ο Κάϊν στον Άβελ, μέχρι σήμερα, έχουν σημειωθεί στην ανθρώπινη Ιστορία χιλιάδες πόλεμοι, πραγματικά χιλιάδες πόλεμοι. Ίσως, όμως πουν μερικοί: "τότε τί έρχεται να προσθέσει η προφητεία και του Χριστού και του Ευαγγελιστού Ιωάννου περί πολέμων, αφού, από την εποχή που εμφανίστηκαν οι άνθρωποι επάνω στην Γη, έχουμε πολέμους; Τί το καινούργιο, λοιπόν, μας προσθέτει, τη στιγμή που το θέμα των πολέμων είναι πολύ γνωστό, πολύ επαναλαμβανόμενο, πυκνά
επαναλαμβανόμενο;"
Κατ’ αρχάς λέγεται ως προφητεία, για να μη νομίζουν οι πιστοί, -Προσέξτε παρακαλώ το σημείο αυτό- ότι το Ευαγγέλιο, κηρυσσόμενο στον κόσμο, θα βρει απήχηση, ώστε θα επικρατήσει επί της Γής η ειρήνη, κατά τον αγγελικό ύμνον “και επί Γής ειρήνη”. Πρέπει, λοιπόν, να βγούν απ’ αυτήν την αντίληψη κυρίως οι πιστοί ότι, τώρα, που το Ευαγγέλιο ήρθε, θα πρέπει οι χριστιανικοί λαοί, ή τουλάχιστον οι λαοί που γνωρίζουν το Ευαγγέλιο να μην έχουν, πλέον, πολέμους. Προσέξτε αυτό το σημείο! Είναι μία αυταπάτη. Και μάλιστα, αυτή η αυταπάτη βρίσκει ανταπόκριση και σε μικρές, θα λέγαμε, εκτάσεις, όπως μέσα σ’ έναν λαό, να θέλουμε να διακυβερνήσουμε χριστιανικά κι έτσι, τα πράγματα θα πάνε πολύ καλά. Δεν υπάρχει καμία αντίρρηση, αγαπητοί μου, ότι κυβερνήτες Χριστιανοί θα μπορούσαν να δώσουν πολλά αγαθά. Αλλά, προσέξτε, μην πιστέψουμε ότι θ’ αποφύγουμε τους πολέμους.
Απλούστατα, διότι οι χριστιανικοί λαοί είναι διεφθαρμένοι. Όσο προχωρούμε προς τα έσχατα, δέν θα έχουμε βελτίωση του χριστιανικού πνεύματος αλλά χειροτέρευση. Και αφού θα έχουμε χειροτέρευση, δεν
μπορούμε παρά θα έχουμε πολέμους! Και δέν θα εγκαθιδρύεται η ειρήνη επάνω στη Γή. Έτσι, πρώτα – πρώτα, η προφητεία έχει την αξία της στο να μη νομίσουν οι άνθρωποι ότι τώρα, εφ’ εξής, θα ‘ρθουν εποχές μακάριες. Μην πάτε μακριά. Αυτός ο Χιλιασμός δεν πιστεύει τούτο; Και βεβαίως, όταν πρώτα ο Θεός φτάσουμε σ’ εκείνο το χωρίο που αναφέρεται στα 1000 χρόνια, θα δούμε εκεί τι εννοεί ο λόγος τού Θεού, αλλά αυτή είναι μία πλάνη. Και μή νομίζετε ότι οι χιλιαστές δεν επηρεάζουν το περιβάλλον τους και τους Χριστιανούς; Ότι αναμένουν μιαν εποχή μακαριότητος επάνω στη Γη, που οι άνθρωποι θα τρώνε με χρυσά κουτάλια. Τα έντυπά τους που κυκλοφορούν, και μάλιστα, εκείνα τα διαφημιστικά έντυπα, έχουνε μέσα πολύ ωραίες εικόνες.
Σκίτσα δηλαδή, που έχουν τούς ανθρώπους ευτραφείς, χαμογελαστούς, ωραίους κήπους, όλοι οι καρποί τής Γής επάνω στο τραπέζι. Παίζει κιθάρα κάποιος, κάποια άλλη τραγουδάει πιο πέρα. Τα παιδιά παίζουν. Ερμηνεύοντας το χωρίον “θα βοσκήσει το λιοντάρι, η αρκούδα μαζί με το αρνί”. Δεν υπάρχει αυτή η ερμηνεία. Δεν είναι σωστή αυτή η ερμηνεία. Η προφητεία, λοιπόν, έχει τη θέση της
εδώ, ότι θα ‘χουμε πολέμους και όχι ειρήνη. Και μόνο το σημείο αυτό αν περιοριστεί η προφητεία για πολέμους, είναι υπεραρκετή να τη δικαιολογεί.
Αλλά ακόμη και κάτι άλλο. Όταν ο Κύριος μιλά για πολέμους, δεν πρόκειται περί των συνηθισμένων πολέμων αλλά περί έκτακτων και τρομερών πολέμων! Υπήρξαν, βέβαια, μεγάλοι πόλεμοι, τρομεροί πόλεμοι, σφαγές ανελέητες μέσα στην Ιστορία. Η ιστορία των ανθρώπων δεν είναι παρά πόλεμοι, τίποτε άλλο. Από την αρχή μέχρι τέλους. Είναι η ιστορία των πολέμων η ανθρώπινη ιστορία. Αλλά, όσο κι αν υπήρξαν τρομεροί πόλεμοι, θα υπάρξουν άκρως και αφάνταστα τρομεροί πόλεμοι. Και φαίνεται αγαπητοί μου, ότι αυτοί οι πόλεμοι, οι τρομεροί,
ουδέποτε προβλέφθηκαν από το ανθρώπινο μυαλό. Ποτέ ο άνθρωπος δεν φαντάστηκε
τρομερούς πολέμους, στον βαθμό που πρόκειται να πραγματοποιηθούν. Και φαίνεται ακόμα, ότι αυτή η αρχή έγινε. Διαβάστε ολόκληρη την Ιστορία όλων των λαών. Πουθενά δεν θα δείτε τον χαρακτηρισμό “παγκόσμιος πόλεμος”. Πουθενά! Και όμως, μέσα στον αιώνα μας, σημειώθηκαν δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι. Ο ένας φοβερότερος του άλλου. Ένας τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος -διαβάζετε εφημερίδες, ακούτε ειδήσεις λίγο πολύ πιστεύω θα έχετε μιά εικόνα τί θα σήμαινε ένας τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος.
Σας λέω μόνο τούτο! Ο Κύριος είπε την εξής φράση: «ἐγερθήσεται γὰρ ἔθνος ἐπὶ ἔθνος» (Ματθ. 24,7) . Αυτό
φανερώνει ακριβώς παγκόσμιο πόλεμο. Διότι σήμερα δεν είναι ένας λαός που πολεμά εναντίον άλλου λαού κι έρχεται ίσως ένας τρίτος σαν σύμμαχος να βοηθήσει τον πρώτο ή τον δεύτερο. Εδώ έχουμε αληθινά παγκόσμιο πόλεμο. Και συνεπώς, η έκφραση, η διατύπωση του Κυρίου «ἐγερθήσεται γὰρ ἔθνος ἐπὶ ἔθνος» -σήμερα μπορούμε να το καταλάβουμε- πρόκειται περί παγκοσμίου πολέμου. Πριν από 80 χρόνια, πολύ λιγότερο από 80, μέχρι το 1910, συνεπώς 70
χρόνια, (τότε που εκφωνήθηκε η ομιλία), δέν μπορούσαν οι άνθρωποι να διανοηθούν παγκόσμιο πόλεμο. Δέν μπορούσαν, δέν ήταν δυνατόν! Ένα προοίμιο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου είναι ο Κριμαϊκός Πόλεμος, που
ήταν ένα είδος παγκοσμίου πολέμου, ένα ξεκίνημα. Όχι ακριβώς, παγκοσμίου, πάντως
πήραν πολλοί λαοί μέρος στο Κριμαϊκό Πόλεμο. Αλλά μπορούσε ατό να προβλεφθεί ως παγκόσμιος πόλεμος; Όχι! Μπορούσε να προβλεφθεί, παρακαλώ, ότι θα μπορούσε να υπάρχει πυρηνικός πόλεμος, που θα μπορούσε να φονευθεί ευκολότατα, στο πι και φι, εντός 24 ωρών, το ένα τέταρτο του πληθυσμού τής Γης; Όχι! Αδιανόητο! Αγαπητοί μου, πριν από 50 χρόνια, αυτά
που λέμε τώρα ήσαν αδιανόητα! Θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί κανείς ότι σ’ έναν πόλεμο θα μπορούσαν να λάβουν μέρος 200 εκατομμύρια στρατιώτες; Αδιανόητο! Κι όμως, στο 9 Κεφάλαιο, στίχος
16, παίρνουν μέρος 3 στρατοί! Οι κόκκινοι, οι κίτρινοι και οι κυανοί. Τί λένε αυτά; Και ο πόλεμος θα γίνει στην
Μεσοποταμία, ήτοι, μεταξύ των ποταμών Ευφράτη και Τίγρη. Ήτοι στην Περσία. Τί λένε αυτά; Αυτά γράφτηκαν
πριν 2000 χρόνια. Και ότι οι στρατοί που θα λάβουν μέρος θα ειναι 200 εκατομμύρια. Είκοσι μυριάδες! Άν λάβετε υπ’ όψη ότι μόνη η Κίνα είναι 1 δις και ότι, χοντρικά, θα μπορούσε ένας στους πέντε να είναι στρατεύσιμος, μόνο η Κίνα θα διέθετε 200 εκατομμύρια στρατό!! Αυτό, πριν από μερικά χρόνια, ήταν διανοητό; Αδιανόητο! Συνεπώς, η προφητεία περί πολέμων έχει βάση! Και δεν είναι ξεκάρφωτο πράγμα. Έχει πολύ μεγάλη αξία, διότι δεν μιλά για συνηθισμένους πολέμους αλλά για ειδικούς, φοβερούς και τρομακτικούς πολέμους!
Απόσπασμα από την 30η ομιλία στο βιβλίο της Καινής Διαθήκης
« Ιερά Αποκάλυψις ».
†.Καθώς, αγαπητοί μου, ανοίγει η εκκλησιαστική περίοδος του ευαγγελιστού Ματθαίου, η Εκκλησία μας, παρουσιάζει την ωραία εκείνη εικόνα που ο Κύριος αναζητά τους πρώτους Του μαθητάς παρά την λίμνην της Τιβεριάδος. Εκεί βρήκε τα πρώτα δύο ζεύγη αδελφών, που τους κάλεσε κοντά Του. Ήταν ο Πέτρος και ο Ανδρέας, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Ήταν ένα όμορφο πρωινό στην ακρολιμνιά. Εκεί, στα ήσυχα νερά της λίμνης, είδε το πρώτο ζεύγος, «βάλλοντας ἀμφίβληστρον εἰς τὴν θάλασσαν· ἦσαν γὰρ ἁλιεῖς». Ρίχνοντας το δίχτυ τους στη θάλασσα· γιατί ήσαν αλιείς. Και τους λέγει: «Δεῦτε ὀπίσω μου, καὶ ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων». Και εκείνοι «εὐθέως ἀφέντες τὸ πλοῖον καὶ τὸν πατέρα αὐτῶν ἠκολούθησαν αὐτῷ». Κι εκείνοι αμέσως, αφού άφησαν τα δίχτυα τους, τον ηκολούθησαν. Και αφού προχώρησε λίγο πιο πέρα ο Κύριος, είδε το δεύτερο ζεύγος αδελφών. Τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη. Λέγει τότε και σ’ αυτούς να Τον ακολουθήσουν. «Οἱ δὲ εὐθέως ἀφέντες τὸ πλοῖον καὶ τὸν πατέρα αὐτῶν ἠκολούθησαν αὐτῷ». Εκείνοι δε αμέσως, αφού άφησαν το πλοίο και τον πατέρα τους, Τον ηκολούθησαν.
Οι πρώτοι άφησαν τα δίχτυα τους και Τον ακολουθούν. Οι δεύτεροι άφησαν πλοίο και πατέρα και ακολούθησαν τον Ιησούν. Μένομε, αγαπητοί μου, έκπληκτοι, που τόσο οι πρώτοι, όσο και οι δεύτεροι, άφησαν ευθέως, αμέσως, ό,τι τους συνέδεε και ακολουθούν τον Χριστόν.Τους χαρακτηρίζει εκείνο το «ευθέως», τους χαρακτηρίζει μία ανεξαρτητοποίησις με ό,τι ήσαν δεμένοι. Με πρόσωπα και με πράγματα. Είναι εκπληκτικόν. Και μένουν στην εξάρτηση του Ιησού, χωρίς όρους και συμφωνίες.
Αυτήν την απόρριψη των εξαρτήσεων και τη μετάβαση σε μία νέα εξάρτηση, αγαπητοί μου, θα δούμε σήμερα. Οι μαθηταί, σαν ψαράδες το επάγγελμα - ἦσαν γὰρ ἁλιεῖς- για να μη θεωρηθεί ότι απλώς έκαναν το χόμπυ τους, δηλαδή ήσαν ερασιτέχνες, πήγαν στη λίμνη εκεί, για να ψαρέψουν. Ήσαν επαγγελματίαι. Ζούσαν. Ήταν η δουλειά τους. Οι μαθηταί, λοιπόν, σαν ψαράδες επαγγελματίαι και σαν άνθρωποι, είχαν τη δική τους οικογένεια· όπως ο Πέτρος. Είχε πενθερά, μας σημειώνει κάπου αλλού το Ευαγγέλιο. Ή ήσαν άγαμοι ακόμη, όπως ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης, στην πατρική τους οικογένεια, με τον πατέρα τους και τη μητέρα τους και τα τυχόν άλλα τους αδέλφια. Πάντως ευρίσκοντο στον χώρον των νομίμων και φυσικών εξαρτήσεων.
Πράγματι, κάθε άνθρωπος που έρχεται εις τον κόσμον, από τη στιγμή που παίρνει διαστάσεις υπάρξεως μέσα σε αυτά τα σπλάχνα ακόμη της μάνας του, μπαίνει στην εξάρτηση του χώρου και του χρόνου. Ο άνθρωπος κατ’ ανάγκην είναι χωροχρονικός. Δύο δεσμά που μπαίνουν αμέσως στην κάθε ύπαρξη και από τα οποία δεσμά του χώρου και του χρόνου, είναι αδύνατον να απαλλαγεί κάθε ύπαρξις, φυσικά και αυτός ο άνθρωπος. Έτσι γεννιέται ο άνθρωπος και κατοπινά μπαίνει σε ένα πολύπλοκο δίκτυο εξαρτήσεων, αλληλεξαρτήσεων. Άνθρωποι με ανθρώπους, κοινωνικά, έχομε μίαν εξάρτησιν κοινωνικά και άνθρωποι με περιβάλλον βιολογικά. Αναπνέομε τον αέρα, χωρίς αέρα δεν μπορούμε να ζήσουμε, εξαρτώμεθα από τον αέρα, το οξυγόνο του αέρος, ακόμη από το νερό, από τις τροφές, από τον ήλιο… Γενικά εξαρτώμεθα. Από τη βαρύτητά μας επάνω στη Γη κ.ο.κ. Και αυτή η Γη μας ακόμη, εξαρτάται από τον δικό μας τον ήλιο. Πώς κινείται η Γη μας; Κινείται περί τον ήλιον, εξαρτώμενη απ’ αυτόν. Αλλά και ο ήλιος ο δικός μας ανήκει στον δικό μας τον Γαλαξία. Αν λογαριάσει κανείς, ότι υπάρχουν, όσα είδαμε τουλάχιστον μέχρι σήμερα, κάπου διακόσια εκατομμύρια Γαλαξίαι. Και κάθε Γαλαξίας έχει εκατομμύρια και δισεκατομμύρια ηλίους. Το ένα εξαρτάται από το άλλο. Και αυτές όλες οι εξαρτήσεις είναι εντελώς, εντελώς φυσικές εκ κατασκευής. Έτσι ο Θεός έκανε τα πράγματα, γιατί έτσι ήθελε να κάνει τα πράγματα. Να έχουν μια αλληλεξάρτησιν. Δεν υπάρχει τίποτε, μα απολύτως τίποτε εις τον κόσμον αυτόν, ανεξάρτητον. Ούτε ένα ηλεκτρόνιον. Δεν λέγω άτομον της ύλης. Ούτε ένα ηλεκτρόνιον δεν έχει, θα λέγαμε, ανεξαρτησία. Τα πάντα εξαρτώνται. Ένα μόνο δεν εξαρτάται. Ο Θεός. Ο Θεός είναι έξω από όλα αυτά. Είναι ανεξάρτητος ο Θεός.
Μέσα λοιπόν σε αυτές τις δαιδαλώδεις αλληλεξαρτήσεις, ο Θεός θέλει να πετυχαίνεται η κοινωνία των όντων και όλα τα όντα μαζί, την κοινωνία με τον Θεό, διά των χειρών του ανθρώπου. Είδατε προηγουμένως στη Θεία Λειτουργία; Εσηκώσαμε το άγιο ποτήριον και το άγιο δισκάριον προς της τελεσιουργήσεως του μυστηρίου και του είπαμε, εσείς Του είπατε του Θεού, δια στόματος ιερέως: «Τά σά ἐκ τῶν σῶν Σοι προσφέρομεν». Σεις το είπατε, με τα χέρια του ιερέως και το κάνατε. Γιατί εσείς φτιάξατε το κρασί και το πρόσφορο. Και προσφέρει ο ιερεύς με τα χέρια, τα δικά του είναι, αλλά τα δικά σας χέρια, εις τον Θεόν την κτίσιν. Έτσι βλέπει κανείς ότι πραγματικά όλα τα όντα μαζί πρέπει να τύχουν μιας κοινωνίας με τον Θεό, δια των χειρών του ανθρώπου.
Ο άνθρωπος προσφέρει, ως ιερεύς, την κτίσιν στον Θεό. Προσέξατέ το. Πας άνθρωπος. Είναι εκείνο που λέγει και στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη, ότι ο Θεός τον λαόν Του τον έκανε να είναι ἱερεῖς καί βασιλεῖς. Το γνωστόν βασίλειον ἱεράτευμα. Δεν είναι βέβαια της ώρας να πούμε τι σημαίνει για τον κάθε πιστό που βαπτίζεται, ότι είναι ιερεύς της Δημιουργίας. Και ιερεύς του εαυτού του στον Θεό. Προσφέρει στον Θεό. Όταν λέει στην προς Ρωμαίους ο απόστολος Παύλος: «Να προσφέρετε θυσίαν ζώσαν και ευάρεστον εις τον Θεόν. Την λογικήν», λέγει, -δηλαδή πνευματικήν- «λατρεία στον Θεό». Τι είναι; Η καθαρότητα του εαυτού σας. Είναι εκπληκτικό αυτό, αγαπητοί μου. Έτσι ζούσε ο Αδάμ στον Παράδεισο. Προσφέροντας την κτίσιν. Εξηρτημένος από την φύσιν, διότι έτρωγε, έπινε, ανέπνεε. Ωστόσο προσφέρει στον Θεό την κτίσιν ως ιερεύς της Δημιουργίας. Είναι μεγαλειώδες. Έτσι το θέλει ο Θεός. Και ξαναλέγω: είναι μεγαλειώδες.
Ο Αδάμ όμως με την παραδοχή που έκανε με τον διάβολο, αμέσως πέρασε από τον χώρον των θείων και φυσικών και νομίμων εξαρτήσεων, στον χώρο της δαιμονικής εξαρτήσεως. Κι από δω αρχίζει μία περιπέτεια δαιμονικών αλληλεξαρτήσεων. Η φύσις δαιμονοκρατείται με την πτώση του Αδάμ και ο άνθρωπος εξαρτάται πλέον από μίαν δαιμονοκρατουμένη κτίση. Έχουν πολλή σημασία αυτά. Αρχίζει η ιστορία των παθών εις τον άνθρωπον. Ο άνθρωπος αρχίζει να σωριάζει στον εαυτό του ή καλύτερα, να τον εθίζει στα πάθη. Και τα πάθη δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο χρονισμός συγκεκριμένων αμαρτημάτων. Αν πω ψέματα και ξαναπώ, έκανα αμαρτία. Και ξαναπώ και ξαναπώ, τότε αυτή η αμαρτία γίνεται πάθος, γίνεται εθισμός. Και έχω μία ροπή, χωρίς κανείς να με προκαλεί, να λέγω ψέματα εκεί που θα ήταν περιττό να πω ψέματα. Γιατί; Γιατί αυτό έγινε πάθος. Έτσι, αγαπητοί μου, όλα τα αμαρτήματα, εάν χρονίσουν, γίνονται πάθη. Τα πάθη πλέον όμως επιβάλλουν την εξάρτηση στον άνθρωπο.
Εδώ είναι που γίνεται ο άνθρωπος ένα τραγικόν πρόσωπον. Εξάρτησις από τα πάθη αφύσικος και παράνομος. Δηλαδή και παρά φύσιν και παρά νόμον. Αυτό θα πει αφύσικος και παράνομος. Ο άνθρωπος γίνεται δούλος των παθών. Δεν διστάζει με τον τρόπον αυτόν, όχι μόνον τις εντολές του Θεού να παραβεί –παράνομος- αλλά και αυτούς τους φυσικούς νόμους να παραβεί και λέγεται «παρά φύσιν άνθρωπος». Να αναφέρω τι σημαίνει παρά φύσιν άνθρωπος; Είναι φοβερό. Κάπου ο Δανιήλ αναφέρεται εις τον Αντίχριστον και λέγει εκεί ότι θα καταργήσει νόμον, τον νόμον και την φύσιν. Δεν είναι όμως της ώρας αυτό. Απλώς έκανα έναν υπαινιγμό.
Τώρα ο άνθρωπος, μετά την πτώση του, τι κάνει; Αναζητά την ηδονή. Την ηδονή εν ευρεία εννοία. Άμεσα. Εκείνη η οποία με τη σειρά της η ηδονή επιβάλλει την εξάρτηση από αυτήν του ανθρώπου. Τον κάνει δούλο τον άνθρωπο η ηδονή. Η ιστορία της ηδονής ξεκίνησε από τον Παράδεισο. Όταν η Εύα είδε ότι ο καρπός ήταν ωραίος, λέγει να τον βλέπεις, και γλυκύς να τον τρως. Μέχρι τότε, δεν έβλεπε η Εύα τον καρπόν; Πώς τώρα ξυπνά μία άλλη επιθυμία; Όπως λέγει ο άγιος Ανδρέας Κρήτης στον μεγάλο του Κανόνα: αυτή η «παράλογος ἐπιθυμία, ἡ παράλογος βρώσις». Τι είναι λοιπόν αυτό; Απ΄τη στιγμή που ο άνθρωπος δοκιμάζει, αφού ξεκινάει από κει η αναζήτηση της ηδονής, της ευχαρίστησης πάντα, ξαναλέγω, εν ευρεία εννοία, επέρχεται η οδύνη. Εφεξής, ηδονή και οδύνη, θα πηγαίνουν πλάι πλάι. Έκτοτε ο άνθρωπος την αναζητά, παρ’ ότι γνωρίζει την οδύνη, αναζητά την ηδονή και με τον τρόπον αυτόν εδημιούργησε τον ευδαιμονισμό· που είναι ο υπ’ αριθμόν ένα εχθρός του πνευματικού βίου. Λέει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι «ὁ εὐδαιμονισμός διώκει μηδενός διώκοντος». Ότι ο ευδαιμονισμός διώκει όχι όπως ο Νέρων και ο Διοκλητιανός. Εκεί οι Χριστιανοί πραγματικά εχαλυβδώνοντο και αντιστέκονταν και γίνονταν μάρτυρες. Ο ηδονισμός, η ευημερία, παραλύει τον άνθρωπον και παραδίδεται εις το κοσμικόν φρόνημα. Γι΄αυτό λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος ψυχολογικότατα και αληθινότατα ότι όλη αυτή η ιστορία είναι η χειρότερη για τον άνθρωπο.
Ακόμη ο ευδαιμονισμός αναζητείται στον πλούτον. Δηλαδή στα πολλά αγαθά, δηλαδή σε εκείνα που είναι παραπάνω από τις ανάγκες μας. Εκείνο το ξεπέρασμα, που λέγει ο Απόστολος «ἔχοντες δὲ διατροφὰς καὶ σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα». Με αυτά τα πολλά αγαθά γεννιέται η αλαζονεία του βίου, δηλαδή είναι μία επίδειξις και μια προβολή ενός νομιζομένου υπάρχοντος και υπερέχοντος εγώ. «Εγώ είμαι εγώ!». Αναζητείται ακόμη μέσα εις τον ευδαιμονισμό, ένας πληθωρικός πολιτισμός και μάλιστα τεχνικός. Αναζητείται ακόμη η ικανοποίησις του γενετησίου ενστίκτου. Με όλο το ρεπερτόριο των διαστροφών. Επέρχεται κορεσμός και αναζητούμε νέους τρόπους ικανοποιήσεως, που είναι ο χώρος των παρεκτροπών, των διαστροφών. Αυτό έκαναν οι Σοδομίται. «Ἐπλήσθησαν ἄρτου», λέει η Γραφή. Δηλαδή χόρτασαν. Χόρτασαν, είχαν πολλά αγαθά. Και αναζητούσαν να βρουν σε νέους τρόπους την ηδονή.
Το κάπνισμα, ναι, προσέξτε, το κάπνισμα, το κάπνισμα είναι ηδονιστικόν. Γι΄αυτό και δεν μπορεί ο άνθρωπος να το κόψει. Διεγείρει το νευρικό σύστημα. Και αφήνει μνήμη επάνω στο νευρικό σύστημα. Κι αν το΄κοψες, αδελφέ μου, κάποια φορά, υπάρχει μεγάλη πιθανότης να το ξαναθυμηθείς. Γιατί απλούστατα είναι ναρκωτικόν. Και όπως δόθηκε ο χαρακτηρισμός «κοινής αποδοχής». Ναρκωτικόν κοινής αποδοχής. Ναι. Το κάπνισμα λοιπόν μπορεί να χαρακτηριστεί το σήμα κατατεθέν του ηδονιστικού πολιτισμού μας. Δεν είναι υπερβολή. Διότι το κάπνισμα άνοιξε τον δρόμο· τον δρόμο στα ναρκωτικά· που αποτελούν πλέον την κορωνίδα του πράγματος. Κανείς δεν έπεσε στα ναρκωτικά εάν προηγουμένως δεν έμαθε να καπνίζει. Είναι η πρόσβασις. Είναι η γέφυρα.
Μάλιστα αυτές τις ημέρες, χθες, προχθές, είχαμε την ημέρα κατά των ναρκωτικών. Ας θεωρηθούν κι αυτά που λέμε, μία μικρή, σπουδαιοτάτη όμως, με θεολογικό υπόβαθρο, συμβολή εις την προσπάθεια αυτή, γιατί έχω παρατηρήσει ότι κάνομε μνεία των πραγμάτων, εισηγούμεθα μύριες μεθόδους, εκτός από κείνη την σπουδαία, την τρανή. Να βάλομε στα παιδιά μας τον φόβο του Θεού. Και την μη αναζήτηση της ηδονής, μ’ αυτήν την ευρεία έννοια.
Έτσι, κάπνισμα και ναρκωτικά, δημιουργούν φοβερές εξαρτήσεις στον άνθρωπο. Φοβερές. Να κάνω περιγραφή; Δεν κάνω. Μπορεί και με τα μάτια σας να είδατε τους ανθρώπους θύματα, ιδίως νέους, αυτών των καταστάσεων. Ξέρετε ότι στην Ελλάδα, από τον μαθητόκοσμο έχομε 27.000 μαθητάς, αγόρια και κορίτσια, που παίρνουν ναρκωτικά; Το ακούσατε καλά; Εικοσιεφτά χιλιάδες μαθητάς έχομε. Δεν σας ανησυχεί αυτό; Δεν μπορείτε να σκεφτείτε ότι ένα παιδί σας, ένα εγγόνι σας, μπορεί να είναι μέσα σε αυτόν τον αριθμό; Κι επειδή είπαμε αυτόν τον σύνδεσμο της ηδονής με την οδύνη, γι΄αυτό σήμερα βλέπομε άπειρα θύματα που ξεκινούν από την ηδονή και εξαρτώμενοι από αυτήν, ζουν την πιο φοβερή οδύνη, την πιο τραγική οδύνη. Μέχρι τον θάνατο! Και οι εξαρτήσεις αυτές δημιουργούν την πιο στυγνή τυραννία.
Και ο άνθρωπος θα μένει πάντοτε καταδικασμένος σε αυτές τις δαιμονικές, πώς αλλιώς να το πούμε, τις δαιμονικές εξαρτήσεις; Τα ναρκωτικά ποιος τα έφτιαξε; Ο Θεός, αγαπητοί μου. Είναι υπεύθυνος ο Θεός; Άπαγε. Τα σταφύλια που κάνουν κρασί, ποιος τα δημιούργησε; Ο Θεός. Αν υπάρχουν μέθυσοι, φταίει ο Θεός; Άπαγε της βλασφημίας! Είναι η δαιμονική υπόδειξις: «Φάε αυτό». Μα ο Θεός δεν το έκανε γι’ αυτό να το φας. Όλα τα πράγματα δεν δοκιμάζονται. Έχουν ποικίλους σκοπούς, αν το θέλετε, αποτελούν, αν το θέλετε, αποτελούν και σκοπόν να μην είχαν, που έχουν σκοπόν, και σκοπόν να μην είχαν, αποτελούν το δένδρο της γνώσεως καλού και κακού, που σου λέει ο Θεός: «Απ’ αυτό δεν θα δοκιμάσεις». Βλέπετε ότι μέσα στην Ιστορία συνεχίζει η παρουσία του δένδρου του καλού και του κακού;
Αλλά πάντα θα μένουν έτσι τα πράγματα; Όχι, αγαπητοί μου. Γι΄αυτό ήλθε ο Υιός του Θεού. Να σπάσει αυτές τις αφύσικες εξαρτήσεις και να μας ξαναφέρει στη φυσική και θεϊκή εξάρτηση. Ο Χριστός μάς ξαναγύρισε στο μέτρο της χρήσεως της κτίσεως. Μόνο ό,τι είναι φυσικόν, ευλογείται. Ό,τι είναι αφύσικον, δεν ευλογείται. Ο γάμος ευλογείται· αλλά όχι η πορνεία. Η λήψη τροφής ευλογείται. Γιατί έτσι κατασκευαστήκαμε. Θυμηθείτε όταν ανέστησε την κόρη του Ιαείρου και είπε: «Δώσατέ της να φάει». Εκείνος που την ανέστησε, δεν θα μπορούσε να τη δυναμώσει άνευ τροφής; Όχι· έτσι τα κατασκεύασε ο Θεός. Αλλά ωστόσο δεν είναι ευλογημένη η γαστριμαργία. Μας είπε να αγαπάμε τους γονείς μας και τα παιδιά μας και τους άλλους ανθρώπους. Αλλά όχι πιο πάνω από τον Θεό. Έβαλε μία ιεράρχηση. Μας έδωσε μια ωραία φύση, που μπορούμε να την εκμεταλλευώμεθα, αλλά όχι να την καταχρώμεθα. Ή να την καταστρέφομε ή να την θεοποιούμε. Με τον τρόπον αυτόν ο Κύριος μας έβγαλε από τη δαιμονική και παράνομη εξάρτηση σε μία φυσική και νόμιμη. Και όχι μόνον ο Χριστός μας ελευθέρωσε από την αφύσικη και δαιμονική εξάρτηση, αλλά και κάτι πολύ περισσότερο, ασύλληπτα περισσότερο. Ήλθε να σπάσει τα δεσμά του καθηλωμένου Προμηθέα από τον Καύκασον της φθοράς και του θανάτου. Γιατί; Γιατί μετά την κοινήν ανάστασιν, δεν θα υπάρχει φθορά. Φθορά θα πει μεταβολή σωματική. Τρώγω, πεινώ, κοιμάμαι, κουράζομαι. Και λέγει ο Παύλος ότι «Ὁ δὲ Θεὸς καὶ ταύτην(την κοιλίαν, γράφει στους Κορινθίους στην Α΄επιστολή του) καὶ ταῦτα (τα βρώματα, τα φαγητά) καταργήσει». Γιατί; Δεν θα υπάρχει πλέον η φθορά. Καταργείται και ο θάνατος. Φθορά και θάνατος, καταργούνται αυτά. Κοιλία λοιπόν και θάνατος, είναι οι δύο ακαταμάχητοι εχθροί που νικώνται. Και από τους οποίους εχθρούς τώρα, έχομε πλήρη εξάρτηση.
Αυτά μας έφερε ο Κύριος. Ήρθε να σπάσει λοιπόν τους δεσμούς του κακού και των εξαρτήσεων. Παρατηρούμε ότι όταν ο Κύριος κάλεσε τα δύο ζεύγη των αδελφών, Πέτρον, Ιάκωβον, Ιωάννην και Ανδρέα, τους είπα λίγο ανάποδα, αυτοί άφησαν κάποιες φυσικές και νόμιμες και ευλογημένες εξαρτήσεις. Ψαράδες ήσαν. Τι ωραίο επάγγελμα! Είχαν οικογένειες. Τον πατέρα τους, τη μάνα τους είχαν… Άφησαν όμως τα σύνεργά τους, συγνώμη ήσαν εξαρτώμενοι από όλα αυτά. Αλλά εδώ έχομε κάτι καταπληκτικό με τους μαθητάς αυτούς, τα δύο ζεύγη των μαθητών. Να δημιουργούν μία προοδευτική απεξάρτηση ακόμη κι από αυτές τις φυσικές και ευλογημένες εξαρτήσεις, για να μεταφερθούμε σε μία και μόνη εξάρτηση, τον Χριστό. Τα άφησαν όλα. Τα δίχτυα, το πλοίο και τον πατέρα, το επάγγελμα, τα άφησαν όλα. Ο Κύριος τους είπε: «Ελάτε να σας κάνω αλιείς ανθρώπων». Αυτό έκαναν οι μαθηταί. Δηλαδή απηλλάγησαν από τις εξαρτήσεις, θα το πω άλλη μία φορά, τις φυσικές και νόμιμες και ευλογημένες, για να δεχθούν μία άλλη εξάρτηση. Έτσι ο Κύριος, ξαναγυρίζει τον άνθρωπο στην πρώτη, την αρχέγονη, την παραδεισία εξάρτηση.
Αγαπητοί, η σημερινή ευαγγελική περικοπή, με μία εικόνα τόσο απλή και φυσική, μας έδειξε πώς πρέπει να κινούμεθα. Και πρώτα πρώτα πρέπει να σπάσουμε κάθε δαιμονική εξάρτηση. Τα πάθη πρέπει να φύγουν. Μετά να σπάσομε, όσο τούτο είναι επιτρεπτό φυσικά, γιατί ζούμε εις τον παρόντα κόσμο, κάθε φυσική εξάρτηση, πραγμάτων και προσώπων· που μπορούν να μας εμποδίσουν στο παρακάτω βήμα. Η νηστεία, σκεφτήκατε ποτέ ότι είναι μία άσκησις που προσπαθεί να μας απαλλάξει, να μας κάνει περισσότερο ανεξάρτητους του φαινομένου που λέγεται κοιλία και γαστριμαργία; Η ξενιτεία, δηλαδή το να πω, θα βρεθώ μακριά από τους ανθρώπους μου και την πατρίδα μου. Κάποτε μπορεί να είναι τροπική. Αλλά κυρίως είναι τοπική. Πρέπει να είναι και τροπική και τοπική, αν το θέλετε. Τι είναι παρακαλώ η ξενιτεία; Μία θαυμασία άσκησις απεξαρτητοποιήσεως.
Αλλά δεν σταματούμε εδώ. Πρέπει να προχωρήσουμε στην όσο το δυνατόν περισσότερα μας εξάρτηση από την Κύριον. Το καθημερινό μάννα που έπεφτε στην έρημο, το ενθυμείσθε; Αυτό θέλει να διδάξει. Δεν έριχνε μάννα ο Κύριος για πολλές μέρες. Κάθε μέρα. Σήμερα. Όποιος μάζευε περισσότερο, σκουλήκιαζε την άλλη μέρα. Πλην το μάννα της Παρασκευής πριν το Σάββατο. Εκείνο δεν σκουλήκιαζε. Γιατί; Ήθελε αυτό να διδάξει ο Κύριος. Ότι ο άνθρωπος πρέπει να μένει ανεξάρτητος ακόμη και από τη φυσική του τροφή! Θα σου τη δώσει ο Κύριος. Θα σου τη δώσει. Γιατί εκεί πρέπει, εκεί πρέπει να έχεις την εξάρτησή σου. Τι είπε ο Κύριος εις τον διάβολον; Είναι γραμμένο στο Δευτερονόμιο: «Οὐκ ἐπ' ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος». Και όλη αυτή η διαδικασία, δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία διαρκής πορεία προς την ελευθερία. Η δε ελευθερία, όπως την θέλει το Ευαγγέλιον. Εξάλλου, αυτό σημαίνει, αγαπητοί, απελευθέρωσις και σωτηρία. Και ο Χριστός γι΄αυτό λέγεται Λυτρωτής και Σωτήρας.
†.Έχουμε την έβδομη εντολή: «οὐ φονεύσεις» ( Έξοδ. 20, 15. Δευτ. 5, 17. Ματθ. 5,21. Ρωμ. 13, 9), δεν θα σκοτώσεις, με κανένα τρόπο δεν θα αφαιρέσεις τη ζωή του συνανθρώπου σου. Η εντολή αυτή, αγαπητοί μου, κατά το βιβλίο της Εξόδου είναι όγδοη· κατά το Δευτερονόμιο όμως είναι έκτη. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς την τοποθετεί έβδομη. Ακολουθούμε τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.
Ήθελα να δώσω μια επεξήγηση για τον λόγο που υπάρχει εδώ αυτή η δυσκολία της σειράς. Βεβαίως τόσο το βιβλίο Έξοδος, όσο και το βιβλίο Δευτερονόμιο, έχουν βγει από την γραφίδα του νομοθέτου Μωυσέως. Ο Μωυσής είναι εκείνος που δευτερώνει την συγγραφή και την εξαγγελία του Νόμου· γι' αυτό λέγεται και Δευτερονόμιο. Όμως δείχνει ότι δεν υπήρχε απολυτότητα στην έκφραση, διότι θα μπορούσε να είχε πάρει ρητή εντολή από τον Θεό, ώστε και η διατύπωση και η έκφραση να είναι κάτι το απολύτως παγιωμένο. Κι αυτό σημαίνει ότι οι θεοφόροι άνθρωποι μπορούν να αναλύσουν τον λόγο του Θεού πάντα θεοπνεύστως.
Αυτό έχει πολλή σημασία από ερμηνευτικής πλευράς.
Κι έρχομαι τώρα στην εντολή: «ου φονεύσεις», δεν θα σκοτώσεις. Η εντολή αυτή, αγαπητοί μου, αναφέρεται στον σεβασμό της ζωής. Η ζωή, απ’ όλα τα φυσικά δώρα του Θεού, είναι το πρώτο δώρο. Είναι πολύ φυσικό, διότι η ζωή συνιστά την ύπαρξη· κι αν έχουμε άνθρωπο, συνιστά και την αυτοσυνειδησία του ανθρώπου. Όπως ο άνθρωπος δεν μπορεί να δώσει ζωή, να δημιουργήσει δηλαδή ζωή, όχι διά της γεννήσεως, αλλά να κατασκευάσει ζωή, έτσι δεν μπορεί και να αφαιρέσει ζωή.
Η ζωή μεταλαμπαδεύεται κατ' έναν μυστηριώδη πάντοτε και ανεξιχνίαστο τρόπο· όπως αν έχω ένα σβηστό κερί, και κάποιος άλλος έχει ένα αναμμένο κερί, παίρνω το φως από κει. Μεταλαμπαδεύεται λοιπόν η ζωή, μεταδίδεται. Αν έχω μία διακοπή της ζωής, δεν μπορώ να προχωρήσω παρακάτω, δεν έχω αναπαραγωγή ζωής. Αυτό δείχνει ότι απόλυτος Κύριος της ζωής και του θανάτου είναι μόνον ο Θεός γι' αυτό λέει και η Παλαιά Διαθήκη «Κύριος θανατοῖ καὶ ζωογονεῖ» (Α Βασ. 2,6), είναι ο μόνος ο οποίος είναι απόλυτος Κύριος της ζωής.
Βέβαια η ζωή, εξεταζόμενη και από επιστημονικής πλευράς, αποτελεί ένα ανεξήγητο και ερμητικά κλειστό μυστήριο. Έγιναν πολλές απόπειρες, και θεωρήθηκε ότι αν έχουμε κάποιες προϋποθέσεις ύλης, κάτω από ορισμένες συνθήκες, θα παραγάγουμε την ζωή. Είναι όμως μία απάτη. Η ζωή, όπως σας είπα προηγουμένως, είναι μία φλόγα που μεταλαμπαδεύεται· δεν παράγεται, δεν μπορεί να παραχθεί, δεν είναι δυνατόν να παραχθεί, ούτε ακόμη κι αν υποτεθεί ότι έχουμε μία υπεραισιοδοξία πως θα μπορούσαμε κάποτε να παραγάγουμε την ζωή. Φαίνεται ότι είναι από τα ερμητικώς κλειστά μυστήρια η ζωή, όπως ακριβώς από τα ερμητικώς κλειστά μυστήρια είναι η φύση της ύλης.
Αλλά ας δούμε, αγαπητοί μου, πώς μας αναλύει την εντολή αυτή ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Λέει: «Ου φονεύσεις, ίνα μη της υιοθεσίας εκπέσης». Πρόσεξε μην σκοτώσεις, για να μην ξεπέσεις από την υιοθεσία -τίνος;- εκείνου που ζωοποιεί και τους νεκρούς, και γίνεις παιδί, έργω του απ’ αρχής ανθρωποκτόνου Διαβόλου· για να μη ξεπέσεις από την χάρη του Θεού, να μη ξεπέσεις από την υιοθεσία του Θεού, και γίνεις παιδί του Διαβόλου.
Πράγματι, αγαπητοί μου, ο αληθινός και πρώτος ανθρωποκτόνος είναι ο Διάβολος. Όπως το λέει ο Κύριος, «ἐκεῖνος ἀνθρωποκτόνος ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς καὶ ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐχ ἕστηκεν» (Ιωάν. 8, 44).. Ώστε ο Διάβολος από την αρχή ήταν ανθρωποκτόνος! Πότε από την αρχή; Από την αρχή της δημιουργίας, της δημιουργίας του ανθρώπου.
Όταν ο Διάβολος είδε την δημιουργία του ανθρώπου, είδε την ιδιαίτερη πρόνοια και φροντίδα του Θεού γι' αυτόν, είδε ότι ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού, είδε ότι είναι λογικός και ελεύθερος -όπως ακριβώς και ο Διάβολος ως πνεύμα, ως άγγελος- φθόνησε, και με κάθε τρόπο προσπάθησε να σκοτώσει τον άνθρωπο. Και τον σκότωσε! Γι' αυτό είναι «απ’ αρχής ανθρωποκτόνος».
Τον σκότωσε διπλά τον άνθρωπο· διπλά τον σκότωσε! Διότι τι είναι ο άνθρωπος; Ο άνθρωπος είναι ψυχή και σώμα. Σκότωσε λοιπόν και το σώμα του, σκότωσε και την ψυχή του. Πώς σκοτώνεται η ψυχή; Ο θάνατος της ψυχής δεν είναι παρά ο χωρισμός της ψυχής από τον Θεό, κι όχι η εκμηδένιση. Βγάλτε από το μυαλό σας την έννοια της εκμηδενίσεως δεν υπάρχει ούτε για την ψυχή ούτε για το σώμα, ούτε για ολόκληρη την δημιουργία, ούτε για ένα άτομο της ύλης. Δεν υπάρχει εκμηδένιση· βγάλτε τη από το μυαλό σας! Ακόμα και στη νεκρή ύλη αν ζουλήξω κάτι, θα βγει κάτι άλλο. Δηλαδή, σε κάθε περίπτωση, εκμηδένιση δεν υπάρχει. Λοιπόν. Τι σημαίνει ψυχικός θάνατος; Σημαίνει τον χωρισμό της ψυχής από τον Θεό. Αυτός είναι ο θάνατος της ψυχής. Έτσι λοιπόν ο Διάβολος έκανε τον άνθρωπο ν' αμαρτήσει, να παραβεί την εντολή του Θεού, και να χωριστεί η ψυχή του ανθρώπου από τον Θεό. Αλλά είχε πει ο Θεός και είχε ειδοποιήσει: «Πρόσεξε» είπε στον Αδάμ, «αν αμαρτήσεις, θα πεθάνεις». Και κατόπιν επήλθε ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα, αυτό που λέμε πια βιολογικός θάνατος, και έχουμε πια το νεκρό σώμα. Δηλαδή ο Διάβολος σκότωσε τον άνθρωπο διπλά· τον σκότωσε και στην ψυχή, τον σκότωσε και στο σώμα.
Έτσι αυτός ο Διάβολος είναι εκείνος που ενέπνευσε τον φόνο, προκάλεσε την διάθεση του φόνου στον Κάιν, για να σκοτώσει τον Άβελ. Διότι βλέποντας ότι ο Αδάμ και η Εύα πέθαναν ψυχικά, πνευματικά, -πέθαναν δε την στιγμή που αμάρτησαν- δεν έμενε παρά να πεθάνουν και σωματικά. Αλλά αντί να δει αυτό -και το περίμενε ο Διάβολος πώς και πώς... και το περίμενε για να χαρεί!- βλέπει να γεννιούνται δύο παιδιά. Του ήρθε συμφορά· αισθάνθηκε ότι ο φθόνος του δεν τελεσφόρησε· και βάζει τον έναν αδελφό να σκοτώσει τον άλλο, ακριβώς για να υπάρξει θα λέγαμε η εξουδετέρωση του ανθρώπινου γένους, και συνεπώς και εκείνου του απογόνου της Εύας -της Θεοτόκου- που θα ερχόταν και θα του συνέτριβε την κεφαλή «αὐτός σου τηρήσει κεφαλήν, καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν.» (Γεν. 3, 15).
Και συνεχίζει ο άγιος Γρηγόριος -σας διαβάζω σε απόδοση: «Ο φόνος προέρχεται από μια πληγή. Μια πληγή προέρχεται από μια κακομεταχείριση, ή από μία ύβρη. Μια κακομεταχείριση από μια οργή. Κι όλα αυτά συμβαίνουν στον άλλο, και εμείς ανταποδίδουμε». Γι' αυτό, όπως είπε ο Χριστός, «Αυτόν που θα σου πάρει το ιμάτιο, μην τον εμποδίσεις να σου πάρει και τον χιτώνα. Αυτόν που σε χτυπά, μην τον χτυπήσεις. Αυτόν που σε βρίζει, μην τον βρίσεις. Έτσι θα γλιτώσεις από φονικό, και εσύ και ο άλλος. Ακόμη, και θα συγχωρήσεις. Αυτός που κακολογεί και κακοποιεί θα τιμωρηθεί. Αυτός που λέει "μωρέ" τον αδελφό του -μωρόν, ανόητο δηλαδή· "είσαι μωρός"-θα είναι ένοχος» « Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ εἰκῆ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει· ὃς δ᾿ ἂν εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά, ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳ· ὃς δ᾿ ἂν εἴπῃ μωρέ, ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός.»
(Ματθ. 5, 21-22. 5, 40. Λουκ. 6, 29).
Τι μορφές φόνου συμπεριλαμβάνει, αγαπητοί μου, η εντολή «ου φονεύσεις»;
4. Η εντολή «ου φονεύσεις», όπως σας είπα και προηγουμένως, αναφέρεται σε ολόκληρο τον άνθρωπο. Μην το ξεχνάμε. Έτσι, μπορεί κανείς να διαπράξει φόνο στην ψυχή του ανθρώπου ή να διαπράξει φόνο στο σώμα του ανθρώπου. Το δυστύχημα είναι ότι όταν επιτελέσει ο άνθρωπος φόνο στην ψυχή του άλλου ανθρώπου, ο νόμος ο ανθρώπινος δεν τον πιάνει· όταν επιτελέσει φόνο του σώματος, τότε τον πιάνει ο νόμος ο ανθρώπινος. Ωστόσο, με την διάκριση που κάνουμε τώρα, ότι φονεύεται ολόκληρος ο άνθρωπος, ψυχή και σώμα, δίνεται ένα πολύ μεγάλο πλάτος στην εντολή.
Ας δούμε πώς μπορούμε να καταλάβουμε τον φόνο ως προς το σώμα.
Πρώτα-πρώτα, είναι αυτό που ονομάζουμε φόνο, είναι δηλαδή η άμεση αφαίρεση της ζωής. Μπορεί αυτό να γίνει ή από υπολογισμό, δηλαδή εκούσια, ή ακούσια. Μπορεί να γίνει ένα δυστύχημα, ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, οπουδήποτε, και να σκοτώσουμε έναν άνθρωπο, να γίνουμε φονείς, αλλά χωρίς να το θέλουμε.
Είτε λοιπόν εκούσια είτε ακούσια, το θέμα είναι ότι έχουμε άμεση αφαίρεση της ζωής του άλλου.
Δεύτερον, είναι η αυτοκτονία· όταν ο άνθρωπος φονεύει τον ίδιο του τον εαυτό. Είναι πολύ βαρύ αμάρτημα, αγαπητοί μου, η αυτοκτονία· διότι ο μεν φόνος δίνει περιθώρια στον φονέα να μετανοήσει -και δεν είναι καθόλου σπάνιο φονείς να έχουν μετανοήσει- αλλά αυτός που αυτοκτονεί δεν έχει περιθώρια να μετανοήσει. Διότι πρώτα πρέπει να κάνουμε την κακή πράξη και μετά πρέπει να μετανοήσουμε· αλλά στην αυτοκτονία δεν υπάρχουν τέτοια περιθώρια, διότι κάνοντας την τελική πράξη φύγαμε από την παρούσα ζωή· άρα δεν έχουμε την δυνατότητα να μετανοήσουμε. Έτσι αυτός που αυτοκτονεί φεύγει με το βαρύ αμάρτημα του φόνου του σώματός του, της υπάρξεως του.
Τρίτον, έχουμε την έκτρωση. Η έκτρωση είναι φόνος είναι φόνος εκ προμελέτης. Μπορεί βεβαίως να έχουμε και τον φόνο εδώ τον ακούσιο, όπως είναι η αποβολή του εμβρύου. Να οδύρεται η μητέρα -που εν πάση περιπτώσει μπορεί κάποτε και να φταίει, μπορεί και να μη φταίει· αυτό εξετάζεται- αλλά η έκτρωση δεν είναι παρά ο θεληματικός φόνος του εμβρύου. Και το τραγικό, η τραγική ειρωνεία θα έλεγα, είναι ότι ο εικοστός αιώνας ονομάστηκε αιώνας του παιδιού... και ταυτόχρονα στον εικοστό αιώνα η έκτρωση, ο φόνος του παιδιού, έχει γίνει ολόκληρη επιστήμη και τεχνική! Αυτό είναι μία καθαρή ανθρώπινη υποκρισία.
Τέταρτον, έχουμε την ευθανασία. Όπως θα γνωρίζετε, είναι πολύ επίκαιρο θέμα αυτό. Ευθανασία σημαίνει ότι εκείνος που θεωρείται ανίατα άρρωστος κάποτε ζητάει ο ίδιος να τον φονεύσουν (οπότε είναι υπεύθυνος και αυτός, γιατί δεν μπορούμε να πούμε ότι πρώτα θα ζητήσει συγγνώμην, μετά θα πάει να εξομολογηθεί, κι έπειτα θα πει «τώρα σκοτώστε με»!... συνεπώς είναι στην κατηγορία του αυτοκτονούντος εκείνος που ζητάει την ευθανασία) ή δεν γνωρίζει ο ανίατα άρρωστος το θέμα αυτό, αλλά προβαίνουν σε ευθανασία οι συγγενείς με τον γιατρό· κάνουν ένα κάτι, μία ένεση ή ό,τι άλλο, και τελικά φονεύουν τον άνθρωπο.
Αυτό είναι φοβερό! Διότι, αγαπητοί μου, αν ξέρω ότι σήμερα υπάρχουν κλέφτες και δολοφόνοι, κλειδώνω τις πόρτες μου και τα παράθυρα μου, κλειδώνω διπλά και τριπλά, και φυλάγομαι μέσα στο σπίτι μου. Αν υποτεθεί όμως ότι την ευθανασία θα μου την προκαλέσει ο γιατρός που με παρακολουθεί και με θεραπεύει, ότι θα την προκαλέσει την ευθανασία το παιδί μου, ο άνδρας μου, η γυναίκα μου, δηλαδή οι οικείοι μου προκαλέσουν την ευθανασία, τότε πώς μπορώ να φυλαχτώ; Αυτό πια θα είναι ένας αληθινός τρόμος των ανιάτως ασθενούντων, αλλά και των ηλικιωμένων ανθρώπων! Και μια μέρα -είναι παρά πολύ κοντά αυτό για πάρα-πάρα πολλούς λόγους- όταν οι ηλικιωμένοι πηγαίνουν στα νοσοκομεία, θα τους γίνεται πολύ ωραία η ευθανασία· θα προκαλείται ο θάνατος με τον τρόπο αυτό. Όποτε ο ηλικιωμένος πια θα λέει: «Δεν τολμώ να πάω στο νοσοκομείο, δεν θέλω· άστε με να πεθάνω εδώ»· ή ακόμη, αν φοβάται τους συγγενείς του -δεν ξέρω... τι να φανταστώ!- μπορεί να πάει σ' ένα δωμάτιο ξενοδοχείου και να πει: «Όσο ζήσω θα μείνω εδώ, κι ό,τι γίνει. Αν πάω σε νοσοκομείο, θα με σκοτώσουν με τον τρόπο αυτό. Πλέον ο γιατρός είναι κίνδυνός μου, οι συγγενείς είναι κίνδυνός μου, αυτή η ίδια η πολιτεία είναι κίνδυνός μου!». Αντιλαμβάνεστε, αγαπητοί μου, που βρισκόμαστε;
Ακόμη, πέμπτον, είναι ο πόλεμος. Ο πόλεμος! Στον πόλεμο κανείς σκοτώνει· γίνεται και εκεί ο φόνος. Θα μου πείτε: «Μπορεί να δικαιολογείται ο φόνος αυτός;». Ναι, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να εξομολογηθείς, εάν γνωρίζεις ότι σκότωσες. Όπως ακόμη, όπως λέει ο μέγας Βασίλειος, εάν θέλεις να γίνεις ιερέας και γνωρίζεις ότι σκότωσες στον πόλεμο, δεν μπορείς να γίνεις ιερέας" είναι κώλυμα.
Έχουμε όμως και μια άλλη περίπτωση, έκτη: τον έμμεσο φόνο. Τι νομίζετε πώς είναι το τσιγάρο; Σκοτώνει τον άνθρωπο· του αφαιρεί χρόνια ζωής. Αφού λοιπόν του αφαιρεί χρόνια ζωής, κι αυτό δεν είναι έ'να στοιχείο φόνου; Τα ναρκωτικά επίσης τι νομίζετε ότι είναι; Όταν πάρεις υπερβολική δόση, δεν πεθαίνεις; Δεν είναι και αυτό μία αυτοκτονία, έστω κι αν δεν ήθελες να αυτοκτονήσεις; Αλλά και το ότι τα χρόνια της ζωής σου λιγοστεύουν, αυτό δεν είναι μέσα στην εντολή «ου φονεύσεις»;
Κατόπιν, έβδομο, είναι και η νοθεία. Εκείνοι που νοθεύουν τα φάρμακα ή τα τρόφιμα, και έτσι παθαίνουν ζημιά οι άνθρωποι στον οργανισμό τους είναι ένοχοι φόνου. Δεν θυμάστε πριν από λίγα χρόνια, όταν κάποιοι στην Ισπανία νόθευσαν το λάδι για να έχουνε κάποιο διάφορο, κάποιο κέρδος, και πέθαναν πολλοί άνθρωποι τρώγοντας το λάδι στο φαγητό τους; Φοβερό πράγμα αυτό!
Ακόμη, όγδοον, είναι οι μολυσμένες ή οι αλλοιωμένες τροφές που προσφέρονται, και μπορεί να πάθουν κακό ή να πάθουν ζημία στην υγεία τους οι άνθρωποι ή και να πεθάνουν. Όσο για το μολυσμένο περιβάλλον, αυτό πια είναι μία ευθύνη ομαδική, με τα εργοστάσια, με τα καυσαέρια, όλα αυτά, που ελαττώνουν τη ζωή του ανθρώπου.
Είναι ακόμη και η υπερκόπωση, ένατον, και η σωματική και η πνευματική· όταν κανείς κουράζεται υπερβολικά, και μπορεί να φθάσει να πεθάνει.
Επίσης είναι και η γαστριμαργία, δέκατον· που μπορεί κανείς να πεθάνει όταν φάει υπερβολικά· ή όταν τρώγει κατά τρόπο τέτοιον που λιγοστεύει τη ζωή του. Λέγεται ότι το μαχαιροπήρουνο, δηλαδή η γαστριμαργία, σκοτώνει περισσότερους απ’ όσους σκοτώνει ένας παγκόσμιος πόλεμος!
Ακόμη είναι και τα σπορ, ενδέκατον, με τα οποία σπορ επιδιώκεται το ρεκόρ· και γίνεται μία υπερένταση του οργανισμού, με κίνδυνο να σπάσει ο άνθρωπος και να πεθάνει ή να λιγοστέψει η ζωή του.
Ακόμα και η μόδα, αγαπητοί μου, που με τα καλλυντικά και το αδυνάτισμα ζητάει πράγματα τα οποία τελικά αποβαίνουν σε ζημία του ίδιου του ανθρώπου.
Μία πολύ γνωστή μου κυρία πήγε στο κομμωτήριο, έφτιαξε τα μαλλιά της, και γύρισε σπίτι της και έβαλε τηγάνι για να τηγανίσει κάτι. Άλλα, είναι γνωστό, στα κομμωτήρια βάζουν στο κεφάλι δηλητήρια για να φτιάξουν τα κατσαρά μαλλιά η ό,τι άλλο, και το δηλητήριο αυτό -δεν ξέρω πώς· ίσως έπεσε περισσότερο- πέρασε από την επιδερμίδα στον εγκέφαλο. Αγαπητοί μου, εκεί που τηγάνιζε τα ψάρια, έπεσε νεκρή. Ήταν από το φάρμακο που πριν από λίγη ώρα είχε βάλει στο κεφάλι της για να φτιάξει τα μαλλιά της!
Έχουμε όμως και τον θάνατο της ψυχής· εδώ είναι γενικώς τα πάθη. Τα πάθη δεν σκοτώνουν μόνο τον άλλο άνθρωπο, αλλά και εκείνον που φέρει τα πάθη. Η οργή σκοτώνει τον άλλο, αλλά σκοτώνει και εκείνον που έχει την οργή· διότι ένας άνθρωπος που οργίζεται δεν είναι δυνατόν ποτέ να έχει μία καλή υγεία. Ακόμη, όταν κυριαρχείται κανείς από το πάθος του φθόνου, του μίσους, της μνησικακίας, μπορεί να σκοτώσει, αλλά προπαντός και να σκοτωθεί. Ο άνθρωπος ο φθονερός, αγαπητοί μου, είναι φοβερό πράγμα. Λέμε έναν άνθρωπο ο οποίος είναι φθονερός και είναι κίτρινος, και του λέμε: «Α, κιτρινιάρη... σ' έφαγε η ζήλια!». Το λέμε αυτό· γιατί έχουμε διαπιστώσει ότι τα πάθη αυτά σκοτώνουν τον φορέα τους.
Ακόμα είναι και η συκοφαντία, που μπορεί να σκοτώσει την ανθρώπινη ψυχή. Να πει κανείς κάτι για έναν άλλο, και αυτό να του σκοτώσει την τιμή του και την υπόληψη του.
Αλλά είναι και τα σκάνδαλα, και τα ηθικά και τα σκάνδαλα της πίστεως. Ο Κύριος είπε: «ὃς δ᾿ ἂν σκανδαλίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων τῶν πιστευόντων εἰς ἐμέ, συμφέρει αὐτῷ ἵνα κρεμασθῇ μύλος ὀνικὸς εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ καταποντισθῇ ἐν τῷ πελάγει τῆς θαλάσσης.» (Ματθ. 18, 6)
Δηλαδή: αυτός που σκανδαλίζει έστω έναν απλό άνθρωπο που πιστεύει στ' όνομα μου, συμφέρει να αυτοκτονήσει, διότι η τιμωρία του θα είναι μικρότερη. Καλύτερα να βάλει μυλόπετρα στον λαιμό του και να φουντάρει στη θάλασσα, λέει, παρά να σκανδαλίσει και σκοτώσει την ψυχή ενός ανθρώπου!...
Θα με ρωτήσετε: «Πώς σκοτώνεται η ψυχή ενός ανθρώπου;».
Συγκεκριμένα, αυτό που είπε ο Κύριος: όταν κάποιος πει εναντίον της θεανθρώπινης φύσεως του Χριστού, και τον άλλο τον σκανδαλίσει και τον βγάλει από τον χώρο της Πίστεως, ή τον σκανδαλίσει με ηθικό τρόπο, δηλαδή τον ρίξει στην αμαρτία, στην ανηθικότητα ή σε ό,τι άλλο. Είναι ακόμη τα αθεϊστικά βιβλία και τα πορνικά βιβλία, αγαπητοί μου· τα μεν σκοτώνουν την ψυχή ως προς την απιστία, τα δε ως προς την αμαρτία. Και τέλος είναι ο κινηματογράφος, είναι το θέατρο, είναι η τηλεόραση. Όλα αυτά είναι ψυχοκτόνα· ψυχοκτόνα πράγματα! σκοτώνουν την ανθρώπινη ψυχή! Και εκείνοι που τα παρασκευάζουν για την ανθρωπότητα, αυτοί είναι φονιάδες των ανθρώπινων ψυχών.
Αν καταλάβαμε, τα αίτια του φόνου είναι: πρώτα το κακώς νοούμενο συμφέρον και μετά ο θυμός· αυτά τα δύο. Προσέξτε: το κακώς νοούμενο συμφέρον! θέλετε με τη νοθεία, θέλετε με την πώληση και διάδοση αθεϊστικών ή πορνικών βιβλίων, θέλετε με την διοχέτευση βρώμικων πραγμάτων, εκπομπών, μέσω της τηλεοράσεως και του ραδιοφώνου; Σε όλα αυτά κυριαρχεί το συμφέρον. Είτε ατομικό είτε ομαδικό, πάντως το συμφέρον! Αν ξέρατε, αγαπητοί μου, αυτό το συμφέρον, το κακώς νοούμενο συμφέρον, πόσο συντελεί στον φόνο ψυχών και σωμάτων!...
Αλλά είναι και ο θυμός, η οργή. «Εάν μπορείς, λέει ο άγιος Πατήρ, ο άγιος Γρηγόριος, εάν μπορείς να ξεριζώσεις το κακό "προ ριζών", από τη ρίζα, αφού έχεις την αρετή της πραότητος. Αφού έχεις την αρετή της πραότητος, είσαι ευτυχής. Εάν δεν μπορείς να μείνεις αόργητος, χωρίς οργή, τότε να έχεις αυτομεμψία και να μετανοείς απέναντι στον Θεό και στον πλησίον σου που τον κακοποίησες. Γιατί αυτός που μετανοεί στην αρχή του κακού, δεν φθάνει στην ολοκλήρωση του κακού». Μόλις θυμώσω και μετανοήσω, τότε δεν ολοκληρώνω το κακό, διότι το τέλος, το άλλο άκρο του θυμού, πιθανότατα είναι ο φόνος.
Ο Κύριος, αγαπητοί μου, είπε: « Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν ὅτι πᾶς ὁ ὀργιζόμενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ εἰκῆ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει·» (Ματθ. 5, 22).
Εάν χωρίς λόγο, λέει, οργίζεται κανείς εναντίον του αδελφού του, τότε είναι ένοχος στην Κρίση. Ένοχος! Πότε; Όταν οργίζεται. Διότι ο Κύριος, όπως την επιθυμία την θεωρεί την αιτία της μοιχείας και θεωρεί κάποιον μοιχό εάν επιθύμησε ανήθικα, έτσι ως αιτία του φόνου θεωρεί την οργή. Γι' αυτό, για να σώσει τον άνθρωπο να μην φθάσει σ' αυτές τις ακραίες καταστάσεις λέει: «Δεν θα οργισθείς». «Ακούσατε, λέει, τον παλιό καιρό, τον αρχαίο καιρό, ου φονεύσεις· εγώ σας λέω δεν πρέπει να οργισθείς, διότι η οργή είναι η αιτία του κακού, η αιτία του φόνου».
Όπως αντιλαμβανόμαστε, αγαπητοί μου, όλοι είμαστε ένοχοι απέναντι στην εντολή «ου φονεύσεις». Δεν βρήκατε πουθενά τον εαυτό σας σε όσα είπαμε; Εγώ τον έχω βρει· σε πολλά σημεία. Πού είναι εκείνοι που λένε «Δεν έκλεψα! Δεν σκότωσα!»; Για ψάξε να δεις τι σκότωσες, και κατόπιν να λες «Δεν έκλεψα!» και «Δεν σκότωσα!».
Όταν θα μιλήσουμε για την κλοπή, θα δούμε ότι οι πρώτοι κλέφτες δεν είναι τα χέρια, αλλά είναι τα μάτια. Κατά τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, αυτά κλέβουν, με κάποια αόρατα χέρια βασκαίνουν, φθονούν, γιατί τα θέλουν δικά τους. Αυτά κλέβουν πρώτα. Μη λέμε λοιπόν, αγαπητοί μου, «Δεν έκλεψα! Δεν σκότωσα!»" είναι πολύ ρηχό.
Όταν δούμε τα πράγματα έτσι, τότε ας φροντίζουμε για το καλώς νοούμενο συμφέρον μας και για την αοργισία, ώστε να μην βρεθούμε ένοχοι φόνου απέναντι στον Θεό, που κάποτε θα δώσουμε λόγο για τις πράξεις μας.
7η ομιλία στην κατηγορία « Οἱ Δέκα Ἐντολές ὑπό τό φῶς τῆς Καινῆς Διαθήκης κατά τόν Ἅγ. Γρηγόριον τόν Παλαμᾶ. ».
Αυτός είναι ο στίχος 15. Αλλά ας μου επιτραπεί να γυρίσω λίγο πίσω, στον στίχο 13, που λέει: «ὅτι σὺ ἐκτήσω τοὺς νεφρούς μου, Κύριε, ἀντελάβου μου ἐκ γαστρὸς μητρός μου». Όμως το Εβραϊκό, αντί του «αντελάβου» των Εβδομήκοντα, έχει το «με έπλεξες όπως ο καλαθοποιός, με ύφανες μέσα στα σπλάχνα της μάνας μου». Με ύφανες, με έπλεξες! Είναι πάρα-πάρα πολύ ωραία εικόνα, ποιητικότατη, κατά μεταφοράν φυσικά. Φεύγοντας από το καλάθι του καλαθοποιού κι από τον αργαλειό της γυναίκας, μεταφέρεται στην δημιουργία του εμβρύου κατά έναν τρόπο υφαντικό. «Με έπλεξες, με ύφανες μέσα στα σπλάχνα της μάνας μου»! Γιατί γύρισα στον στίχο 13; Διότι ο στίχος 15 τώρα θα κατεβεί στο μυστήριο της κυήσεως, και θα πει: «ουκ εκρύβη το οστούν μου από σου, ο εποίησας εν κρυφή»· δεν στάθηκε κρυφό από Σένα το κόκκαλό μου, η σπονδυλική μου στήλη, δηλαδή η κατασκευή μου, που αποτελεί το θεμέλιο της. Όπως θα ξέρετε, η σπονδυλική στήλη αποτελεί το θεμέλιο της σωματικής μας κατασκευής. Όπως βάζουμε κάποια αγκωνάρια μέσα στα θεμέλια, σίδερα, τσιμέντα και λοιπά, που δεν φαίνονται, αλλά επάνω τους στηρίζεται μετά η οικοδομή, έτσι στηρίζονται και όλα αυτά, οι σάρκες, τα πάντα, όλα, επάνω σε κάποια «θεμέλια». Για να κινώ τα χέρια μου, την γλώσσα μου, τα μάτια μου, όλα τα μέλη μου, σημαίνει ότι είναι από μέσα τα θεμέλια. Τα «θεμέλια» αυτά είναι τα κόκκαλα, είναι ο σκελετός. Αυτό είναι γνωστό. Ώραία λοιπόν έκφραση αυτή, ότι το «οστούν μου», δηλαδή ο θεμέλιος της υπάρξεως μου -η σπονδυλική μου στήλη - δεν Σου είναι κρυφός -πότε;- όταν τον κατέθετες εκεί, στα σπλάχνα της μητέρας μου, για ν' αρχίσω την ύπαρξή μου· όπως και ένα σπίτι ξεκινάει καταθέτοντας τον θεμέλιο λίθο του.
Αυτό «το οστούν», δηλαδή την σπονδυλική μου στήλη, «εποίησας εν κρυφή», την έφτιαξες «εν κρυφή», σημαίνει: πρώτον, κρυφά, και δεύτερον, σε τόπο κρυφό, σε τόπο αφανή. Μόλις ξεκινάει η ζωή του εμβρύου μέσα στην κοιλιά της μητέρας, υπάρχει τίποτε το φανερό; φαίνεται τίποτε; τόσο ο τρόπος, όσο και ο τόπος, είναι «εν κρυφή». Και ο τόπος και ο τρόπος. Εισέρχεται το σπέρμα, συναντάει το ωάριο, και αρχίζει η σύλληψη. Άμα σύλληψις, άμα άνθρωπος. Κι εκεί, παρακαλώ, αρχίζει τη ζωή του το έμβρυο· εκεί λοιπόν, όπου κατατέθηκε ο θεμέλιος λίθος του. Η κατάθεση του θεμελίου λίθου γίνεται ευθύς μετά τη συνάντηση ωαρίου και σπερματοζωαρίου. Για την ακρίβεια, όχι ευθύς μετά, αλλά θα 'λεγα καλύτερα άμα· άμα τη συναντήσει, ταυτόχρονα, ωαρίου-σπερματοζωαρίου. Καταπληκτικό! «Εν κρυφή» και ο τρόπος και ο τόπος. Εκεί μέσα, λοιπόν, όταν ξεκίνησα εγώ την ύπαρξή μου, Εσύ με έβλεπες! Αυτό και οι άγγελοι μπορεί να το δουν, διότι είναι υλική υπόσταση, και έχουν αυτή την δυνατότητα να βλέπουν την υλική φύση. Γι' αυτό, όταν «Άγγελος πρωτοστάτης επέμφθη ειπείν τη Θεοτόκω το χαίρε», δηλαδή ο αρχάγγελος Γαβριήλ επισκέφθηκε την Θεοτόκο και της ανάγγειλε ότι θα γεννήσει υιόν, και μόλις η Θεοτόκος είπε «γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου» (Λουκ. 1, 38), τότε «σὺν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ,», ενώ δηλαδή ο ασώματος έλεγε με την ασώματη φωνή του το μήνυμα στην Θεοτόκο, «σωματούμενόν σε θεωρῶν, Κύριε, ἐξίστατο καὶ ἵστατο» (Ωρολόγιον, Ακάθιστος Ύμνος, α'οίκος), ενώ στεκόταν, εξεπλήττετο αντικρύζοντας τον Κύριο, βλέποντας έτσι να πραγματοποιείται στα σπλάχνα της Θεοτόκου αυτό το μήνυμα που μόλις της ανάγγειλε, δηλαδή να σωματοποιείται ο ασώματος Λόγος. Καταλάβατε;
«καὶ ἡ ὑπόστασίς μου», η ύπαρξή μου, «ἐν τοῖς κατωτάτοις τῆς γῆς·» (Ψαλμ. 138, 15). Εδώ παρομοιάζεται η κοιλία της μητέρας με τα «κατώτατα της γης»· δηλαδή όπως όταν σκάβουμε τη γη και μπαίνουμε σ' αυτή είναι πολύ σκοτεινή, έτσι και η κοιλία της μητέρας είναι σκοτεινή. Το ίδιο ακριβώς γίνεται και με το σιτάρι, άμα το σπέρνουμε και πέφτει στα «κατώτατα της γης». Βεβαίως, όταν λέμε «κατώτατα της γης», μην πηγαίνει το μυαλό σας στο κέντρο της γης! Ε, λίγο πιο κάτω από την επιφάνεια· αυτό εννοεί με το «κατώτατα»· έτσι; Όπως και ο τάφος, που βάζουμε τον άνθρωπο, είναι τα «κατώτατα τῆς γῆς·» (Βλ. Ψαλμ. 62, 10). Λέμε ότι ο Χριστός κατέβηκε στα «κατώτατα τῆς γῆς·» (Βλ. ειρμόν ς' ωδής του Κανόνος του Πάσχα). Δεν κατέβηκε στον πυρήνα της γης! Μέσα στον τάφο κατέβηκε· αυτό εννοεί. Μέσα σ' εκείνο το σκοτάδι, κάτω από την επιφάνεια του χώματος, βλέπουμε να αναπτύσσεται το σιτάρι, και όλα τ' άλλα σπέρματα. Λοιπόν, έτσι κι εγώ κατέβηκα σαν σε άλλη γη, σκοτεινή, στα σπλάχνα της μητέρας μου. Είναι ωραιότατο! Ωραιότατο!
Και συνεχίζει: «τὸ ἀκατέργαστόν μου εἶδον οἱ ὀφθαλμοί σου, καὶ ἐπὶ τὸ βιβλίον σου πάντες γραφήσονται·» (Ψαλμ. 138, 16). «Το ακατέργαστόν μου». Εδώ έχουμε μία ωραία έκφραση για το έμβρυο. Επειδή ο άνθρωπος ακόμη δεν έχει σχηματοποιηθεί σε τέλειο βαθμό, αποκαλεί το έμβρυο ακατέργαστη ύπαρξη, που τυχαίνει κατεργασίας. Τι ωραία έκφραση! ε;... «το ακατέργαστόν μου», δηλαδή την εμβρυώδη μου κατάσταση, «είδον οι οφθαλμοί σου», την έχουν δει τα μάτια Σου.
Και ο επόμενος στίχος: «και επί το βιβλίον σου πάντες γραφήσονται». Εδώ τώρα θέλω να προσέξετε. Ανοίξτε καλά τα αυτιά σας, και του σώματος και της ψυχής, και να το έχετε και επιχείρημα αυτό. Σας παρακαλώ όλοι προσέξτε εδώ. «Και στο βιβλίο Σου όλοι θα γραφούν». Ποιο «βιβλίο»; Των υπάρξεων! Στο μητρώο των υπάρξεων! Αυτό σημαίνει ότι το έμβρυο ήδη γράφεται στο μητρώο των υπάρξεων. Άρα το έμβρυο έχει ύπαρξη και είναι άνθρωπος!
Κάποιος από σας -δεν ξέρω αν πρέπει να πω τ' όνομα του· μερικοί το ξέρετε· αλλά ας μην το πω όμως- κάποιος από εσάς μου έφερε σ' ένα φιαλλίδιο ένα έμβρυο ενός μηνός, πλήρες, τόσο δα, σ' ένα μπουκαλάκι των πενήντα γραμμαρίων. Τόσο δα ήταν το έμβρυο, τόσο δα· πλήρης σχηματισμός χεριών, ποδιών, κεφαλιού! Τα χέρια με όλα τα δάκτυλα, θα έλεγα και τα νύχια ακόμα. Τα χεράκια τα είχε έτσι· σ' αυτό το στυλ. Τα πόδια, κι αυτά εκεί. Ήτανε αγόρι· φαίνονται και τα γεννητικά όργανα. Απ' ο,τι φαίνεται, στην προσπάθεια να μπει στο μπουκάλι, αποκεφαλίστηκε, και το κεφάλι ήτανε ριγμένο δίπλα, με δύο μαύρα στίγματα, τα μάτια. Πλήρης άνθρωπος! Και ισχυρίζονται μετά οι γιατροί και πιστεύουν οι γυναίκες, και οι άνδρες, όταν κάνουν έκτρωση, ότι δεν είναι άνθρωπος, προβάλλοντας και την δικαιολογία: «Μα ήταν ενός μηνός, πάτερ. Πολύ μικρό· ενός μηνός»! Όχι ενός μηνός, αλλά ενός δευτερολέπτου μετά την σύλληψη, ευθύς μετά, εάν προκαλέσεις αποβολή, τεχνητή αποβολή εννοείται, έκτρωση μ' άλλα λόγια, τότε έκανες φόνο. Η έκτρωση είναι φόνος! Αυτό το έμβρυο μες στο μπουκαλάκι θα αναστηθεί κατά την ημέρα της Κρίσεως! Θα αναστηθεί! Είναι άνθρωπος! Κι εδώ σ' αυτόν τον Ψαλμό το βλέπουμε καθαρά· «όλοι, λέει, θα γραφούν στο βιβλίο Σου», και μιλάει για την εμβρυακή κατάσταση. Αυτό είναι ένα θαυμάσιο χωρίο, που έρχεται να επικυρώσει και να αποδείξει ότι το έμβρυο είναι πλήρης άνθρωπος, και συνεπώς η έκτρωσή του είναι φόνος, και ότι το έμβρυο ήδη καταγράφηκε ως ανθρώπινη ύπαρξη στην μνήμη του Θεού, που σημαίνει ότι κι αυτό θα αναστηθεί. Είναι φοβερό!
Αγαπητοί μου, να σας φυλάξει ο Θεός μη τυχόν σκεφθείτε να κάνετε κάποια έκτρωση στη ζωή σας. Συνένοχοι φυσικά είναι και ο άνδρας και η γυναίκα. Συνένοχοι· μην το ξεχνάτε αυτό. Ακόμη, αν ποτέ έχετε κάνει έκτρωση, να μετανοήσετε· ή μάλλον όχι να μετανοήσετε και να κλάψετε και να εξομολογηθείτε, αλλά να μετανοείτε! Μέχρι που να πεθάνετε, πάντα να μετανοείτε! Πάντα να λέτε με αναστεναγμό: «Θεέ μου, συγχώρεσε με!». Ναι, μήπως ο Θεός δώσει έλεος!
Και κάτι άλλο ακόμη. Μην πείτε ποτέ με τον νου σας «Εγώ δεν θα κάνω ποτέ έκτρωση!». Μην το πείτε αυτό, διότι μπορεί η σύζυγός σας να βρεθεί σε μία τόσο δύσκολη περίπτωση, κι έτσι να βρεθείτε σε δίλημμα, όταν σας πει ο γιατρός «Ή σώζεις το παιδί σου ή τη γυναίκα σου». Κι εσείς τώρα τι θα αποφασίσετε; Θα προτιμήσετε τη γυναίκα σας να σωθεί ή το παιδί σας, το μελλοντικό παιδί; Και τότε μπορεί να αποφασισθεί μία έκτρωση. Μην πείτε λοιπόν ότι ποτέ δεν θα κάνετε έκτρωση, διότι θα είναι αλαζονεία· κι ο Θεός θα επιτρέψει να πάθει κανείς κακό εάν το σκεφθεί αυτό το πράγμα. Αλλά να λέτε: «Θεέ μου, "μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν". Εγώ ποτέ δεν θα επιθυμούσα τέτοιο αμάρτημα" φύλαξέ με όμως Εσύ να μην βρεθώ σε δύσκολη θέση, και να πραγματοποιηθεί ένα τέτοιο αμάρτημα!». Πάντως εκείνο που θέλω ιδιαιτέρως να τονίσω είναι ότι εδώ έχουμε ένα θαυμάσιο αγιογραφικό χωρίο στο οποίο αναφέρεται η ύπαρξη του εμβρύου ως ανθρώπου, που αυτό καταγράφηκε στο «βιβλίο του Θεού», στα μητρώα του Θεού, ως ύπαρξη, και θα αναστηθεί κατά την ημέρα της Κρίσεως, την ημέρα της αναστάσεως των νεκρών. Βεβαίως! Αυτό που έχουμε στο μπουκαλάκι μέσα θα αναστηθεί! Είναι φρικώδες!
Απόσπασμα από την ερμηνεία του 138ου Ψαλμού. 12η ομιλία στην κατηγορία « Ἀνάλυσις Ψαλμῶν ». Βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης.
†.Κύριε «Δὸς αὐτοῖς καρπὸν κοιλίας, καλλιτεκνίαν.. καὶ ἴδωσιν υἱοὺς τῶν υἱῶν αὐτῶν»
Τι όμορφα που τα λέει εδώ, πόσο ρεαλιστικός είναι ο χριστιανισμός. Δέν αφήνει πτυχή αγαπητοί μου, που να μην την πιάσει. Σαν να λέμε: "Μή λες για εκείνο είναι αμαρτία. Μή μιλάς για εκείνο είναι αμαρτία." Μας θυμίζει εκείνο πάλι των αιρετικών «μὴ ἅψῃ μηδὲ γεύσῃ» (Κολ. 2,21) Μήν αγγίξεις, μήν πιάσεις, αμαρτία αυτό αμαρτία εκείνο. Εδώ εύχεται για τον καρπό της κοιλίας.
Να αποκτήσουν παιδιά. Όχι μόνο παιδιά, εύχεται και δια την καλλιτεκνία. Καλλιτεκνία σημαίνει, για τα καλοκαμωμένα παιδιά. Γεροδεμένα, υγιή και όμορφα παιδιά. Και να δούν Κύριε το ζεύγος αυτό, λέγει ο ιερεύς, τα παιδιά των παιδιών των. Δηλαδή, να γίνετε παππούδες και να δείτε και εγγόνια. Πόσο ευτυχείς μερικοί άνθρωποι, βλέπουνε και δισέγγονα. Είναι μία ευλογία, που ήταν τόσο σημαντική στην Παλαιά Διαθήκη.
Πράγματι, με την βιολογική ένωση του ανδρός και της γυναικός, βλέπουμε την φανέρωση του Θεού δημιουργού μέσα, εις την Ιστορία. Βλέπουμε, ο Θεός να συνεχίζει το δημιουργικό του έργο, μέσα εις τον χρόνο. Τι υπέροχο πράγμα. Οι σύζυγοι συνεργάτες, αυτου του Θεού. Λέγει ο Αδάμ όταν είδε το πρώτο του παιδί, τον Κάϊν, στην Παλαιά Διαθήκη, παρακαλώ να διαβάσετε την Αγία Γραφή, είναι θησαυρός. Παρακαλώ να διαβάζουμε. Λέγει εκεί, όταν ο Αδάμ είδε το πρώτο του παιδί είπε: « ἐκτησάμην ἄνθρωπον διά τοῦ Θεοῦ.» (Γεν. 4,1)
Απέκτησα άνθρωπο σύμφωνα με τη δική μου εικόνα από τον Θεό. Δηλαδή, απέκτησα ένα δημιούργημα που μου μοιάζει, είπε ο Αδάμ, αλλά αυτό εγώ απορώ πώς έγινε το παιδί, μυστήριο, αυτό ο Θεός το έκανε. Συνεπώς, εδώ τί ομολογεί ο Αδάμ τον εαυτό του; Ομολογεί τον εαυτό του, ότι έχει συνεργάτη τον Θεό, ή καλύτερα, ο Θεός έχει συνεργάτη τον Αδάμ. Οι γονείς λοιπόν, είναι συνδημιουργοί του Θεού, είναι συνεργάτες του Θεού.
Ακόμη, είναι και η υπερφυσική όψη του γάμου. Τα παιδιά αυτά, θα πληρώσουν την Βασιλεία του Θεού. Θα γεμίσουν την Βασιλεία του Θεού με αγίους. Μή σας φανεί παράξενο, το 25ο παιδί μιας οικογένειας, που ήταν μία κοπέλα ονόματι Αικατερίνη, εις την Ισπανία, έγινε αγία. Θα υποψιαζόταν η οικογένεια αυτή, ότι το 25ο παιδί θα γινότανε αγία, και θα έμπαινε στη Βασιλεία του Θεού; Τα παιδιά του Βασιλείου, του πατρός του Μεγάλου Βασιλείου, ήσαν άγια παιδιά. Η Εκκλησία μας, εορτάζει επισήμως τρείς. Τι μεγάλο πράγμα, από την ίδια οικογένεια τρία παιδιά άγιοι επισήμος. Ο Μέγας Βασίλειος, ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης, και η αγία Μακρίνα. Μεγάλο πράγμα.
Εν τούτοις, ενώ η Εκκλησία μας εύχεται «καρπόν κοιλίας», παιδιά καλοκαμωμένα, «καλλιτεκνία», παιδιά που να πάνε στην Βασιλεία του Θεού, ενώ εύχεται να δουν εγγόνια οι σύζυγοι, μπροστά σ' αυτήν την ωραιότατη πραγματικότητα των αιτημάτων της Εκκλησίας, πώς ανταποκρίνονται οι σύζυγοι;
Να πώς ανταποκρίνονται, στην πλειονότητα: Με δύο σημεία, με δύο απαντήσεις. Πρώτη απάντηση: παρεμπόδιση της συλλήψεως! Δεύτερη απάντηση: έκτρωση! Αυτές είναι οι απαντήσεις που δίνουν οι σύζυγοι που πήραν στα κεφάλια τους στέφανα χριστιανικού γάμου! Ω... φοβερό!
Ωστόσο δεν θα μείνω σ' αυτά. Ιδίως στο πρώτο δεν θα μείνω· μόνο το ανέφερα. Θα μείνω λίγο στο δεύτερο. Και θα μείνω με το να διαβάσω από μία εγκύκλιο, που ήδη αναγνώσθηκε στις εκκλησίες μας κάπου τον Σεπτέμβρη, Οκτώβρη. Είναι μία παραινετική εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, και αναφέρεται ακριβώς στο θέμα αυτό. Επιτρέψατέ μου ένα απόσπασμα.
«Μία από τας κυριωτέρας αιτίας της θλιβεράς και ανησυχητικής αυτής πραγματικότητος είναι η επιδημία των παρανόμων εκτρώσεων, αι οποίαι συνήθως διενεργούνται υπό ελλήνων ιατρών ή μαιών, παρ' όλον ότι τούτο έρχεται εις αντίθεσιν προς την διδασκαλίαν της Εκκλησίας, τους νόμους του κράτους, τον ιπποκράτειον όρκον του ιατρού (Ο Ιπποκράτης έζησε τον 6ο με 5ο αιώνα π.Χ., αν θυμάμαι καλά, και όχι Χριστιανός. Και αγαπητοί μου, ρητώς το λέει αυτό. Κάπου διάβαζα κάποτε τον όρκο του, κι έμεινα κατάπληκτος. Αν βγάζατε το όνομα Ιπποκράτης και κάνατε μετάφραση, θα λέγατε ότι τον όρκο αυτό τον έγραψε χριστιανός γιατρός, και μάλιστα γιατρός χριστιανός των πρώτων αιώνων! Λέει λοιπόν κάπου: «Πρόσεξε· μη δώσεις φάρμακο σε έγκυο γυναίκα και φθείρεις το έμβρυο!». Τι ωραία προτροπή! Όταν οι σημερινοί γιατροί, -όχι όλοι. Δόξα σοι, ο Θεός, όχι όλοι! Ευτυχώς γιατί αλλοίμονό μας αν ήταν όλοι- καταπατούν τον όρκο του Ιπποκράτους. )
και τας ηθικάς αρχάς του ατόμου και της κοινωνίας.
Πλείστοι σύζυγοι εις την πατρίδα μας έχουν παρασυρθή υπό του επιδημικού κύματος των εγκληματιών εκτρώσεων, και διαπράττουν το έγκλημα της εξοντώσεως του καρπού των σπλάχνων των! Εκατόν χιλιάδες (η ομιλία αυτή εκφωνήθηκε το 1969. Σήμερα 2021, ξεπερνούν τις 300.000) και πλέον κυοφορούμενων εμβρύων και τρυφερών βλαστών φονεύονται κατ' έτος εις την πατρίδα μας, ως μαρτυρούν αι στατιστικαί. (Εκατό χιλιάδες εκτρώσεις τον χρόνο!... Μάλιστα! Δηλαδή μιάμιση Λάρισα πηγαίνει στους οχετούς!...)
Η εφάμαρτος και εγκληματική αυτή ενέργεια δεν απειλεί μόνον την επιβίωσιν του ελληνικού έθνους, αλλά πλήττει καιρίως και αυτήν ταύτην την οικογενειακήν έστίαν, ήτις αποτελεί το ζωτικόν κύτταρον εις τον οργανισμόν του έθνους. Πολλά εκατομμύρια δραχμών, τα οποία θα ηδύναντο να χρησιμοποιηθούν διά την βελτίωσιν της ζωής της οικογενείας, εξοδεύονται διαρπαζόμενα υπό των ενεργούντων τας εκτρώσεις ιατρών. Έπειτα αι εκτρώσεις δημιουργούν -προσέξτε κι αυτό- αθεράπευτα ψυχικά τραύματα και πλέγματα πιεστικής ενοχής εις την συνείδησιν πολυαρίθμων γονέων και του θεράποντος αυτών ιατρού. Δημιουργούν τύψεις εις την συνείδησιν, μαρασμόν εις την καρδίαν, θλίψιν και στενοχωρίαν εις την ψυχήν, βαρείαν και καταθλιπτικήν ενοχήν, ήτις προέρχεται εκ του ότι δι' αυτών αφαιρείται μία ζωή άνευ δικαιώματος και παρά πάντα θείον και ανθρώπινον νόμον. Τοιουτοτρόπως η ειρήνη και η χαρά εξαφανίζονται εκ της οικογενείας εκείνης, εις την οίκίαν της οποίας πλανώνται αι σκιαί των ανθρωπίνων υπάρξεων, αίτινες εθυσιάσθησαν εις τον Μολώχ του εγωισμού ορισμένων ανθρώπων. Το αίμα των φονευμένων πλασμάτων του Θεού βοά και κράζει ενώπιον του θρόνου του Θεού και ταράσσει και αναστατώνει την ψυχήν των παιδοκτόνων γονέων και ιατρών, οι οποίοι κατεπάτησαν θείους και ανθρωπίνους νόμους».
«φωνὴ αἵματος τοῦ ἀδελφοῦ σου βοᾷ πρός με ἐκ τῆς γῆς. (Λέγει ο Θεός)/καὶ νῦν ἐπικατάρατος σὺ/στένων καὶ τρέμων ἔσῃ ἐπὶ τῆς γῆς.» (Γεν. 4, 10 - 12) Είπε εις τον Κάϊν.
Αίμα ανθρώπου μού φωνάζει από την γη! Κι εσύ που έκανες το έγκλημα, λέγει στον Κάϊν, και σκότωσες τον αδελφό σου, επικατάρατος να είσαι· να στενάζεις και να τρέμεις όπου κι αν πατάς στη γη!
Απόσπασμα από την 6η ομιλία στην κατηγορία « Τό Μυστήριον τοῦ Γάμου ».
