†.Κάποτε ρώτησαν κάποιον πνευματικό ἄνθρωπο πῶς θά ἀναγνώριζε ἕναν ἅγιο, καί ἐκεῖνος ἀπάντησε: «Από τήν πραότητά του»! Πραγματικά, ἡ πραότητα εἶναι τό φυσικό αποτέλεσμα τῶν δύο πρώτων μακαρισμῶν. Ἔτσι, μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, προχωροῦμε στον τρίτο μακαρισμό, πού λέει: «Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν», (Ματθ. 5, 5) δηλαδή εὐτυχισμένοι εἶναι οἱ πρᾶοι ἄνθρωποι, γιατί αὐτοί θά κληρονομήσουν τή γῆ.
Ἡ πραότητα εἶναι ὁ καρπός τῆς ταπεινοφροσύνης, ἡ συναίσθηση τῆς ἀθλιότητος καί ἡ λύπη γιά τήν ἁμαρτωλότητά μας. Δηλαδή ὁ ἄνθρωπος ὅταν βλέπει ποιός πραγατικά εἶναι, ὅ,τι καί νά κάνει ὁ συνάνθρωπός του, δέν μπορεῖ νά σηκώσει φωνή ἤ νά τόν ἐλέγξει ἄγρια. Εἶναι κατά κάποιον τρόπο σάν νά ἀνακλᾶται ὁ ἑαυτός του στόν ἄλλο ἄνθρωπο, καί ὅταν βλέπει ποιός εἶναι, τοῦ φέρεται ἤρεμα καί ταπεινά, μένει σε πραότητα. Βλέπετε λοιπόν ὅτι, πράγματι, ὁ τρίτος μακαρισμός εἶναι ὁ καρπός τῶν δύο πρώτων, της πτωχείας καί τοῦ πένθους. Αν βλέπουμε τόν ἑαυτό μας στόν ἄλλο ἄνθρωπο, δεν θυμώνουμε, αλλά μένουμε σε μια κατάσταση πραότητας.
Ἡ πραότητα εἶναι ἡ ἀρετή τῆς ἀπάθειας από το πάθος τοῦ θυμοῦ καί τῆς ὀργῆς. Ὁ πρᾶος ἄνθρωπος εἶναι ἤπιος, ἥμερος, ἐπιεικής, ὑπομονετικός. Κι ὅπως λέει ὁ μέγας Βασίλειος, «οι κατεσταλμένοι τὰ ἤθη καὶ παντὸς πάθους ἀπηλλαγμένοι, ὡς μηδεμίαν ἔχειν ταραχὴν ἐνοικοῦσαν αὐτῶν ταῖς ψυχαῖς, οὗτοι πραείς προσαγορεύονται». (Μέγας Βασίλειος, Ὁμιλία εἰς τὸν λγ' Ψαλμόν, MPG 29, 356, 54.) Δηλαδή: Ονομάζονται πρᾶοι ἄνθρωποι ἐκεῖνοι πού ἔχουν ἀπαλλαγεῖ ἀπό τά πάθη τους, καί δέν ἔχουν καμία ταραχή πού νά κατοικεῖ μέσα στίς ψυχές τους.
Αλλά ὅπως οἱ δύο προηγούμενοι μακαρισμοί τοῦ Κυρίου μας παρεξηγήθηκαν, ἔτσι ἔχει παρεξηγηθεί καί ὁ τρίτος. Ὁ πρᾶος ἄνθρωπος θεωρεῖται ὅτι δέν ἔχει ψυχικό σθένος, ὅτι εἶναι χωρίς ἀνδρεία, καί ἡ πραότητά του φαίνεται σάν ἀδυναμία τοῦ χαρακτῆρος, δηλαδή δέν μπορεῖ νά εἶναι ἀνδρεῖος, γι' αὐτό ἀκριβῶς μένει πρᾶος. Πρόκειται ὅμως για μία πλάνη. Βέβαια πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι ὑπάρχουν πρᾶοι ἄνθρωποι, πού ἀπό τή φύση τους εἶναι ἔτσι· ἀλλά ὑπάρχουν καί πρᾶοι ἄνθρωποι, πού ἔχουν πάρα πολύ ἀγωνισθεῖ γιά νὰ ἔλθουν στην κατάσταση τῆς πραότητος. Καί ἐκεῖνος βέβαια πού ἔχει ἀγωνισθεῖ γιά νά φθάσει στην πραότητα, ἔχει πολύ μεγαλύτερη αξία ἀπό ἐκεῖνον πού ἀπό τη φύση του, γιατί έτσι γεννήθηκε, εἶναι πρώτος άνθρωπος.
Πάντως, γιά νά εἶναι κανείς πρᾶος, χρειάζεται πολύ περισσότερη ψυχική δύναμη καί ἐπιβολή στον ἑαυτό του. Το να μείνει δηλαδή κανείς ήρεμος, αόργητος –χωρίς ὀργή– ὅταν ἀδικεῖται, ὅταν παραμερίζεται, καί νά μή θυμώσει καί φωνάξει καί ἐξαγριωθεῖ, αυτό πραγματικά χρειάζεται πιό πολλή δύναμη. Συνεπῶς ἡ παρουσία του πράου ἀνθρώπου δέν εἶναι παρουσία ἀνθρώπου πού δέν ἔχει μέσα του ψυχική δύναμη, δηλαδή δέν εἶναι ἄνθρωπος ζωντανός· κάθε ἄλλο! Εδώ ἀκριβῶς εἶναι ἡ παρανόηση που υπάρχει. Αντίθετα, αὐτός πού δέν εἶναι πρᾶος ἔχει ἀδύναμο χαρακτήρα· δέν μπορεῖ νά ἀντέξει μία κατάσταση, καί θυμώνει. Ὁ πρᾶος εἶναι δυνατός.
Ἐν τούτοις ἡ πραότητα δεν στερείται, ὅπως κανείς θα πίστευε, από νεύρο ψυχῆς, ἀπό αὐτό πού ἔπρεπε να διαθέτουν οἱ πρωτόπλαστοι για να απομακρύνουν τον Διάβολο. Το νεύρο ψυχῆς εἶναι ἐκεῖνο ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχει ἡ Εὕα αρχικά, καί μετά ὁ Ἀδάμ, για να μποροῦν νὰ ποῦν στὸν Διάβολο να αποχωρήσει, ἢ ἐκεῖνο πού εἶχε ὁ Κύριος, ὁ Ὁποῖος εἶναι εἰκόνα πραότητος, ὅταν εἶπε στον Διάβολο: «Ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ» (Ματθ. 4, 10. Λουκ. 4, 8.). Καί δέν θά τό εἶπε αὐτό μέ κάποια, θα λέγαμε, πραότητα... ὅπως: «Σε παρακαλῶ, σήκω, φύγε», αλλά μέ νεῦρο ψυχῆς: «Ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ!...».
Τό ἴδιο πράγμα εἶχε πεῖ καί στόν ἀπόστολο Πέτρο, ὅταν τὸν ἐμπόδιζε να πάει στά Ἱεροσόλυμα: «Ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ· σκάνδαλόν μου εἶ· ὅτι οὐ φρονεῖς τὰ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ τὰ τῶν ἀνθρώπων» (Ματθ. 16, 23.). Τό ἴδιο θά συνέβη, ἐπίσης, ὅταν ὁ Κύριος έφτιαξε ἕνα φραγγέλιο από σχοινιά και έβγαλε ὅλους τοὺς ἐμπόρους μέσα ἀπό τόν ναό –χωρίς βεβαίως να χτυπήσει κανέναν– καί ἀναποδογύρισε τα τραπέζια τῶν κολλυβιστῶν, τῶν σαράφηδων, καί τά κλουβιά πού εἶχαν μέσα περιστέρια καί τέτοια. Αυτά βέβαια δέν ἔγιναν μέ μακαρία ηρεμία! Ὄχι· ἔγιναν μέ νεύρο ψυχής. (Βλ. Ματθ. 21, 12-13.)
Ἐδῶ λοιπόν θά ἤθελα νά καταλάβουμε ὅτι ἡ πραότητα δεν στερείται ψυχικής δυνάμεως, καί δέν σημαίνει ὅτι ὁ πρᾶος δέν ἔχει νεύρο ψυχῆς, ἤ ὅταν ἔχει κανείς νεύρο ψυχῆς δέν ἔχει καί πραότητα. Αυτό πρέπει να το καταλάβουμε. Το νεύρο τῆς ψυχῆς –είχαμε καί ἄλλοτε πεῖ, ὅταν μιλήσαμε γιά τόν θυμό– τό ἔδωσε ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο για να ὀργίζεται κατά του κακοῦ. Ἔτσι μᾶς λέει ὁ μέγας Βασίλειος, καί εἶναι ἀληθινό. (Μέγας Βασίλειος, Ὁμιλία ι΄, Κατὰ ὀργιζομένων, MPG 31, 365, 16-21. «Ἔτι γὰρ πρὸς πολλὰ τῶν τῆς ἀρετῆς ἔργων ἐπιτήδειον ἡμῶν τῆς ψυχῆς τὸ θυμοειδές... καὶ σύμμαχος ἢ τῷ λόγῳ κατὰ τῆς ἁμαρτίας. Νεῦρον γάρ ἐστι τῆς ψυχῆς ὁ θυμός, τόνον αὐτῇ πρὸς τὴν τῶν καλῶν ἔνστασιν ἐμποιῶν.»)
Συνεπώς, νεῦρο ψυχῆς καί πραότητα δέν ἀντιμάτονται· συνυπάρχουν κατά έναν αρμονικό τρόπο. Ο ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης λέει: «τὸ μέτριόν τε καὶ πρᾶον, οὐ τὸ παντάπασιν ἀπαθὲς ἐγκελεύεται» (Αγ. Γρηγόριος Νύσσης, Λόγος Β΄. "Μακάριοι οι προεῖς, ὅτι...", MPG 44, 1216, 15-16.). Όταν διατάσσει ὁ Κύριος τήν πραότητα, δεν σημαίνει μ' αὐτό ὅτι πρέπει να λείπει τό ἀπαθές, δηλαδή τό νὰ μὴν ἔχουμε νεύρο· κάθε ἄλλο.
Καὶ ὁ Θεοφύλακτος μᾶς λέει τὸ ἑξῆς: «Προεῖς λέγονται οὐχ οἱ μηδόλως ὀργιζόμενοι, οἱ τοιοῦτοι γὰρ ἀναίσθητοι, ἀλλ' οἱ θυμὸν μὲν ἔχοντες κρατοῦντες δέ· καὶ ὅτε δεῖ ὀργιζόμενοι, ὡς καὶ Δαυΐδ εἶπε "όργίζεσθε, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε"». Πρᾶοι δέν εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ὀργίζονται καθόλου, γιατί τέτοιοι άνθρωποι εἶναι ἀναίσθητοι, ἀλλά εἶναι ἐκεῖνοι πού ἔχουν θυμό καί τόν συγκρατοῦν. Ὅταν ὅμως κάποτε πρέπει θὰ ὀργισθοῦν, νά τό κάνουν ὅπως εἶπε καί ὁ Δαυίδ, δηλαδή "να ὀργίζονται χωρίς να ἁμαρτάνουν".
Πράγματι το Ψαλτήρι το λέει αὐτό, «όργίζεσθε, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε» (Βλ. Ψαλμ. 4, 5.) καὶ τὸ ἐπαναλαμβάνει και ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος μάλιστα τό λέει ὡς ἑξῆς: «ὀργίζεσθε, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε· ὁ ἥλιος μὴ ἐπιδυέτω ἐπὶ τῷ παροργισμῷ ὑμῶν, μηδὲ δίδοτε τόπον τῷ διαβόλω» (Ἐφεσ. 4, 26-27.), δηλαδή να οργίζεσθε χωρίς να ἁμαρτάνετε, καί νά μή βασιλεύει ὁ ἥλιος καί σεῖς νὰ εἶστε ἀκόμα θυμωμένοι. Μή δίνετε δικαίωμα στον Διάβολο.
Καταρχάς δέν θά ἔχει μεγάλη διάρκεια ὁ θυμός μας, δηλαδή νά μή μᾶς βρίσκει θυμωμένους ἡ νύχτα. Νά μή βασιλεύει ὁ ἥλιος, χωρίς νά ἔχουμε ξαναφτιάξει τις σχέσεις μας. Καί ἀκόμη θα πρέπει νά ὀργίζεται κανείς χωρίς νά ἁμαρτάνει· δηλαδή νά μήν ὀργίζεται για πράγματα προσωπικά, γιά συμφέροντα προσωπικά, ἄν ἀδικήθηκε, ἄς ποῦμε, ἀλλά γιά πράγματα γενικότερου ἐνδιαφέροντος, καί προπαντός σέ ὅ,τι ἀφορᾶ στόν νόμο τοῦ Θεοῦ. Ὅταν βλέπουμε να γίνεται παράβαση τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, νά ἀγανακτούμε, δηλαδή να ἔχουμε νεῦρο ψυχῆς, νά ἔχουμε θυμό, νά ὀργιζόμαστε.
Ὁ Μωυσῆς, ξέρετε, ἔχει τήν ἐπωνυμία πρᾶος. Εἶχε να κάνει μέ δύο ἑκατομμύρια Εβραίων, πού ἦταν ἄνθρωποι σκληροτράχηλοι, καί ὅμως ἦταν πρᾶος ἀπέναντι σ' αὐτόν τόν λαό. Ωστόσο αυτό δέν τόν ἐμπόδισε ἀπό τό να πετάξει τις πλάκες του νόμου καί νά τίς σπάσει, ὅταν κατέβηκε από τό ὄρος Σινά καί εἶδε τούς Εβραίους να λατρεύουν τον χρυσό μόσχο. Τίς ἔσπασε καί εἶπε: «Σ' ἕναν λαό πού μέ τόση ευκολία μπορεῖ νά εἰδωλολατρεῖ, δέν τοῦ ἀνήκει, δέν τοῦ πρέπει νόμος Θεοῦ». (Εξοδ. 32.) Αὐτό δέν λογαριάστηκε ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ ὡς θυμός ἤ ὀργή, πού θά ἦταν ἁμαρτία. Ὄχι, κάθε ἄλλο. Συνεπῶς θά πρέπει να θυμώνουμε για τρίτα πράγματα καί ὄχι γιά τόν ἑαυτό μας, ὄχι δηλαδή γιατί ὁ ἄλλος μᾶς ἀδίκησε, μᾶς ἔβρισε, αλλά γιατί, ἄς ποῦμε, ἔβρισε τόν Θεό! Αυτός ο θυμός δέν ἀντιμάχεται τήν πραότητα· εἶναι δυο πράγματα που, ὅπως σᾶς εἶπα, συνεργάζονται.
Ἐπίσης ὁ πρᾶος θεωρεῖται ὅτι παντοῦ καί πάντοτε ὑποχωρεῖ, καί συνεπῶς ζημιώνει. Δέν συμβαίνει ὅμως πάντοτε αὐτό, γιατί ὁ πρᾶος μπορεῖ νά ὑποχωρεῖ χωρίς να θυμώνει καί νά διατηρεῖ ἔτσι την πραότητά του. Κάποιες φορές όμως θα υποχωρήσει για το πνευματικό του κέρδος. Καί εἶναι περισσότερο και μονιμότερο τό κέρδος τό πνευματικό από το υλικό.
Ὅταν κάποιος πάει νά τόν ἀδικήσει, προτιμάει να μή μιλήσει, προτιμάει νά ἀδικηθεί, γιατί το κέρδος που θά ἔχει θά εἶναι μονιμότερο και καλύτερο –ἐννοεῖται το πνευματικό κέρδος– ἀπό ἐκεῖνο πού ἴσως θα διεκδικοῦσε ὡς δίκαιό του.
Μάλιστα ἐδῶ ἀναφέρεται ὁ Ἰσαάκ, ο γιός του Αβραάμ. Εἶναι τύπος πραότητος ὁ Ἰσαάκ, εἶναι θαυμάσιος ἄνθρωπος. Δεν βλέπουμε πουθενά καμία δράση ἐκ μέρους του, ὅπως ἔχουμε στο πρόσωπο τοῦ Ἰακώβ, τοῦ γιοῦ του. Ὁ Ἰσαάκ εἶναι τύπος Χριστοῦ. Θυμηθεῖτε τήν προσπάθεια του πατέρα του νά τόν θυσιάσει και λοιπά και λοιπά. (Βλ. Γέν. 22, 1-19)
Ὅταν πιά ἔμεινε μόνος του, γιατί ὁ πατέρας του ὁ Αβραάμ εἶχε πεθάνει, ἄνοιγε ἕνα πηγάδι γιά νά ἀντλεῖ νερό καί νά ποτίζει τα κοπάδια του. Οἱ γειτονικοί λαοί ἔβλεπαν ὅτι ἀνοίχθηκε ἕνα πηγάδι, καί εἴτε διότι αὐτοί δέν μποροῦσαν νά ἀνοίξουν εύκολα ἄλλο –δέν εἶναι καί πολύ εὔκολο νά ἀνοίξεις ἕνα πηγάδι– αλλά προπαντός γιατί ἴσως δέν ἔβρισκαν νερό, πήγαιναν καί τοῦ ἔπαιρναν το πηγάδι, λέγοντάς του: «Το πηγάδι αὐτό εἶναι δικό μας»! (Βλ. Γέν. 26, 19-21) Εἶναι ἐκεῖνο πού βλέπει κανείς πολλές φορές, σε μικρογραφία βέβαια, και μεταξύ γειτόνων –τί ἄσχημο πράγμα! Ὁ Ἰσαάκ λοιπόν ποτέ δέν μαχόταν πήγαινε πιό πέρα. Επειδή ήταν εὐλογημένος, ὁ Θεός τοῦ ἔδινε ὅλα τά ἀγαθά· γι' αυτό πήγαινε παραπέρα, άνοιγε άλλο πηγάδι, καί πάλι έβρισκε πολύ νερό. Αλλά πήγαιναν καί τοῦ τό ἔπαιρναν καί αὐτό. Ποτέ ὅμως ὁ Ἰσαάκ δέν μάλωνε μαζί τους. Ὅταν τό διεκδικούσαν, τό ἔφηνε καί ἔφευγε. Κάνει εντύπωση αὐτό τό πράγμα. Καί ὁ Θεός πάντοτε τοῦ ἔδινε ὅ,τι ζητοῦσε· ὅ,τι ἔπιανε στα χέρια του ήταν με πολλή ευλογία, ὅ,τι έκανε ήταν ευλογημένο.
Ἔτσι ὁ πρᾶος ἄνθρωπος προτιμάει να μείνει στα λιγότερα καί νά εἶναι εὐχαριστημένος, παρά να αδικήσει τήν ψυχή του μέ τήν ὀργή, τόν θυμό. Καί ὁ Θεός θά των δικαιώνει πάντοτε ἀλλοῦ, ὅπως τὸν Ἰσαάκ.
Οἱ ἀντεκδικήσεις που βλέπουμε είναι ἰδίως γιά τά κληρονομικά. Πώ πώ, αὐτά τά κληρονομικά... τί θυμοί, τί διεκδικήσεις δικαιωμάτων υπάρχουν ἐκεῖ! Καί μάλιστα περισσότερο διεκδικοῦν ἐκεῖνοι πού δέν ἔχουν δίκαιο! Σας βεβαιώνω ὅτι δέν φοβήθηκα, ἢ μᾶλλον δέν σιχάθηκα τίποτα περισσότερο, ἀπό τό νά ἔρχεται κάποιος ἄνθρωπος να με ρωτήσει τί πρέπει να κάνει γύρω ἀπό τά θέματα τά κληρονομικά!
Δόξα τῷ Θεῷ, ὑπάρχουν ὡραῖοι άνθρωποι, καί ἄνδρες καί γυναῖκες, που λένε: «Εἶμαι ἕτοιμος να παραιτηθῶ ἀπό ἕνα δικαίωμά μου ἀπό τά ἀδέλφια μου»! Πολλές φορές συμβαίνει για μια ζωή ολόκληρη νά μή ποῦν οὔτε καλημέρα τά ἀδέλφια, ἐπειδή νομίζουν ὅτι ἀδικήθηκαν. Φοβερό πράγμα!
Ακόμα ή πραότητα μπορεῖ νά ὁδηγήσει περισσότερους ἁμαρτωλούς στόν Χριστό καί στήν ἀρετή, παρά ἴσως ἕνας ἔνθεος ζῆλος, μια ευγλωττία λόγου ἤ κάποια μόρφωση. Η πραότητα έχει θετικότερα αποτελέσματα.
Γονεῖς καί παιδιά, γιά νά ζήσουν ἁρμονικά μέσα στο σπίτι, χρειάζονται τήν πραότητα. Αν γιά μιά στιγμή δέν τήν ἔχει ὁ ἕνας, πρέπει νά τήν διαθέτει ὁ ἄλλος, γιατί αλλιώτικα δέν μποροῦν νά εἶναι εὐτυχισμένοι· μεταξύ τους πάντα θά εἶναι τσακωμένοι.
Αν πάρετε δύο στουρναρόπετρες (Είδος χαλαζία, που όταν τρίβεται βγάζει σπίθες.) και τις χτυπήσετε τή μία μέ τήν ἄλλη, βγαίνει σπίθα. Το ξέρετε αὐτό· ἔτσι; Ἄν πάρετε μία τέτοια πέτρα καί τήν τρίψετε μ' έναν φελλό, δεν βγαίνει τίποτα! Το ίδιο λοιπόν συμβαίνει καί στούς ἀνθρώπους· δηλαδή ὅταν εἶναι σκληρός ὁ ἕνας, σκληρός καί ὁ ἄλλος, και συγκρουσθοῦν, τότε θα βγάλουν σπίθες, θα βγάλουν φωτιά, θά ἀρχίσουν μάχη! Ἔτσι λοιπόν, τουλάχιστον ὁ ἕνας ἀπό τούς δύο πρέπει νά ἔχει πραότητα.
Ακόμη τήν πραότητα τήν χρειαζόμαστε καί στίς σχέσεις μας με τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, μὲ τοὺς συνεργάτες μας, με τους γείτονες, με τους συγγενείς, με τους φίλους, μὲ τοὺς συμπολίτες μας. Με όλους χρειάζεται νά ἔχουμε πραότητα, γιατί ἔτσι διατηροῦμε ἀγαθές σχέσεις. Ἡ εὐθιξία, ὁ θυμός καί ἡ μνησικακία χαλοῦν αὐτές τίς σχέσεις, καί μάλιστα καμιά φορά ανεπανόρθωτα.
Μέ τήν πραότητα κερδίζουμε περισσότερα, παρά μέ τόν θυμό. Μιά ξένη παροιμία λέει: Πιό πολλά πετυχαίνει κανείς μέ μία σταγόνα μέλι, παρά μέ ἕνα βαρέλι ξύδι.
Καί ἡ ἐντολή τῆς πραότητος –γιατί ἐντολή εἶναι· ὁ Κύριος μακαρίζει, ἀλλά εἶναι ἐντολή· ὅλοι οἱ μακαρισμοί εἶναι ἐντολές– ἔχει τό ἀντίκρυσμα της, καί αὐτό εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, πού εἶπε: «Μάθετε ἀπ' ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ». (Ματθ. 11, 29) Μάθετε ἀπό ἐμένα ὅτι εἶμαι πρᾶος καίταπεινός στην καρδιά. Πάρετε το μάθημά σας, πάρετε παράδειγμα ἀπό ἐμένα.
Βλέπετε πῶς συνδέεται ἐδῶ ἡ πραότητα μέ τήν ταπεινοφροσύνη; Ὁ ἐγωιστής δέν μπορεῖ νά ἔχει πραότητα· μόνο ὁ ταπεινός μπορεῖ. Γι' αυτό σᾶς εἶπα προηγουμένως ὅτι συνδυάζουμε τόν πρῶτο μακαρισμό μέ τόν δεύτερο καί τόν τρίτο.
Ακόμα ὁ Κύριος σ' αυτόν τόν μακαρισμό πρόσθεσε καί τοῦτο: «ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν». Αλλά ποιά γῆ θά κληρονομήσουν; Θα λέγαμε ὅτι, ἀντίθετα, ἐκεῖνος πού ἔχει πραότητα, ἄν τοῦ ἁρπάξει ὁ γείτονας μερικά μέτρα χωράφι, ἀκριβῶς ἐπειδή ἔχει πραότητα, δέν θά μιλήσει· ἤ θά μιλήσει τόσο, πού ὁ ἄλλος νά μή τόν λάβει υπόψη, καί ἔτσι θά ἀδικηθεῖ. Ποιά γῆ λοιπόν θά κληρονομήσει;
Πρέπει ἐδῶ νά ποῦμε ὅτι ὅλοι οἱ μακαρισμοί ὑπόσχονται καί ἐπίγεια καί οὐράνια ἀγαθά. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέει: «Ἂν τε γὰρ πνευματικὸν εἴπῃ τι, οὐκ ἀφαιρεῖται τὰ ἐν τῷ παρόντι βίω· ἄν τε τῶν ἐν τῷ βίῳ τι πάλιν ὑπόσχηται, οὐ μέχρι τούτου την υπόσχεσιν ἵστησι» (Ἅγ. Ἰωάννης Χρυσόστομος. Εἰς τὸ Κατὰ Ματθαῖον, Ὁμιλία ΙΕ΄, κεφ. γ', MPG 57, 227, 11-14.). Δηλαδή: Αν ὑποσχεθεί κάτι πνευματικό, δέν ἀφαιρεῖται τίποτα ἀπό τά παρόντα ἀγαθά· καί ἄν πάλι ὑπόσχεται κάτι ἐπίγειο, δεν σταματάει τήν ὑπόσχεση ἐδῶ, ἀλλά προχωράει παρακάτω. Με ἄλλα λόγια, ἔχουμε ἀμοιβή καί ἐπί τῶν ἐπιγείων πραγμάτων θά τό δεῖτε αὐτό καί ἐπί πνευματικῶν καί οὐρανίων.
Παράδειγμα εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Ἀβραάμ. Ὅταν ὁ Δαυίδ λέει, στον 36ο Ψαλμό, «οἱ δὲ πραεῖς κληρονομήσουσι τὴν γῆν» (Ψαλμ. 36, 11.), ἐννοεῖ τήν γῆ τοῦ Ἰσραήλ. Καί ὁ Ἀβραάμ ἦταν ἐκεῖνος πού πραγματικά κατέκτησε αὐτή τήν γῆ εἰρηνικά.
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔδειξε τό ἐνδιαφέρον τοῦ Αβραάμ γιά τήν καινούργια γῆ, τήν ὄντως γῆ. Ὅμως αὐτή ἡ γῆ –θά λέγαμε μέ γάμα κεφαλαῖο– δέν εἶναι ἡ γῆ τῆς ἐπαγγελίας· αὐτό θά λέγαμε ὅτι εἶναι ἡ πρώτη φάση. Αὐτή ἡ γῆ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ!
Ἀκοῦστε λοιπόν τί γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στην Πρός Εβραίους ἐπιστολή του: «Πίστει παρώκησεν εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας ὡς ἀλλοτρίαν, ἐν σκηναῖς κατοικήσας... ἐξεδέχετο γὰρ τὴν τοὺς θεμελίους ἔχουσαν πόλιν, ἧς τεχνίτης καὶ δημιουργὸς ὁ Θεός». Δηλαδή: Μέ πίστη κατοίκησε στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας σαν να ήταν ξένη χώρα, ἀλλά δέν ἔκανε σπίτι, σὰν νὰ ἐπρόκειτο να μή μείνει ἐκεῖ. Ζοῦσε ἐκεῖ σε σκηνές, γιατί περίμενε μια άλλη πόλη με θεμέλια σταθερά, τῆς ὁποίας τεχνίτης εἶναι ὁ Θεός, δηλαδή περίμενε τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Καί συνεχίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Κατὰ πίστιν ἀπέθανον οὗτοι πάντες, μὴ λαβόντες τὰς ἐπαγγελίαας, ἀλλὰ πόῤῥωθεν αὐτὰς ἰδόντες καὶ ἀσπασάμενοι, καὶ ὁμολογήσαντες ὅτι ξένοι καὶ παρεπίδημοί εἰσιν ἐπὶ τῆς γῆς. οἱ γὰρ τοιαῦτα λέγοντες ἐμφανίζουσιν ὅτι πατρίδα ἐπιζητοῦσι... νῦν δὲ κρείττονος ὀρέγονται, τοῦτ᾽ ἔστιν ἐπουρανίου» (Έβρ. 11, 9-16.). Δηλαδή: Ὅλοι αὐτοί πέθαναν μέ πίστη, χωρίς να πάρουν τίς ὑποσχέσεις, ἀλλά, ἀφοῦ τίς εἶδαν από μακριά, ἔδωσαν ἀσπασμό, γονάτισαν μπροστά στα αἰώνια αὐτά ἀγαθά τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, καὶ ὁμολόγησαν ὅτι εἶναι ξένοι καὶ προσωρινοί πάνω σ' αὐτή τή γῆ. Ἐκεῖνοι πού μιλᾶνε ἔτσι φανερώνουν ὅτι ζητοῦν πατρίδα... Τώρα ὅμως ἐπιθυμοῦν καλύτερη, δηλαδή ἐπουράνια πατρίδα, ἐπουράνια γῆ.
Καί τό συμπέρασμα τοῦ Παύλου εἶναι τό ἑξῆς: «Οὐ γὰρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Ἑβρ. 13, 14.). Δέν ἔχουμε ἐδῶ μόνιμη πατρίδα, ἀλλά ζητᾶμε μέ πόθο τή μελλοντική.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής αναφέρει: «Καὶ εἶδον οὐρανὸν καινὸν καὶ γῆν καινήν· ὁ γὰρ πρώτος οὐρανὸς καὶ ἡ πρώτη γῆ ἀπῆλθον... καὶ τὴν πόλιν τὴν ἁγίαν Ἱεροσαλήμ καινὴν εἶδον... καὶ ἤκουσα φωνῆς μεγάλης ἐκ τοῦ οὐρανοῦ λεγούσης· ἰδοὺ ἡ σκηνὴ τοῦ Θεοῦ μετὰ τῶν ἀνθρώπων, καὶ σκηνώσει μετ' αὐτῶν, καὶ αὐτοὶ λαὸς αὐτοῦ ἔσονται, καὶ αὐτὸς ὁ Θεὸς μετ' αὐτῶν ἔσται» (Αποκ. 21, 1-3.). Δηλαδή: Τότε είδα ἕναν καινούργιο οὐρανό καί μιά καινούργια γῆ. Καινούργιος οὐρανός και καινούργια γῆ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ οἱ ἄνθρωποι, ὅσοι θα σωθοῦν, θά κατοικοῦν μέ τόν Θεό, καί ὁ Θεός θα είναι μαζί τους.
Ἔτσι λοιπόν ουσιαστικά ἡ γῆ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, πού θα κληρονομήσουν οἱ πρῶτοι. Καί ὅπως λέει ὁ μέγας Βασίλειος, «ἐκείνη γὰρ ἡ γή, ἡ ἐπουράνιος Ἱερουσαλήμ, οὐ γίνεται τῶν μαχομένων λάφυρον, ἀλλὰ μακροθύμων καὶ πραϋπαθῶν ἀνδρῶν πρόκειται κληρονομία» (Μέγας Βασίλειος, Εἰς τὸν ΛΓ' Ψαλμόν, MPG 29, 356, 31.). Δηλαδή: Γιατί ἐκείνη ἡ γῆ, ἡ ἐπουράνιος Ἱερουσαλήμ, δέν γίνεται νά εἶναι λάφυρο ἐκείνων που μάχονται να αρπάξουν ένα μέτρο χώμα ἀπό τόν ἄλλο, αλλά είναι κληρονομιά για τους μακρόθυμους ἀνθρώπους, για εκείνους που έχουν πραότητα. Αὐτοί τελικά κερδίζουν τή γῆ τῆς ἀληθινῆς ἐπαγγελίας, τῆς ὑποσχέσεως τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι, ἀγαπητοί μου, θά ἤθελα νὰ σᾶς ρωτήσω, ἄν, μπροστά σ' αὐτή τή γῆ, τήν καινούργια γῆ, ἀξίζει στ' αλήθεια νά μαχόμαστε σε τούτη ἐδῶ τή γῆ, γιά νά ἀποκτήσουμε λίγα τετραγωνικά μέτρα, καί νά χαλάσουμε τις σχέσεις μας μέ γείτονες, μέ φίλους, ἀκόμη καί μέ στενούς συγγενεῖς, ἴσως καί γιά ὅλη μας τή ζωή! Αξίζει;
Προσέξτε: Θα μεγαλώσετε, θα βρεθεῖτε λίγο ή πολύ μπροστά σ' αυτό το θέμα της κληρονομικῆς διεκδικήσεως ἤ σέ κάτι ανάλογο. Ἀσφαλῶς δέν μᾶς συμφέρει νά ἔχουμε τέτοιες διαμάχες μέ τούς δικούς μας. Γι' αὐτό ἂς βιαστούμε νά ἀποκτήσουμε αυτήν τή μακαριστή ἀρετή τῆς πραότητος, αὐτήν πού θα πάρουμε μαζί μας. Ὅλες οἱ ἄλλες οἱ διεκδικήσεις θα μείνουν σ' αὐτόν τόν κόσμο· δέν θά πάρουμε μαζί μας τίποτε ἄλλο! Καί τότε, καί ἐδῶ στή γῆ καί στόν Οὐρανό, τό κέρδος μας θά εἶναι αἰώνιο.
Ἄς ἐπαναλάβουμε λοιπόν αὐτόν τόν θαυμάσιο μακαρισμό: «Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν»!
Κυριακή, 3 Δεκεμβρίου 1995
3η ομιλία στην κατηγορία
« Οἱ Μακαρισμοί ».
►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Οἱ Μακαρισμοί " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/oi-makarismoi
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_18.html?m=1
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας : Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://drive.google.com/file/d/1SWUXwnar9CGEWX6Ki-Kycr3hLQAyza3b/view?usp=drivesdk
🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%B9%20%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%AF.?m=1
💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
