†. Όπως ήδη αναφέραμε αγαπητοί μου, το 2ο διάψαλμα έχει δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται εις τήν καταμέτρηση του ναού διά τήν οποία έγινε λόγος την περασμένη φορά, καί στο 2ο μέρος του διαψάλματος γίνεται λόγος για τους δύο μάρτυρες και προφήτες. Καί λέγει τό ιερόν κείμενον:
«καὶ δώσω τοῖς δυσὶ μάρτυσί μου, καὶ προφητεύσουσιν ἡμέρας χιλίας διακοσίας ἑξήκοντα, περιβεβλημένοι σάκκους. οὗτοί εἰσιν αἱ δύο ἐλαῖαι καὶ αἱ δύο λυχνίαι αἱ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου τῆς γῆς ἑστῶσαι».
Σάς τό αποδίδω: Καί θά δώσω τούς δυό μάρτυρές μου καί θά προφητεύσουν 1.260 ημέρες και θα φορούν τσουβάλια. Αυτοί είναι οι δύο ελαίες και οι δύο λυχνίες, πού είναι μπροστά στον Κύριο τής γής.
Εδώ βλέπομε κατά τρόπον περιληπτικότατον, αλλά και σκοτεινόν και δυσερμήνευτον. Έρχεται ο ιερός Ευαγγελιστής νά μάς περιγράψη την επικράτηση των αντιθέων δυνάμεων με επικεφαλής τον Αντίχριστον. Τίς δυνάμεις του Θεού τις αντιπροσωπεύουν οι δύο μάρτυρες και προφήται, οι οποίοι καταμαρτυρούντες τον Αντίχριστο θα φονευθούν από αυτόν. Κατόπιν όμως θα τύχουν αναστάσεως. Καί τότε οι αντίθεες δυνάμεις θα νοιώσουν φόβον και έκπληξιν από το γεγονός. Αυτά μάς λέγει το 2ο μέρος του διαψάλματος που τώρα θα δούμε τό κείμενο βήμα-βήμα.
«καὶ δώσω». Ποιό είναι το υποκείμενον; Ποιός δηλ. ομιλεί εδώ που λέγει ότι θα δώση; Είναι ο Χριστός! Εις τὴν ὅλην κατάστασιν πού θα έχει διαμορφωθεί από την γενικήν αποστασίαν, πού θα έχη επιφέρει ο Αντίχριστος, ο Θεός δέν παύει να δίδη καί τήν δική του μαρτυρία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το λείμμα του Θεού, τό υπόλοιπον, ο εκλεκτός λαός του Θεού, στις πιο χειρότερες εποχές υπάρχει πάντοτε. Κι όταν καταπνίγεται η φωνή του Θεού, καί δέν ανοίγεται παρά μόνον η φωνή της κολάσεως καί τού Αδου, τότε ο Θεός δίδει οπωσδήποτε καί τήν μαρτυρία του, έστω κι αν μοιάζει ότι είναι ασθενής. Η μαρτυρία τού Θεού εν προκειμένω είναι οι δυό προφήται καί μάρτυρες, Πού θα δώσουν την μαρτυρία ότι ο αληθινός Χριστός, ο αληθινός Μεσσίας είναι ο Ιησούς και όχι ο τότε προβαλλόμενος Αντίχριστος.
«καὶ δώσω τοῖς δυσὶ μάρτυσί μου». Και θα δώσω τους δύο μάρτυρές μου. Ποιοί είναι αυτοί οι δυό μάρτυρες του Χριστού; Είναι αξιοπαρατήρητο ότι αναφέρονται ενάρθρως. Στους δύο μάρτυρές μου. Οι δύο μάρτυρές μου. Ενάρθρως. Που σημαίνει ότι είναι γνωστοί. Τουλάχιστον εις τόν ιερόν Ευαγγελιστήν Ιωάννην. Επειδή όμως δεν αναφέρονται τα ονόματά τους, γι' αυτό σάς είπα, τουλάχιστον εις τόν ιερόν Ευαγγελιστήν, γι' αυτό υπάρχουν διάφορες ερμηνείες, ποιοί άραγε μπορεί να είναι αυτοί οι δύο μάρτυρες που θα έρθουν να μαρτυρήσουν και να υποδείξουν ότι δεν είναι ο Χριστός, ο Μεσσίας ο Αντίχριστος, αλλά είναι ο Ιησούς Χριστός. Και να ειδοποιήσουν τόν κόσμον, υποδεικνύοντας τον Αντίχριστον. Ποιοί μπορεί να είναι; Υπάρχουν διάφορες ερμηνείες. Επειδή ακριβώς δεν υπάρχουν τα ονόματα καταχωρημένα μέσα στο ιερόν κείμενον.
Η πρώτη ερμηνεία είναι ότι πρόκειται περί δύο συγκεκριμένων προσώπων πού θα δράσουν τότε στις ημέρες του Αντιχρίστου. Συγκεκριμένα πρόσωπα.
Η δευτέρα ερμηνεία ότι πρόκειται περί προσωποποιήσεως του πνεύματος του μέλλοντος που πρόκειται να επικρατήση εκείνες τις έσχατες ημέρες, πού πολλοί πιστοί σε διαφορετικά σημεία τής γής θα δίδουν την αληθινή μαρτυρία του Ιησού Χριστού. Αρα δέν πρόκειται περί δύο συγκεκριμένων προσώπων, αλλά απλώς όπως σας εξήγησα περί τού πνεύματος που θα επικρατεί σε πολλούς πιστούς, πού θά δίδουν τήν μαρτυρία τους διά τόν Ιησούν Χριστόν.
Η τρίτη ερμηνεία ότι πρόκειται περί του πιστού κλήρου και του πιστού λαού, πού θα δίδουν τόσο προδρομικά όσο καί εσχατολογικά τήν μαρτυρία του Ιησού Χριστού. Αυτήν την τελευταία ερμηνεία τήν είχε υποστηρίζει ο δικός μας ο Απόστολος Μακράκης.
Υπάρχει όμως ακόμη και μία διγνωμία εάν πρόκειται φυσικά περί δύο συγκεκριμένων προσώπων. Ποιά μπορεί να είναι τα πρόσωπα αυτά. Πολλοί παλαιοί και νεώτεροι ερμηνευτές μεταξύ των οποίων ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας, ο Αρέθας Καισαρείας, ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, θα δήτε στα άπαντά του έχει μίαν ομιλίαν διά τόν Αντίχριστον, υποστηρίζουν ότι πρόκειται περί δύο προσώπων, συγκεκριμένων προσώπων, και ότι τα πρόσωπα αυτά είναι ο προφήτης Ηλίας και ο Ενώχ. Πρόσωπα και τα δυό της Π.Δ. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι πρόκειται περί του Ηλία και του Μωϋσέως. Όχι περί του Ενώχ. Τόσο διότι αυτά τα πρόσωπα, ο Ηλίας και ο Μωϋσής ενεφανίσθησαν εις τήν Μεταμόρφωση του Χριστού, και όταν θα δούμε λίγο το πιό κάτω, εις τόν μεθεπόμενον στίχον, στον 6ον στίχο, να αναφέρεται εις την εξουσίαν εκείνη που είχαν τότε που ζούσαν ο προφήτης Ηλίας και ο Μωϋσής, πού τούς είχε ο Θεός δώσει, την εξουσία εκείνη την οποία ήδη βλέπομε να τους επαναδίδεται κατά τους εσχάτους χρόνους εις τό βιβλίον τής Αποκοκαλύψεως. Έτσι βγάζουν τό συμπέρασμα ότι δέν είναι ο Ηλίας και ο Ενώχ, αλλά ο Ηλίας και ο Μωυσής,
Να σας πώ το κείμενο γιά νά τό δήτε, λέγει εις τόν 6ον στίχος «οὗτοι ἔχουσιν (οι δύο προφήται) ἐξουσίαν τὸν οὐρανὸν κλεῖσαι, ἵνα μὴ ὑετὸς βρέχῃ τὰς ἡμέρας τῆς προφητείας αὐτῶν (αυτό θυμίζει λίγο προφήτην Ηλίαν) καὶ ἐξουσίαν ἔχουσιν ἐπὶ τῶν ὑδάτων στρέφειν αὐτὰ εἰς αἷμα καὶ πατάξαι τὴν γῆν ἐν πάσῃ πληγῇ, ὁσάκις ἐὰν θελήσωσι».
Αυτό θυμίζει Μωυσή στην Αίγυπτο. Γι' αυτό σάς είπα, υπάρχουν αυτές οι γνώμες. Εμείς θ' ακολουθήσωμε αγαπητοί μου την γνώμη του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού. Την οποίαν βεβαίως ακολουθούν και ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας και ο Αρέθας και ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος και πολλοί νεώτεροι.
Γράφει τα εξής ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός πολύ αξιοπρόσεκτα. Είναι στην "ΕΚΔΟΣΗ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ" στο 4ο βιβλίο του, έχει εκδοθεί το βιβλίο αυτό, υπάρχει στην σειρά των Πατερικών βιβλίων της Θεσ/νίκης, αριθ. 99 με τίτλο "Περί του Αντιχρίστου". Μάλιστα κι άλλοτε σάς είχα πή να παρεπε αυτό το βιβλίο, τήν Δογματική, θα λέγαμε, του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού. Είναι πολύτιμή. Και δεν είναι δύσκολη. Εκτός του ότι βεβαίως από το κείμενο έχει καί τήν μετάφραση δίπλα, κι έτσι μπορείτε νά τήν κατανοήσετε πολύ καλά. Είναι πολύτιμο βιβλίο πραγματικά. Γιατί κάποτε, εδώ που τα λέμε, πρέπει να έχωμε μίαν επαφή με την Θεολογία αγαπητοί μου. Δεν είναι μόνον αποκλειστικό δικαίωμα, να μου τό συγχωρήσουν αυτό οι αγαπητοί Θεολόγοι, αλλά πιστεύω ότι αυτό θά έλεγαν και οι ίδιοι. Είναι κτήμα της Εκκλησίας. Καί ο τελευταίος άνθρωπος πρέπει να έχει επαφή μέ τήν Θεολογία. Ακριβώς αυτή η απουσία τής Θεολογίας μάς οδήγησε εκεί πού μάς οδήγησε σήμερα. Σέ μιά αλλοτρίωση της Εκκλησίας μας. Σε μιά αποξένωσή μας από αυτήν τήν πηγή της ζωής τήν Εκκλησία. Επειδή λείπει αυτή η επαφή μας μέ τήν Θεολογία. Φυσικά, όταν λέμε Θεολογία, δεν σημαίνει ότι θα πάρωμε Πανεπιστημιακά βιβλία να διαβάζωμε, αλλά σημαίνει θα πάρωμε βιβλία της Εκκλησίας μας, Πατέρες της Εκκλησίας μας, που εκεί θ' αρχίσωμε σιγά-σιγά να μελετούμε. Κάτι πού δέν καταλαβαίνουμε θα ρωτήσουμε. Πρέπει να έχωμε το πνεύμα της ταπεινώσεως γιά νά μήν φθάσουμε σε καμμιά πλάνη. Ίσως ο φόβος μιάς πλάνης μάς έφθασε νά μήν έχωμε επαφή με τα θεολογικά μας βιβλία. Γιά νά δήτε δέ πόσο υπερβολικό είναι αυτό, σάς λέγω εν παρόδω τώρα, ότι η Δύσις, η Ρωμαϊκή Εκκλησία, απηγόρευσε, –φανταστήτε το–, απηγόρευσε στους πιστούς να μελετούν την Αγία Γραφή, επειδή τότε οι Πρωτεστάνται μελετούσαν την Αγία Γραφή, καί βεβαίως την ερμήνευαν κατά το δοκούν, και απηγόρευε στους πιστους να μελετούν την Αγία Γραφή, γιά νά μήν πέσουν σε καμμιά αίρεση, σε κάποια πλάνη, εκτός εάν παρίστατο ιερεύς, τότε μόνο μπορούσαν να μελετήσουν την Αγία Γραφή. Δεν νομίζετε πώς αυτά είναι ακρότητες; Ο φόβος μήπως επιφέρουμε μίαν αλλοίωσιν πάμε στο άλλο άκρο. Καί χάνομε τα πάντα. Και έτσι ο λαός μας τελικά αποξενούται, καί ένα άλλο κακό έγινε. Επήρε διαζύγιο το εκκλησιαστικό φρόνημα από την θεολογική επιστήμη. Γίνηκαν δύο ξεχωριστά πράγματα. Αυτό είναι δυστύχημα. Η Θεολογία έχει το ταμείο της μέσα στην Εκκλησία. Δεν έχει τίς Πανεπιστημιακές έδρες. Μέσα στην Εκκλησία. Όλοι οι Πατέρες της Εκκλησίας μας πού θεολόγησαν, ήσαν Πατέρες της Εκκλησίας μας, δέν ήσαν καθηγηταί. Ήταν Πατέρες της Εκκλησίας μας. Είναι κτήμα της Εκκλησίας μας. Γι' αυτό καί τό κήρυγμα πρέπει να είναι θεολογικό. Γιατί η Θεολογία πρέπει να είναι η τροφή μας. Καί πρέπει να γυρίσωμε. Λέγει ο αείμνηστος Φλωρόφσκι: "Διδάξατε, παρακαλώ, εις τήν εποχή μας, διδάξατε τά δόγματα". Είναι τόσο ανάγκη. Σήμερα αγαπητοί μου αγνούμε τα δόγματα. Τά αγνοούμε γι' αυτό πέφτομε σε χίλιες κακοτοπιές. Πρέπει λοιπόν να ξαναγυρίσωμε. Σας τα είπα εν παρόδω αυτά, εξ αφορμής του βιβλίου, απ' όπου παίρνω αυτά που γράφει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Επανέρχομαι. Γράφει λοιπόν ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός:
"Αποσταλήσεται δέ Ενώχ και Ηλίας ο Θεσβίτης και επιστρέψουσι καρδίας πατέρων επί τέκνα, τουτέστι τήν συναγωγήν επί τόν Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν καί τό τών αποστόλων κήρυγμα, και υπ' αυτού αναιρεθήσονται".
Δηλ. θα αποσταλούν ο Ενώχ και ο Ηλίας ο Θεσβίτης, καί θα επιστρέψουν μέ τό κήρυγμά τους καρδιές πατέρων στα παιδιά τους. Δηλ. τήν συναγωγήν τών Εβραίων επί τόν Κύριον, τόν Κύριό μας Ιησούν Χριστόν, καί τό κήρυγμα των αποστόλων, καί μετά υπό του Αντιχρίστου θα φονευθούν.
Σαφώς σαφέστατα λοιπόν, μάς λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ότι τα δύο αυτά πρόσωπα είναι ο Ηλίας ο Θεσβίτης και ο Ενώχ. Αλλά ας δούμε αγαπητοί μου ακριβέστερα τι μαρτυρίες έχομε γιά τόν καθέναν από την Αγία Γραφή για τα πρόσωπα αυτά. Γιατί προσέξτε, προσέξτε, μή βρεθούμε, ω, αλλοίμονό μας, μή βρεθούμε σε κείνους που θα ανταλλάξουν δώρα επί τη αναιρέσει των δύο αυτών προσώπων. Γιατί κάποιος μπορεί νά πή, καί τί θά μ' ενδιέφερε εμένα αν ήταν ο Ηλίας ή όχι; Μας ενδιαφέρει τα μέγιστα. Διότι αγαπητοί μου θα χαρούν τα Έθνη και οι λαοί επί τη αναιρέσει των. Γιά τό σκότωμά τους, τον φόνο τους. Νά μήν είμαστε κι εμείς μέσα σε κείνους που θα χαρούμε όταν τούς φονεύση ο Αντίχριστος. Αλλά να έχωμε αναγνωρίσει πραγματικά ότι είναι οι άνθρωποι του Θεού, οι απεσταλμένοι, ο Ηλίας και ο Ενώχ.
Γράφει λοιπόν γιά τόν προφήτην Ηλίαν ο τελευταίος τῶν προφητών ο Μαλαχίας τα εξής. Είναι στο 3ο και 4ο κεφ. Παίρνω από το 3ο Κεφ, ένα στίχο και από το 4ο Κεφ.παίρνω δύο στιχ. Διότι έχει πολλή σημασία. Αυτό θα μας χρειαστή τώρα στην Κ.Δ. και θά τό δήτε. «Ἰδοὺ ἐγὼ ἐξαποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου, καὶ ἐπιβλέψεται ὁδὸν πρὸ προσώπου μου. καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστελῶ ὑμῖν Ἠλίαν τὸν Θεσβίτην, πρὶν ἢ ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ, ὃς ἀποκαταστήσει καρδίαν πατρὸς πρὸς υἱὸν καὶ καρδίαν ἀνθρώπου πρὸς τὸν πλησίον αὐτοῦ, μὴ ἐλθὼν πατάξω τὴν γῆν ἄρδην».
Θά σάς το αποδώσω με δυό λόγια. Γιατί πρέπει τώρα να τ' αποδίδωμε όλα, καί τό πιό ελάχιστο και το πιό εύκολο κείμενο, αφού πιά αρχίζομε να αλλοτριούμεθα κι από την γλώσσα μας. Ω, αυτό το έγκλημα Το θεωρώ έγκλημα. Αγαπητοί μου στ' Αρχαία δεν ήμουνα καλός, καί τρόμαζα να πάρω ένα ενδεκαράκι και ένα δωδεκαράκι. Τρόμαζα. Αλλά η αλήθεια είναι αλήθεια. Έχομε αλλοτριωθεί. Έχομε αλλοτριωθεί από την γλώσσα μας. Καί φθάνομε νά μήν καταλαβαίνομε. Λέγει λοιπόν: "Να εγώ εξαποστέλλω τὸν ἀγγελό μου, τόν αγγελιοφόρο μου, καί θά επιβλέψη, θα προσέξη, θα φροντίση γιά τήν οδό μου, πρό του προσώπου μου, μπροστά μου, καί νά εγώ θα αποστείλω τόν Ελίαν τόν Θεσβίτην, πού είναι από την θέσβην, πριν έλθη η ημέρα εκείνη η μεγάλη του Κυρίου και επιφανής, ο οποίος Ηλίας θα αποκαταστήση την καρδιά του πατρός πρός τόν υιόν καί τήν καρδιάν του ενός ανθρώπου πρός τόν ἄλλον άνθρωπον πριν έλθω να χτυπήσω άρδην την γήν." Αυτά λέγει ο Θεός διά τοῦ προφήτου Μαλαχίου.
Ας προσέξουμε αγαπητοί μου αυτήν τήν προφητείαν η οποία είναι καταπληκτική αλλά καί σαφεστάτη. Ο πρώτος άγγελος ποίος είναι; Εδώ ο πρώτος άγγελος είναι εκείνος ο οποίος αφορά εις μίαν πρώτην αποστολήν. Καί είναι ο πρώτος πρόδρομος της πρώτης παρουσίας του Χριστού ο Ιωάννης. Απόδειξις ότι η Κ.Δ. έτσι ερμηνεύει το θέμα. Ο Ευαγγελιστής Μάρκος παίρνει την προφητεία του Μαλαχίου αυτή, σε συνδιασμό με την προφητεία του Ησαίου και λέγει ότι: «Ἰδοὺ ἐγὼ ἐξαποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου», μόνο που εκεί αντί να βάλη «καὶ ἐπιβλέψεται ὁδὸν πρὸ προσώπου μου» βάζει το "προ προσώπου σου." «ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου» Μάρκ. 1, 2 Κι αυτό έχει τεραστία σημασία. Από ερμηνευτικής πλευράς. Διότι δείχνει ότι εκείνος πού ενηνθρώπισε είναι ο Γιαχβέ! Είναι ο Κύριος. Ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Κύριος. Καί δέν είναι κτίσμα. Ισχυρότατον χωρίον εναντίον των ανοήτων και φοβερών Χιλιαστών, που υποστηρίζουν ότι ο Ιησούς Χριστός είναι κτίσμα. Ωστε ο Ευαγγελιστής Μάρκος χρησιμοποιεί αυτήν την προφητεία του Μαλαχίου από το 3ο Κεφ. γιά νά δείξη ότι αυτός ο άγγελος, ο αγγελιοφόρος είναι ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής. Σαφώς σαφέστατα. Συνεπώς είναι ο πρόδρομος της πρώτης παρουσίας του Χριστού. Μένει όμως ο αντιδιαστελλόμενος Ηλίας, εις τόν προφήτην Μαλαχίαν. Επειδή ήτο διάχυτος η προφητεία περί τής παρουσίας του Ηλία πρό τής εμφανίσεως του Μεσσίου καί τούτο, ήτο διάχυτο από τον προφήτην Μαλαχίαν, και επειδή οι μαθηταί του Χριστού ήσαν πεπεισμένοι ότι ο Ιησούς είναι ο Μεσσίας, έχουν τώρα την απορία, πώς ο Ηλίας δέν εναφανίσθη πρό τού Ιησού; Αυτή η απορία τους επιτείνεται όταν εις το Θαβώρ οι τρείς μαθηταί Πέτρος, Ιάκωβος και Ιωάννης είδαν τον Ηλία να κατέρχεται, να παρευρίσκεται μέ τόν Μωυσή καί νά συζητεί μέ τόν Κύριον. Γι' αυτό τώρα οι τρείς αυτοί μαθηταί, που επεκτάθη η απορία τους, όταν κατέρχονται από το θαβώρ ερωτούν τόν Κύριον καί του λέγουν: «τί οὖν οἱ γραμματεῖς λέγουσιν ὅτι Ἠλίαν δεῖ ἐλθεῖν πρῶτον;». Ματθ. 17, 10 Τι λένε οι Γραμματείς ότι πρέπει πρώτα να έλθη ο Ηλίας; Διότι εσύ είσαι ο Μεσσίας. Αλλά ο Ηλίας δεν ήλθε. Πώς λοιπόν λέγουν ότι πρέπει να έλθη πρώτα ο Ηλίας; Αφού εσύ είσαι ο Μεσσίας; Ή θα πρέπει να μην είσαι εσύ ο Μεσσίας για να περιμένωμεν τόν Ηλίαν ή θα πρέπει να είσαι εσύ ο Μεσσίας αλλά ο Ηλίας δεν ήλθε. Λύσε μας λοιπόν τήν απορία. Κι ο Κύριος απήντησε ως εξής: Προσέξτε, «Ἠλίας μὲν ἔρχεται πρῶτον καὶ ἀποκαταστήσει πάντα· λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι Ἠλίας ἤδη ἦλθε, καὶ οὐκ ἐπέγνωσαν αὐτόν, ἀλλ᾿ ἐποίησαν ἐν αὐτῷ ὅσα ἠθέλησαν· οὕτω καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου μέλλει πάσχειν ὑπ᾿ αὐτῶν. τότε συνῆκαν οἱ μαθηταὶ ὅτι περὶ Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ εἶπεν αὐτοῖς.».
Σάς το αποδίδω. Και ο Ηλίας μέν πράγματι έρχεται πρώτα, και θα αποκαταστήση όλα. Εννοείται όλα θα αποκαταστήση, εννοεί τις σχέσεις. Ότι λέει και ο προφήτης Μαλαχίας. Πράγματι λοιπόν έρχεται πρώτα ο Ηλίας. Δεν το αναιρεί ο Κύριος. Αλλά σάς λέγω τούτο: ο Ηλίας ήδη ήλθε. Προσέξτε μην μπερδευτήτε. Προσέξτε ο Ηλίας ήδη ήλθε. Καί δέν τόν ανεγνώρισαν. Αλλά έκαναν σ' αυτόν όσα θέλησαν οι άνθρωποι. Έτσι κι ο Υιός του Ανθρώπου. Δηλ. εγώ ο Ιησούς Χριστός. Πρόκειται να πάθω από αυτούς τους ίδιους.
Τότε κατενόησαν οι μαθηταί ότι τούς μιλούσε γιά τόν Ιωάννη τόν Βαπτιστή. Προσέξτε παρακαλώ. Εις τόν Μαλαχία γίνεται λόγος καί περί των δύο παρουσιών του Χριστού. Συνεπώς καί περί δύο προδρόμων. Δύο παρουσίες, δύο πρόδρομοι. Δύο έσχατα. Ενθυμείσθε κάποτε σάς τό ἔλεγα, ότι στην Αγία Γραφή έχομε δύο έσχατα. Όταν λέγει ο Απ. Πέτρος εις τα πλήθη την ημέρα της Πεντηκοστής «ἀλλὰ τοῦτό ἐστι τὸ εἰρημένον διὰ τοῦ προφήτου Ἰωήλ· ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις, λέγει ὁ Θεός, ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ πνεύματός (είναι γραμμένο στον προφήτη Ιωήλ ότι εν εσχάταις ημέραις εκχεώ από του Πνεύματός μου)». Ποιές είναι αυτές οι έσχατες ημέρες; Οι έσχατες ημέρες δεν είναι αυτές της δευτέρας παρουσίας του Χριστού. Όπως ανοήτως και επικινδύνως λέγουν οι Πεντηκοστιανοί. Αλλά είναι οι έσχατες ημέρες ως πρός τήν πρώτην παρουσία του Χριστού.
Έτσι έχομε δύο έσχατα στην Αγία Γραφή. Τα πρώτα έσχατα αναφέρονται εις τήν πρώτην παρουσία καί τά δεύτερα έσχατα εἰς τήν δευτέραν παρουσία του Χριστού. Έτσι λοιπόν έχομε δύο παρουσίες δύο έσχατα. Ερμηνεύοντας τώρα ο Κύριος αυτήν την προφητεία του Μαλαχίου λέγει: «Ἠλίας μὲν ἔρχεται πρῶτον καὶ ἀποκαταστήσει πάντα». Αυτό το "Ἠλίας μὲν ἔρχεται πρῶτον" αυτή η φράση του Κυρίου, αναφέρεται εις τήν δευτέραν παρουσίαν. Επειδή δέ μπερδεύτηκαν οι μαθηταί, ο Κύριος ερμηνεύει πιάνοντας από τήν δευτέρα του παρουσία. Γιατί σαφώς λέγει: "Έρχεται", δέν είπε "ήλθε." Ακόμα είπε "Ηλίας" δέν είπε "Ιωάννης." Και εκείνο το "πρῶτον" θα πή πρώτα θάρθη. Μά δεν ήρθε. Εγώ ήλθα πιο μπροστά. Σε σχέση μέ εκείνα τα οποία λέγουν οι Γραμματείς, καί είσαστε κι εσείς μπερδεμένοι. Ότι δηλ. πρώτα θα ρθή ο Μεσσίας και μετά θα ρθή ο Ηλίας. Αλλά όταν ο Κύριος ήλθε, ο Ηλίας δεν έχει έλθει. Καί πράγματι δέν ήλθε. Συνεπώς σαφώς σαφέστατα πρόκειται περί τής δευτέρας παρουσίας του Χριστού. Μετά λέγει: «Ἠλίας ἤδη ἦλθε». Ακούστε τώρα την φράση του Κυρίου: Ο Ηλίας ήδη ήλθε. Δηλ. έχει πιά έλθει. «καὶ οὐκ ἐπέγνωσαν αὐτόν». Καί δέν τόν αναγνώρισαν. Εδώ τί εννοεί; Εννοεί την πρώτη παρουσία του. Αλλά προσέξτε. Έδώ τώρα, μπερδευτήκαμε περισσότερο, θα μού πήτε. Πρώτα λέγει ο Κύριος «ἔρχεται πρῶτον» και ευθύς λέγει «ἤδη ἦλθε» μά, έρχεται; Μά έαν έρχεται δεν ήλθε. καί μετά μάς λέγει «ἦλθε». Τώρα τί από τα δύο είναι, έρχεται ή ήλθε; Τί δηλ. από τα δύο; Η φράσις αυτή, η διατύπωσις αυτή αγαπητοί μου είναι αντίστοιχη μ' εκείνη την οποία αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης εις τήν Α' επιστολή 4, 3 καί λέγει: «καὶ τοῦτό ἐστι τὸ τοῦ ἀντιχρίστου ὃ ἀκηκόατε ὅτι ἔρχεται, καὶ νῦν ἐν τῷ κόσμῳ ἐστὶν ἤδη». Τούτο λέγει είναι το του Αντιχρίστου πού ακούσατε ότι έρχεται, ότι θα έλθη καί ήδη στον κόσμο υπάρχει. Μά αφού υπάρχει στον κόσμο πώς έρχεται; Άρα λοιπόν σημαίνει ότι πρόκειται περί δύο προσώπων. Και πράγματι. Ακούστε πώς το λέγει ο Ευαγγελιστής Λουκάς 1, 17 για την πρώτη παρουσία γιά τόν πρώτο πρόδρομο της παρουσίας του χριστού της πρώτης, «ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει Ἠλιού» Ότι ο Ιωάννης ήλθε εν πνεύματι καί δυνάμει Ηλιού. Με την ενέργεια καί τόν τρόπο που είχε έλθει ο Ηλίας παλιά. Γι' αυτό ο Κύριος είπε ήδη ήλθε. Και όταν λέγει "έρχεται ο Ηλίας", σημαίνει ότι ο Ηλίας θα έλθη στην δευτέρα του παρουσία.
Ωστε βλέπουμε πολύ σαφώς αγαπητοί μου ότι ο Κύριος ο ίδιος μαρτυρεί μόνο που θέλει μια προσεκτική μελέτη, γιατί αν το δούμε λίγο γρήγορα, θα έχωμε την εντύπωση ότι ο Κύριος ομιλεί διά τόν Ιωάννη, πού τόν παρομοιάζει με τον Ηλία. Δεν είναι αυτό. Δεν είναι αυτό. Αλλά κι ακόμα άν θέλετε, κάτι πού τό χρησιμοποίησαν στην εποχή εκείνη, –σάς τό λέγω εν παρόδω αυτό, καί είναι χρήσιμο να το ξέρουμε–, μερικοί υποστηρικταί της μετεμψυχώσεως, καί δυστυχώς στην εποχή μας έχομε πολλές τέτοιες καταστάσεις, είπαν ότι η ψυχή του Ηλία εισήλθε εις τον Ιωάννη και εμφανίζεται ως Ιωάννης. Διαβάζομε στις εφημερίδες, διαβάζετε εσείς, εσείς μου τα λέτε. Ότι είχα, λέει, ανάμνηση, λέει κάποιος, κάποιοι, είχα ανάμνηση από μια πρωτέρα μου ζωή. Ωραιότατα και ευστοχώτατα ο Ωριγένης πάνω σ' αυτό απαντά. Εάν ο Ηλίας είχε πεθάνει, τότε θα μπορούσε να υποστηριχθεί από τον λόγον αυτόν του Κυρίου, ότι ήδη ήλθε ο Ηλίας στο πρόσωπο του Ιωάννου μέ τήν έννοια ότι η ψυχή μπήκε σ' έναν καινούριο άνθρωπο, καί είναι τώρα ο Ηλίας μ' ένα καινούριο όνομα. Αλλά μέ τήν ίδια συνείδηση. Ότι είναι ο Ιωάννης. Αλλά ο Ηλίας δεν πέθανε. Και όπως ξέρομε κατά την μετεμψύχωση δεν έχομε μία ψυχή σε δύο σώματα. Ευστοχώτατα το παρατηρεί αυτό ο Ωριγένης και απορρίπτει αυτήν την αντίληψη που έχουν οι υποστηρικταί τής μετεμψυχώσεως.
Αλλά και η Σοφία Σειράχ γράφει τά ανάλογα. «Και ανέστη Ηλίας προφήτης ὁ καταγραφεὶς ἐν ἐλεγμοῖς εἰς καιροὺς κοπάσαι ὀργὴν πρὸ θυμοῦ, ἐπιστρέψαι καρδίαν πατρὸς πρὸς υἱὸν καὶ καταστῆσαι φυλὰς Ἰακώβ.
μακάριοι οἱ ἰδόντες σε καὶ οἱ ἐν ἀγαπήσει κεκοσμημένοι, καὶ γὰρ ἡμεῖς ζωῇ ζησόμεθα». Σοφ. Σειρ. 48, 10-11 Είναι πολύ ωραίο αυτό. Πού βλέπομε αδώ τον σοφό Σειράχ να ερμηνεύει ορθώς τόν Μαλαχία και νά λέγει ότι είναι ο καταγραφείς, εκείνος που κατεγράφη να έλθη εν ελεγμοίς, για να ελέγξη τόν κόσμον εις καίρόν. Κάποια εποχή. Ποιά; θα είναι τα έσχατα της 2ας του Χριστού παρουσίας. Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι οι οποίοι θα τον δούν καί θά είναι στολισμένοι με αρετές και εμείς θα έχωμε τήν ζωήν, πραγματικά, διότι ο Ηλίας θα έλθη να μας δώση την σωστή ερμηνεία, θά μάς δώση το μέτρο, ποιός είναι ο Μεσσίας. Ότι δεν είναι ο Αντίχριστος ο Μεσσίας, αλλά είναι ο Ιησούς.
Αλλά και το απολυτίκιον αγαπητοί μου του προφήτη Ηλία, πού είναι η αποδοχή της Εκκλησίας, μην το ξεχνούμε, ξέρετε ότι η υμνογραφία μας μέχρι πρότινος εθεωρείτο όχι αξιόλογη πηγή θα λέγαμε δογματικών αληθειών. Κι όμως είναι αξιολογωτάτη. Έτσι το απολυτίκιο του προφήτου Ηλιού πού είναι η αποδοχή της Εκκλησίας μάς λέγει τα εξής: "Ὁ ἔνσαρκος Ἄγγελος, τῶν Προφητῶν ἡ κρηπίς (είναι η κρηπίδα όλων των προφητών, πάνω απ' όλους τους προφήτας), ὁ δεύτερος Πρόδρομος, τῆς παρουσίας Χριστοῦ, Ἠλίας ὁ ἔνδοξος". Σαφέστατα. Ο δεύτερος πρόδρομος της παρουσίας Χριστού. Καί γιά νά μήν νομισθή ότι πρόκειται περί άλλου συνωνύμου Ηλία, η Αγία Γραφή τονίζει: Ιδίως ο Μαλαχίας, "Ηλίαν τόν Θεσβίτην". Αναφέρεται και η πατρίδα του προφήτου για να τονισθή η ταυτότητα του Ηλίου. Οτι δεν πρόκειται περί κάποιου ομονόμου, αλλά πρόκειται περί του συγκεκριμένου Ηλία του Θεσβίτου, πού είχε έλθει τότε τόν 8ον, 9ον αιώνα π.Χ. αυτός ο ίδιος θα έλθη στα έσχατα, λίγο πρίν από την παρουσία του Χριστού.
Αλλά διά τόν Ενώχ έχομε μόνο την μαρτυρία ότι ευηρέστησε εις τόν Θεόν, και ο Θεός τόν "μετέθεσε" καί θάνατον δέν εγνώρισε. Λέγει λοιπόν τό βιβλίο της Γενέσεως 5, 21-24 τα εξής: «εὐηρέστησε δὲ Ἐνὼχ τῷ Θεῷ μετὰ τὸ γεννῆσαι αὐτὸν τὸν Μαθουσάλα διακόσια ἔτη καὶ ἐγέννησεν υἱοὺς καὶ θυγατέρας. καὶ ἐγένοντο πᾶσαι αἱ ἡμέραι Ἐνὼχ πέντε καὶ ἑξήκοντα καὶ τριακόσια ἔτη. (365 ετών). καὶ εὐηρέστησεν Ἐνὼχ τῷ Θεῷ καὶ οὐχ εὑρίσκετο, ὅτι μετέθηκεν αὐτὸν ὁ Θεός». Σε κάποια στιγμή της ζωής του, ενώ ζούσε ο Ενώχ, προσέξτε αυτό το σημείο είναι πολύ αξιόλογο, ζούσε όπως οι άνθρωποι της εποχής του, καί οι άνθρωποι της εποχής του έφθασαν στον κατακλυσμόν. Έφθασαν εκεί διότι υπήρχε πολύ αμαρτία. «οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τὸν αἰῶνα διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας». Γεν. 6, 3 Είναι σαρκικοί πλέον άνθρωποι. Δεν μπορεί να επαναπαυθή εις αυτούς το Πνεύμα μου το Αγιον. Σ' αυτήν την φοβερή εποχή που σας είπα έφερε τον κατακλυσμό, σε κάποια στιγμή της ζωής του, μετά την γέννηση του Μαθουσάλα ο Ενώχ μετενόησε, προσέξτε αυτό, λέγει ότι «εὐηρέστησεν». Προσέξτε το όνομα "Μαθουσάλας", πολλές φορές συναντάται δεν πρόκειται περί τού γνωστού μας Μαθουσάλα που έζησε 969 χρόνια. Έτσι όταν λέγει ότι ευηρέστησε μετά την γέννηση του Μαθουσάλα, σημαίνει ότι τότε κάτι έγινε, μέσα στην καρδιά του. Δηλ. μετενόησε. Καί τώρα ευαρεστεί εις τόν Θεόν μέ τήν μετάνοιά του. Τί είναι εκείνο που τον έκανε να ευαρεστήση εις τόν Θεόν; Η μετάνοιά του. Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι αυτός θα είναι ο κήρυκας της μετανοίας, όταν θα έλθη μέ τόν Ηλία, θα πή ίσως ότι, εγώ έζησα πρό τού κατακλυσμού, και ο Θεός επέφερε τον κατακλυσμόν και εγώ ήμουν τό ίδιο αμαρτωλός. Αλλά μετανόησα. Και γλύτωσα. Με πήρε από την γενεά μου ο Θεός, τόν μέν Νώς τον έβαλε εις τήν κιβωτόν για να διαιωνισθή τό ανθρώπινο γένος, εμένα δέ μέ ήρπασε και με οδήγησε εις τόν ουρανόν. Καί δέν δοκίμασα θάνατον. Βλέπετε τί είναι η μετάνοια; Θά πή τότε ο Ενώχ. Μεγάλης δυνάμεως η μετάνοια. Γι' αυτό τον λόγο άνθρωποί μου, αδελφοί μου, θα λέγει στο κήρυγμά του ο Ενώχ, μετανοήσατε. Πριν έλθη ο Θεός άρδην να πατάξη τήν γήν.
Ωστε δεν μένει παρά μόνο ένα σημείο εις τόν Ενώχ. Ότι μετενόησε, ηρπάγη στον ουρανό. Ότι μετέθηκε αυτόν ο Θεός και ουχ ευρίσκετο. Πουθενα δεν βρέθηκε. Τον πήρε ο Θεός. Όπως και ο προφήτης Ηλίας μετατέθηκεν εις τόν ουρανόν χωρίς να δοκιμάση θάνατον. Καί μάλιστα την ανάληψιν τού προφήτου Ηλία, αγαπητοί μου, τήν είδαν πολλοί άνθρωποι. Εκτός από τον Ελισσαίο, τήν είδαν κανά δυό εκατοντάδες άνθρωποι. Οι λεγόμενοι "υιοί των προφητών". Οι οποίοι είχαν πληροφορηθεί από το Πνεύμα το Αγιον ότι ο Ηλίας θα αναλαμβάνετο εις τόν ουρανόν. Έτσι βλέπομε ότι έχομε και μάρτυρες της αναλήψεως του Ηλία. Κοινό λοιπόν σημείο είναι ότι ότι και ο Ενώχ και ο Ηλίας θάνατον δέν δοκίμασαν. Αλλά ανελήφθησαν –προσέξτε τώρα εδώ μία λεπτομέρεια– "ὡς εἰς τὸν οὐρανόν". Δ Βασ. 2, 11 Ο Ηλίας και ο Ενώχ δέν εἶναι εἰς τόν παράδεισον. Πολύ δέ παραπάνω δέν είναι στην Βασιλεία των ουρανών, στην Βασιλεία του Θεού. Σαφέστατα λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, εκεί στις ομιλίες του στην Θεοτόκον, ότι μόνον η Θεοτόκος είναι εις τήν Βασιλεία του Θεού. Διότι η Θεοτόκος ανέστη και πήρε το σώμα της το καινούριο. Ο Ηλίας και ο Ενώχ μένουν εν ζωή, αλλά δεν πήραν καινούριο σώμα. Έτσι ο ληστής είναι εις τόν παράδεισον. Όχι στην Βασιλεία του Θεού. Ως ψυχή. Ενώ οι δυο αυτοί "ὡς εἰς τὸν οὐρανόν". Κάπου στον ουρανό. Ο Θεός γνωρίζει. Δεν μπορούμε να πολυπραγμονήσουμε περισσότερο, δέν μάς επιτρέπεται, δέν γνωρίζουμε. Και επειδή λέγει η Γραφή ότι «ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν» Εβρ 9, 27 απόκειται στους ανθρώπους να πεθάνουν μιά φορά, όλοι, γι' αυτό θα επανέλθουν εις τήν γήν τά δυό αυτά πρόσωπα, ως πρόδρομοι του Κυρίου, θα ελέγξουν τον Αντίχριστο και κατόπιν από τον Αντίχριστο θα θανατωθούν. Αγαπητοί μου αυτοί οι δυό είναι οι μάρτυρες πού μάς αναφέρει το βιβλίο της Αποκαλύψεως. Ο Ηλίας και ο Ενώχ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την προφητεία των δύο μαρτύρων, ο ιερός Ευαγγελιστής τήν θεμελιώνει επί μιάς άλλης προφητείας του προφήτου Ζαχαρίου. Του υποδεικνύει ο Χριστός στο όραμά του ότι "οὗτοί εἰσιν". Ποιοί ούτοι; Οι δύο προφήται, οι δύο μάρτυρες Ηλίας και Ενώχ, «οὗτοί εἰσιν αἱ δύο ἐλαῖαι καὶ αἱ δύο λυχνίαι αἱ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου τῆς γῆς ἑστῶσαι» Είναι αι δύο κλάδοι ελιάς, οι δυό λυχνίες που στέκονται ενώπιον του Κυρίου. Πράγματι ο προφήτης Ζαχαρίας είδε σε όραμα τήν επτάφωτον λυχνίαν καί δύο κλάδοι ελιάς επάνω σ' αυτήν τήν επτάφωτον λυχνίαν. Καί εκεί του εξηγεί ο οδηγός άγγελος εἰς τὸν Ζαχαρίαν πάντοτε ότι πρόκειται περί του Ζωροβάβελ. Εκείνος δηλ. που επρόκειτο να οικοδομήση τόν λαόν μετά από τη Βαβυλωνιακή αιχμαλωσία καί τόν Ιησούν τον αρχιερέα τον ευσεβήν. Εκείνοι οι δυό άνδρες, ο Ιησούς ο αρχιερεύς και ο Ζωροβάβελ, όταν γύρισαν από την Βαβυλωνιακήν αιχμαλωσίαν, αυτοί οι δυο άνδρες της Π.Δ. στέκονται τύποι των δύο εσχατολογικών μαρτύρων. Τύποι Ηλία και Ενώχ. Καί η μαρτυρία και η ερμηνεία είναι από την ίδια την Αγία Γραφή, διότι χρησιμοποιείται προφητεία για μια προφητεία. Γίνεται ανάλυση μιάς προφητείας του Ζαχαρίου, από μία προφητεία της Κ.Δ. καί δίδεται τό μέτρον· οπότε έτσι ο Ζωροβάβελ και ο Ιησούς ο αρχιερεύς, όπως σας είπα, είναι τύποι των δύο εσχατολογικών μαρτύρων του Ηλία και του Ενώχ. Αυτή η διπλή εικόνα της ελαίας καί τής λυχνίας θέλει να δώση, να δηλώση, ότι ακριβώς δηλώνει εις τά δύο πρόσωπα Ζωροβάβελ και Ιησού. Καί δέν είναι τί άλλο παρά η Χάρις του Θεού, διότι ο Ζωροβάβελ πήρε χάρη από τον Θεό, διά να επανοικοδομηθή ο ναός, ο οποίος είχε ερημωθεί. Καί μέσα σε μύριες δυσκολίες πάρα πολύ γρήγορα ανοικοδόμησαν τον ναόν. Έτσι λοιπόν αυτή η διπλή εικόνα της ελαίας και της λυχνίας θέλει να δείξη τήν χάρη του Θεού στους δυό αυτούς προφήτας Ηλία και Ενώχ, τήν αρετή τους, τήν σοφία τους, τήν αγιότητά τους καί τήν καθαρότητά τους. Χωρίς να μείνω πιο πολύ στην ερμηνεία για να μήν αργήσουμε.
Οι μάρτυρες ακόμη βλέπομε ότι είναι δύο. Δεν είναι ένας ούτε είναι τρείς. Γιατί; Διότι η ιδία η Αγία Γραφή παραγγέλει: «ἐπὶ στόματος δύο μαρτύρων καὶ ἐπὶ στόματος τριῶν μαρτύρων στήσεται πᾶν ῥῆμα». Δευτερ. 19, 15. Δηλ. η μαρτυρία γίνεται από δύο κυρίως το ελάχιστον πρόσωπα. Καί επειδή τό αντικείμενο της μαρτυρίας ήτο τεραστίας σημασίας, διότι έρχονται να δείξουν ποιός είναι ο Αντίχριστος και να μαρτυρήσουν περί του Ιησού Χριστού, ήτο ανάγκη να υπάρχουν δύο μάρτυρες. Είναι σπουδαίο αυτό. Αλλά ακόμη και η παρουσία δύο προσώπων έχει σχέση μ' εκείνη την ενέργεια του Χριστού, πού έστειλε, όπως θα ενθυμείσθε από το Ευαγγέλιον τους μαθητάς του, ανά δύο προ προσώπου του. Έστειλε, λέει καί τούς εβδομήκοντα και τους δώδεκα, ανά δύο εις τρόπον ώστε όταν σφάλλει ο ένας να διορθώνει ο άλλος. Όταν πέφτει ο ένας νά τόν σηκώνη ο άλλος. Διότι η παρουσία των δύο προσώπων πάντοτε σ' ένα έργον είναι μεγάλο κεφάλαιον. Είναι μία αλληλοενίσχυσις κατά τό «οὐαὶ αὐτῷ τῷ ἑνί, ὅταν πέσῃ καὶ μὴ ᾖ δεύτερος ἐγεῖραι αὐτόν». Εκκλ. 4, 10 Έτσι λοιπόν η παρουσία των δύο μαρτύρων έχει αυτούς τούς δυό λόγους.
Αλλά γιατί ονομάζονται μάρτυρες; Διότι θα μαρτυρήσουν περί της αληθείας. Του ποιός είναι ο γνήσιος Χριστός και ποιός είναι ο ψευδής Χριστός. Σημειώσατε όμως κάτι πού είναι πολύ σημαντικό. Ότι αυτοί δεν θα είναι μια μοναδική μαρτυρία. Οι πιστοί δεν θα μένουν άμοιροι μιάς πληροφορίας και μιας γνώσεως. Αν ήταν έτσι αγαπητοί μου, τότε θα ήταν περιττόν νά δώση ο Κύριος τά σημάδια της δευτέρας του παρουσίας καί τά σημάδια του Αντιχρίστου. Εδώ βλέπομε σαφώς ότι οι πιστοί θα έχουν γνώση. Τότε θα πήτε, σε τι θα χρειάζονται οι δυό προφήται; Οι δύο μάρτυρες; Οι δύο μάρτυρες χρειάζονται πρώτον, να στηρίξουν στην ίδια αντίληψη που υπάρχει στους πιστούς ότι ο Ιησούς είναι ο γνήσιος Μεσσίας και ο Αντίχριστος είναι ο άλλος, ο ψεύτικος. Δηλ. νά τούς πούν, "σωστά το κρίνετε". Ο Χριστός δέν μάς είπε, άμα δήτε, λέγει, τήν συκιά νά βγάζη φυλλαράκια τότε το θέρος είναι κοντά, έτσι κι όταν αυτά τα πράγματα βλέπετε να γίνωνται τότε θα πήτε, το τέλος εγγύς. Το τέλος κοντά. Μάς έδωσε τόσες μαρτυρίες. Η Αγία γραφή μάς έχει πολλές και ο Απ. Παύλος μάς δίδει και ο Κύριος δίδει. Αυτό ως πρός τί; Οι πιστοί πρέπει νά τά ξέρουν τα σημάδια αυτά. Λέγει ο άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας στον άγιον Πολύκαρπον: "τους καιρούς καταμάνθανε" είπε στην επιστολήν του "Πρός άγιον Πολύκαρπον", "τούς καιρούς καταμάνθανε,τόν αναμενόμενον προσδόκα." Τί θά πή καταμάνθανε τους καιρούς; Μελέτα, βλέπε τά γεγονότα. Να μελετάς. Ο ίδιος ο Κύριος δέν μάς είπε, ότι «τὸ μὲν πρόσωπον τοῦ οὐρανοῦ γινώσκετε διακρίνειν, τὰ δὲ σημεῖα τῶν καιρῶν οὐ δύνασθε γνῶναι;» Μάτθ. 16, 3 το πρόσωπον τού ουρανού,τό μετερολογικόν πρόσωπον μπορούμε να το κρίνουμε, ενώ το πρόσωπο των καιρών δεν μπορούμε; Καί απεκάλεσε τους τότε συγχρόνους του ο Κύριος «ὑποκριταί» «ὀψίας γενομένης λέγετε· εὐδία· πυῤῥάζει γὰρ ὁ οὐρανός· καὶ πρωΐ· σήμερον χειμών· πυῤῥάζει γὰρ στυγνάζων ὁ οὐρανός.» λέτε: θά βρέξη ή θάχουμε καλόν καιρόν, από τα προγνωστικά του καιρού. Τους καιρούς τούς ιστορικούς, τούς πνευματικούς καιρούς γιατί δεν τους αναλύετε καί δέν τούς ερευνάτε; Οι πιστοί λοιπόν αγαπητοί μου θα γνωρίζουν πολλά. ᾿Αν το θέλετε, αυτός είναι και ο σκοπός που αναλύομε αυτά τα θέματα εδώ. Δεν λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στό 1 Κεφ. στην Αποκαλύψεως στχ 3 «μακάριος ὁ ἀναγινώσκων καὶ οἱ ἀκούοντες». Και εγώ είμαι μακάριος που σας τα λέγω και εσείς είστε μακάριοι πού τά ακούτε. Αλλά, γιατί μακάριοι; Γιά νά πληροφορηθούμε. Τότε οι δύο μάρτυρες; θά μάς βεβαιώσουν. Ότι έτσι είναι τά πράγματα. Κι αυτό έχει πολλή σημασία. Αλλά έχει κι άλλη αξία.Οι μάρτυρες αυτοί οι δυό θα μαρτυρήσουν περί τής αληθείας καί σε κείνους που θα έχουν μίαν χαλαρότητα. Και οι οποίοι θα έχουν παρασυρθεί από τον Αντίχριστον. Και θα τους καλέσουν στην μετάνοια. Καί τότε πραγματικά έχει πολύ αξία και για τους πιστούς καί διά τούς χαλαρούς, η μαρτυρία των δύο προφητών. Αλλά προσέξτε όμως κάτι. Είπαμε μαρτυρία. Ολόκληρο το Ευαγγέλιο είναι μια μαρτυρία. Ολόκληρο. Εφόσον αυτός ο ίδιος ο Κύριος είπε: «ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγέννημαι καὶ εἰς τοῦτο ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον, ἵνα μαρτυρήσω τῇ ἀληθείᾳ.». Ιω. 18, 37 Γι' αυτό έγινα άνθρωπος γι αυτό γεννήθηκα, γι' αυτό ήρθα στον κόσμο, διά να μαρτυρήσω περί τής αληθείας. Μαρτυρία σημαίνει διακήρυξις τής αληθείας. Αλλά επειδή η μαρτυρία της αληθείας δεν γίνεται δεκτή από τον κόσμο, γι' αυτό εις το τέλος η μαρτυρία αυτή απολήγει εις μαρτύριον αίματος. Έτσι οι δύο αυτοί μάρτυρες Ηλίας καί Ενώχ, είναι ταυτοχρόνως κήρυκες της αληθείας καί μάρτυρες αίματος.
Κεφ. 11, 3. «καὶ προφητεύσουσιν ἡμέρας χιλίας διακοσίας ἑξήκοντα» Καί θά προφητεύσουν. Ναί, οι δύο αυτοί μάρτυρες θα προφητεύσουν. Λέγει ο Αρέθας Καισαρείας, ο ερμηνευτής: "πρό διαμαρτύρας τε τοίς ουσι τότε μή τοίς απατηλοίς του Αντιχρίστου παράγεσθαι σημείοις." Τότε λέγει, θα προδιαμαρτυρηθούν καί θά προφητεύσουν εις τούς τότε υπάρχοντας ανθρώπους. Γιά νά μήν απατηθούν από τα σημεία καί τά θαύματα και τα τέρατα –τέρας θα πή σημείον–. Μεγάλο σημείον θα πή τέρας, τεράστιο δηλ. Από κείνα που θα επιτελεί ο Αντίχριστος. Κι όπως σημειώνει ο Άνθιμος Ιεροσολύμων, 200 χρόνια πίσω, του 18ου αιώνος, σάς διαβάσω είναι εύκολη η γλώσσα του: "ούτοι ουν μένουσι ελθείν διδάξαι τους τότε ανθρώπους ότι ο Αντίχριστος ουκ έστι ο Χριστός αλλά πλάνος και απατηλός και απατεών και απωλείας πρόξενος και ότι τα τούτου τερατουργήματα μαγικά καί τά τού κακοτέχνου διαβόλου φαντάσματα και ότι Ιησούς ο Χριστός ο Υιός του Θεού ως έγγιστα ποιήσεται την παρουσίαν αυτού ίνα κρίνη ζώντας καί νεκρούς." Ότι τα θαύματα του Αντιχρίστου είναι ψεύτικα κατ' ενέργειαν του σατανά, ο δέ Χριστός ως έγγιστα. Έρχεται νά, νά πολύ γρήγορά. Εκείνα δέ τά τρισήμισυ χρόνια δεν είναι τρισήμισι αιώνες, είναι 3½ χρόνια. Είναι αληθινά τα χρόνια. Καί θά ρθή γιά νά κρίνη ζωντανούς καί νεκρούς.
Κεφ. 11, 3. «καὶ προφητεύσουσιν... περιβεβλημένοι σάκκους.». Όταν θα κηρύττουν θα φορούν τσουβάλια. Σάκκους, τσουβάλια. Ο σάκκος είναι δείγμα πένθους και μετανοίας. Είναι από την Π.Δ. Τό γνωρίζομε. Ενθυμείσθε τους Νηνευίτας. Όταν μετενόησαν έβαλαν σάκκους, τσουβάλια. Έβγαλαν τα ρούχα τους. Απ' αυτό συμπεραίνουμε ότι το κήρυγμα τό δύο μαρτύρων θα είναι αφ' ενός μέν προειδοποιητικό και διαφωτιστικό περί του Χριστού καί τού Αντιχρίστου, αφ' ετέρου δέ αφυπμιστικόν και κήρυγμα μετανοίας.
Αγαπητοί μου αυτό πρέπει να είναι πάντοτε τό χριστιανικό κήρυγμα μέσα στούς αιώνες. Να δείχνει τόν Χριστό και να ξυπνάει τήν συνείδηση. Να είναι θεολογικό και να υποδεικνύει την επιστροφή εις τόν Χριστό. Άξίζει να μείνω λίγο, αξίζει γιά νά μήν ζητάτε κηρύγματα με επιστημονικό χρώμα, ά, λέει ωραία τα είπε ο ομιλητής, ω, είχε μέσα επιστήμη. Πολλές φορές κι εγώ έχω χρησιμοποιήσει επιστημονικά σχήματα ή φιλοσοφικά, δέν είναι καλά σχήματα, κηρύγματα αυτά. Τ' ακούτε; Δεν είναι καλά κηρύγματα. Τα καλά κηρύγματα είναι όταν έχουν άρτον αληθινόν μέσα, σιτάρι. Ακούστε λοιπόν πώς τό λέγει αυτό ο Απ. Παύλος στην απολογία του στον Αγρίππα, τον βασιλιά, πού τού τό είπε ο ίδιος ο Χριστός. Ακούστε. Είναι Πράξεις, 26, 17-18. Γιά νά μήν περιφρονούμε το γνήσιο κήρυγμα, γι' αυτό τό λέγω, προσέξτε: «ἐξαιρούμενός σε ἐκ τοῦ λαοῦ καὶ τῶν ἐθνῶν (σ' έχω διαλέξει από τον λαό και από τα έθνη) εἰς οὓς ἐγώ σε ἀποστέλλω (λέγει ο Χριστός στον Παύλο. Κι αυτά τά λέγει ο Παύλος στον Αγρίππα. Τί μου είπε ο Χριστός.) ἀνοῖξαι ὀφθαλμοὺς αὐτῶν (ν' ανοίξω τα μάτια τους. Ποιά μάτια; Τά μάτια της συνειδήσεως. Ν' ανοίξουν τα μάτια τους.) τοῦ ἐπιστρέψαι ἀπὸ σκότους εἰς φῶς (να γυρίσουν από το σκοτάδι στο φως) καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σατανᾶ ἐπὶ τὸν Θεόν (να γυρίσουν πίσω και να φύγουν από τις παγίδες και την εξουσία του διαβόλου καί τήν αιχμαλωσία του διαβόλου. Και να γυρίσουν στο Θεό.) τοῦ λαβεῖν αὐτοὺς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν (να πάρουν άφεση αμαρτιών, να φθάσουμε να συγχωρεθούν οι αμαρτίες μας, νά τίς επισημάνουμε, ν' ανοίξουν τα μάτια μας, νά τίς δούμε καλά τίς αμαρτίες μας καί νά πάμε να ζητήσουμε συγχώρεση από τον Θεό.) καὶ κλῆρον ἐν τοῖς ἡγιασμένοις πίστει τῇ εἰς ἐμέ (Καί νά γίνουν, να κληρωθούν και να μείνουν στον λαό, να ενσωματωθούν εις τὸν λαό τῶν ηγιασμένων ανθρώπων». Δηλ. τών πιστών. Να γίνουν ο πιστός λαός. Πίστει (δοτική) τῇ εἰς ἐμέ. Διά τής πίστεως εις εμένα. Πού σημαίνει ότι ο τρόπος για να πετύχουν αυτά είναι η πίστη στο πρόσωπό μου. Να η Θεολογία. Η πίστη στο πρόσωπό μου. Να η Θεολογία. Ωστε λοιπόν τί βλέπομε εδώ; Θεολογία! Πίστη στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Να ανοίξουν τα μάτια μας από τα αφυπμιστικά κηρύγματα και από αφυπνιστικά βιβλία, να ανοίξουν οι συνειδήσεις μας. Να αρχίσαμε να είμεθα αυτοκατηγορούμενοι. Να μετανοήσουμε. Να επιστρέψουμε. Να φύγωμε από τον διάβολο. Από την εξουσία του, από τα μάγια από τις προλήψεις, από τά πάθη, από τις αμαρτίες. Να γυρίσουμε στο φώς, να γυρίσουμε στον Χριστό. Αυτό είναι το γνήσιο κήρυγμα. Αν πράγματι καταφέρνομε μ' ένα κήρυγμα αυτά να πετυχαίνωμε, τότε μπορούμε να μιλάμε,αγαπητοί μου, ότι είναι κήρυγμα ορθόδοξο, που σώζει. Τό κριτήριο ενός κηρύγματος είναι αυτό που σώζει. Εάν δεν σώζει, εάν θωπεύει τις συνειδήσεις, καί κολακεύει, τότε δεν σώζει, δέν είναι κήρυγμα και είναι αλλότριο και συνεπώς είναι μία ματαιολογία. Είναι αξιοσημείωτο ότι το κήρυγμα των μαρτύρων Ενώχ και Ηλία, δεν περιορίζεται εις τούς Ιουδαίους. Προσέξτε αυτό. Παρ' ότι λέγει εκεί ότι θα γυρίση την καρδίαν πατρός πρός υιόν και εννοεί την συναγωγή. (Η συναγωγή έχει θέση πατρός.) Ενώ παιδί είναι η διδασκαλία των προφητών. Συνεπώς ότι η συναγωγή θα γυρίση να δεχθή το Ευαγγέλιο, θά γυρίση να δεχθή τό κήρυγμα των αποστόλων. Αυτό σημαίνει καρδίαν πατρός πρός υιόν. Παρά ταύτα, βλέπομε αγαπητοί μου ότι δεν περιορίζεται το κήρυγμα στους Ιουδαίους, παρ' ότι οι δύο μάρτυρες, φαίνεται, –θά τό δούμε λίγο πιό κάτω– οτι δρούν στα Ιεροσόλυμα, αλλά είναι το κήρυγμά τους παγκόσμιο. Τώρα πώς θα είναι παγκόσμιο; θα χρησιμοποιούν σταθμούς; Από πού το βλέπομε αυτό; Από τους παρακάτω στίχους 9 και 10 όπου οι λαοί πού δέν πίστεψαν απαλλαγέντες από αυτό το ενοχλητικό κήρυγμα των δύο μαρτύρων, όπως σήμερα για πολλούς ανθρώπους το κήρυγμα των ιεροκηρύκων είναι ενοχλητικό. Ω, λέει όλο για μετάνοια μάς μιλάει, για μετάνοια, δέν μάς λέγει και πώς βρίσκομε ωραία τήν ζωήν μας, αναπαυτικά, όλο για μετάνοια, ενοχλητικό κήρυγμα. Ενοχλητικό. Θα σπεύσουν αγαπητοί μου ν' ανταλλάξουν δώρα μεταξύ των όταν θα έχουν δή, θα το δούμε, στην τηλεόραση, τόν θάνατο των δύο προφητών. Εις τήν πλατεία της Ιερουσαλήμ. Εκεί πού εσταυρώθη ο Κύριός των. Δείχνει λοιπόν ότι το κήρυγμα είναι παγκόσμιον.
«καὶ προφητεύσουσιν ἡμέρας χιλίας διακοσίας ἑξήκοντα». Θά προφητεύσουν (1.260) χιλίας διακοσίας εξήντα ημέρας. Δηλ. 3½ χρόνια. Σαράντα δύο μήνες. Είναι αξιοπαρατήρητο ότι όσο χρόνο θα μείνη στην εξουσία ο Αντίχριστος τόσο χρόνο και οι δύο μάρτυρες θα παρατείνουν το κήρυγμα της μετανοίας. Οι 1.260 ημέρες όπως σας είπα, θα είναι οι 42 μήνες που θα καταπατείται υπό τών εθνών η Ιερουσαλήμ. Και λέγαμε την περασμένη φορά, ότι κατά την διάρκεια της τής καταπατήσεως της Ιερουσαλήμ – Εκκλησίας, αυτή είναι η Ιερουσαλήμ, υπό τών Εθνών, δηλ. θα έχει επέμβει ο Αντίχριστος, η αληθής Εκκλησία του Χριστού, πού είναι ο ναός καί τό θυσιαστήριον, πού είπε στον Ευαγγελιστή στο προηγούμενο διάψαλμα, να καταμετρηθούν οι υπό την προστασία του Θεού, η Εκκλησία του Χριστού, κατά τήν διάρκεια των 42 μηνών θα ενδιατρίβη στην έρημο. Λέει το 12 Κεφ. παρακάτω στον 6ον στίχο:
«καὶ ἡ γυνὴ (είναι η Εκκλησία) ἔφυγεν εἰς τὴν ἔρημον, ὅπου ἔχει ἐκεῖ τόπον ἡτοιμασμένον ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, ἵνα ἐκεῖ τρέφωσιν αὐτὴν ἡμέρας χιλίας διακοσίας ἑξήκοντα.»
Αν έπρεπε να τα μαζέψουμε αυτά τα τελευταία θα βλέπαμε ότι καθ' όν χρόνον θα βασιλεύη ο Αντίχριστος, οι δύο μάρτυρες θα εργάζωνται πυρετωδώς εις μίαν παγκοσμίαν κλίμακα διά τήν περίσσωσιν του κόσμου και μάλιστα τών χαλαρών Χριστιανών, που θα έχουν δώσει πίστη στα έργα. Ταυτοχρόνως οι χαλαροί πιστοί θα υφίστανται τήν φθοράν του Αντιχρίστου, η δέ Εκκλησία πού θα μένη ακλόνητη και σταθερά, διωκωμένη απηνώς υπό του Αντιχρίστου θα έχει καταφύγει στην έρημο, δηλ. στίς κατακόμβες.
Ας ετοιμαζόμαστε!
44η ομιλία στην κατηγορία « Ἱερά Ἀποκάλυψις ».
►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἱερά Ἀποκάλυψις " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/kainh-diauhkh/iera-apokalycis
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_80.html?m=1
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἱερά Ἀποκάλυψις».🔻
https://drive.google.com/file/d/1A9Q7I5lLBiBm6AUhfYsXAdHckIBgYe7j/view?usp=drivesdk
🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ἱερά Ἀποκάλυψις».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%99%CE%B5%CF%81%CE%AC%20%CE%91%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B9%CF%82.?m=1
🔹Επιμέλεια κειμένου : "Αθανάσιος Άμβωνας".
💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
