†.Καὶ εἶπεν ὁ Θεός· ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα, ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς, καὶ πᾶν ξύλον, ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου, ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν· »καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς, ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς, καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν. καὶ ἐγένετο οὕτως.» (Γέν. 1, 29-30.)
Νά σᾶς τό ἀποδώσω.
Καί εἶπε ὁ Θεός στους πρωτοπλάστους: Νά, σᾶς ἔχω δώσει κάθε χόρτο που βγάζει σπόρο, πού σπείρεται καί πολλαπλασιάζεται καί ὑπάρχει πάνω σέ ὅλη τή γῆ, καί κάθε δένδρο πού ἔχει καρπό, καί μέ τούς σπόρους τῶν καρπῶν του πολλαπλασιάζεται, νά εἶναι γιά σᾶς φαγητό. Ἐπίσης καί σέ ὅλα τά θηρία τῆς γῆς καί σέ ὅλα τά πουλιά τοῦ οὐρανοῦ καί σέ κάθε ἑρπετό ποὺ ἔρπει καί περπατάει πάνω στή γῆ καί πού ἔχει μέσα του ζωή έδωσα κάθε χορτάρι χλωρό για φαγητό του. Καί ἔγινε ἔτσι.
Παρατηροῦμε, παιδιά, ὅτι ὁ Θεός, εὐθύς μετά τήν εὐλογία, καθορίζει καί τή δίαιτα ὅλων τῶν ζώντων ὀργανισμῶν καί τοῦ ἀνθρώπου. Δηλαδή, μέ ἄλλα λόγια, ὁ Θεός φροντίζει καί γιά τό φαγητό ὅλων τῶν ζωντανῶν δημιουργημάτων Του. Εἶναι πάρα πολύ φυσικό.
Βλέπετε ὅτι ὁ Θεός ἔστρωσε καί τράπεζα;... Διότι -πῶς νά τό κάνουμε;- δημιούργησε ἔτσι τούς ζωντανούς ὀργανισμούς, ὥστε νά προσλαμβάνουν τροφή να μή ζοῦν ἄν δέν τρῶνε. Δηλαδή ὅλοι οἱ ὀργανισμοί πού πῆραν τήν εὐλογία νά ὑπάρξουν πρέπει να τρέφονται.
Σᾶς κάνει ἐντύπωση αὐτό; Διότι ἡ ζωή χωρίς τροφή ἔχει ἐπιφυλαχθεῖ γιά τόν μέλλοντα αἰώνα, ὅταν πιά οἱ ἄνθρωποι δέν θά ἔχουν ἀνάγκη τροφῆς. Πότε; Μετά τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Ὅταν ὁ Χριστός ἔλθει ξανά στόν κόσμο καί ἀναστηθοῦν ὅλοι οἱ νεκροί, καί μαζί μέ τούς τότε ἐπιζῶντες θά ἀλλαχθοῦν ἀπό τή φθορά στήν ἀφθαρσία καί ἀπό τόν θάνατο στήν ἀθανασία, (Α΄ Κορ. 15, 53-54. Α' Θεσ. 4, 14-17.) τότε βεβαίως δέν θά ὑπάρχει πιά ἡ ἀνάγκη τροφῆς. Ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «οὐκ ἐστιν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶσις καὶ πόσις». (Ρωμ. 14,17. Βλ. Ματθ. 22,30. Μᾶρκ. 12,25. Λουκά 20,34-35.) Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν συνίσταται στο να τρῶμε καί νά πίνουμε· στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν θά ὑπάρχει τροφή.
Μάλιστα, προσέξατε ὅτι ὁ Χριστός, μετά τήν ἀνάστασή Του, δέν εἶχε ἀνάγκη τροφῆς; Ἔφαγε ὅμως κατ' οἰκονομίαν ἔφαγε, κατά παραχώρησιν, γιά νά δείξει στους μαθητές Του ὅτι δέν ήταν φάντασμα. Διότι δὲν μποροῦσαν οἱ ἴδιοι να φαντασθοῦν ὅτι αὐτός πού ἔβλεπαν μπροστά τους ἦταν ὁ Διδάσκαλός τους, τόν ὁποῖο εἶδαν κρεμασμένο πάνω στον σταυρό να πεθαίνει -πῶς ἦταν δυνατόν; Καί τότε ὁ Κύριος, γιά νά τούς πείσει ὅτι εἶναι ὁ ἴδιος, ἀφοῦ βεβαίως προηγουμένως τούς προέτρεψε νά Τόν ψηλαφήσουν, τούς εἶπε: Ἔχετε τίποτε φαγώσιμο; Τότε τοῦ ἔφεραν ἕνα κομμάτι κηρήθρας μέ μέλι καί ἕνα κομμάτι ψημένο ψάρι, καί ἔφαγε «ἐνώπιον αὐτῶν», μπροστά σέ ὅλους, γιά νά πιστοποιήσει ὅτι εἶναι πραγματικά ἄνθρωπος, δηλαδή ὅτι εἶναι ὁ ἴδιος μέ τό παλιό Του σῶμα, ἀνακαινισμένο βεβαίως, καί ὅτι δέν βλέπουν φάντασμα οἱ Μαθητές. (Λουκᾶ 24, 36-43)
Ὥστε στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, παιδιά, δέν θά τρῶμε, δέν θά ὑπάρχει ἀνάγκη τροφῆς. Τώρα ὅμως ὁ Θεός ἔκανε αὐτήν τή Δημιουργία νά ὑπάρχει, νά ζεῖ, μόνο ἐφόσον θά τρέφεται. Βλέπει κανείς ὅτι ὁ Θεός εἶναι παντοδύναμος, κινεῖται ὅπως ὁ ἴδιος θέλει.
Αλλά ποιά εἶναι αὐτή ἡ τροφή πού καθορίζεται γιά τούς ζωντανούς ὀργανισμούς;
Προφανῶς, ὅπως εἴδαμε ἀπό τό ἱερό κείμενο, εἶναι τό φυτικό βασίλειο δηλαδή εἶναι ὅλα τά φυτά, σέ ὁποιαδήποτε μορφή καί ἄν βρίσκονται αὐτά. Καί αὐτή ἡ τροφή ἀπό τό φυτικό βασίλειο εἶναι καί γιά τόν ἄνθρωπο, εἶναι καί γιά τά ζῶα.
Δηλαδή ὁ Θεός δέν ἔδωσε για τροφή τό κρέας!
Σᾶς κάνει ἐντύπωση αὐτό; Πουθενά δέν βλέπουμε στο ἱερό κείμενο να τρῶνε οἱ ἄνθρωποι κρέας. Οὔτε καί τά ζῶα θά ἔτρωγαν κρέας. Συνεπῶς ἡ τροφή τοῦ ἀνθρώπου καί τῶν ζώων, ὅλων τῶν ζώων, θά ήταν μόνο από το φυτικό βασίλειο.
Παρά ταῦτα, ὁ ἄνθρωπος ἐκρεωφάγησε, δηλαδή ἔφαγε κρέας!
Πότε ὅμως συνέβη αυτό, να φάει κρέας; Αυτό συνέβη μετά τήν πτώση τῶν πρωτοπλάστων.
Ἔτσι, βλέπουμε τόν Ἄβελ νά εἶναι ποιμένας προβάτων. Τί σήμαινε νά εἶναι ποιμένας προβάτων; Ἔπιναν μόνο τό γάλα;... Ἄρα εἶχε ἀρχίσει ἡ κρεοφαγία. Τό κρέας ὅμως δέν ἦταν στήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ γιά φαγητό τῶν ἀνθρώπων. Καί ἐφόσον ἔφαγαν κρέας οἱ ἄνθρωποι, ἔφαγαν κρέας καί τά ζῶα. (Πρὸς Αὐτόλυκον, 17, PG 6, 1080C: «τοῦ γὰρ ἀνθρώπου παραβάντος, καὶ αὐτὰ (τά ζῶα) συμπαρέβη». Ρωμ. 8, 21-22.) Δηλαδή παρατηροῦμε ὅτι μετά τήν πτώση ὑπάρχει αὐτή ἡ διαφορά.
Βλέπουμε λοιπόν ἐδῶ ὅτι τό κρέας δέν εὐλογήθηκε τότε· ευλογήθηκε ὅμως ἀργότερα, μετά τόν κατακλυσμό· τότε ὁ Θεός εὐλόγησε το κρέας καί τό παραχώρησε πλέον. Κοιτάξτε· τό ἔκανε αυτό, αφότου βεβαίως οἱ ἄνθρωποι ἔφαγαν. Κάνει μιά παραχώρηση ὁ Θεός. (Αρχιμ. Ἰωήλ Γιαννακοπούλου, Ἡ Γένεσις, σσ. 44, 92.)
Διαβάζουμε στο βιβλίο τῆς Γενέσεως:
«Καὶ εὐλόγησεν ὁ Θεὸς τὸν Νῶε -πέρασαν πολλές γενιές ἀπό τόν Ἀδάμ- καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ -πού ἦταν ὅλοι μαζί ὀκτώ ψυχές- καὶ εἶπεν αὐτοῖς· αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς.» (Γέν. 9, 1.)
Βλέπετε; γίνεται ἀνανέωση τῆς εὐλογίας.
Γιατί ὁ Θεός ἀνανεώνει τήν εὐλογία; Διότι ἡ εὐλογία πού ἔδωσε στούς πρωτοπλάστους καταπατήθηκε ἀπό τούς ἀνθρώπους μέ τό πλῆθος τῶν παραβάσεων τους.
Καί τώρα ἐδῶ ὁ Θεός ἀνανεώνει τήν εὐλογία, καί μάλιστα ὅπως καί τήν πρώτη φορά, χρησιμοποιώντας τίς ἴδιες λέξεις, «αὐξάνεσθε» καί «πληθύνεσθε» και «πληρώσατε» και «κατακυριεύσατε», τά τέσσερα αὐτά ρήματα, πού λέγαμε στα προηγούμενα μαθήματα και εἴχαμε ἀναλύσει.
Συνεχίζουμε: «καὶ πᾶν ἑρπετόν, ὅ ἐστι ζῶν, ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν»· καί κάθε τί πού περπατάει καί εἶναι ζωντανό, ἄς εἶναι γιά σᾶς φαγώσιμο.
Ὅταν λέει ἑρπετόν, δέν ἐννοεῖ τά φίδια, ἀλλά κάθε τί πού περπατάει επάνω στή γῆ. Ὄχι ἁπλῶς ἕρπει, ἀλλά περπατάει καί εἶναι ζωντανό.
»ὡς λάχανα χόρτου δέδωκα ὑμῖν τὰ πάντα»· ὅπως σᾶς ἔδωσα τό φυτικό βασίλειο, τώρα σᾶς δίνω καί τό ζωϊκό βασίλειο, σάν νά ἦταν κι αυτό φυτικό βασίλειο.
Βέβαια, ἐδῶ ὑπάρχει καί ἕνας ὑπαινιγμός, ὄχι πολύ ευχάριστος. Δηλαδή, μέ τήν φράση «ὡς λάχανα χόρτου δέδωκα ὑμῖν τὰ πάντα», ὁ Θεός σάν νά τούς ἔλεγε: Ἐγώ σᾶς εἶχα δώσει ὡς τροφή μόνο τό φυτικό βασίλειο· ὅμως ἐσεῖς σταθήκατε παραβάτες... Αλλά, τέλος πάντων, ἐγώ ὑποχωρῶ -ὁ Θεός ὑποχωρεῖ!- και σᾶς παραχωρῶ νά φᾶτε και κρέας, ὅπως θά τρώγατε καί ἀπό τό φυτικό βασίλειο. Εἶναι ἕνας λεπτός ὑπαινιγμός.
»Πλὴν κρέας ἐν αἵματι ψυχῆς οὐ φάγεσθε.» (Γέν. 9, 4.) Ὅμως δέν θά φᾶτε κρέας πού νά εἶναι μέσα τό αίμα του.
Τέτοια περίπτωση εἶναι ὅταν πνίγει κανείς τό ζώο, το λεγόμενο πνικτόν. Τό αἷμα δέν φεύγει, αλλά μένει μέσα στο κρέας· και τρώγοντας κανείς μετά το κρέας, τρώει καί τό αἷμα. (Λευιτ. 17, 7-18. Δ' Μακ. 5, 2. Πράξ. 15, 20. 15, 29. 21, 25. Β΄ Κανόνα τῆς ἐν Γάγγρᾳ Συνόδου.)
Τά ζῶα, ὅπως ξέρετε, συνήθως τα σφάζουμε· συνεπῶς τό αἷμα φεύγει. Συνηθίζουν τα κουνέλια να μή τα σφάζουν, ἀλλά νά τά πνίγουν· τά κάνουν, ἄς τό πούμε, πνικτά. Τούς χτυποῦν τό κεφάλι πίσω ἀπό τά αὐτιά, καί τό κουνέλι πεθαίνει. Αλλά μ' αὐτόν τόν τρόπο το αἷμα του δέν φεύγει· εἶναι μέσα.
Λέει λοιπόν ἐδῶ ὁ Θεός: Μπορεῖτε νά φᾶτε κρέας, ἀλλά μέ τόν ὅρο ὅτι τό κρέας πού θά φᾶτε δέν θά ἔχει αἷμα. Δηλαδή δέν θά φᾶτε τό αἷμα.
Ἐδῶ ἄς κάνω μιά μικρή παρένθεση, γιά νά ἐξηγήσω μία ἀπορία πού ἴσως ἔχετε γιατί τό κάνει αὐτό ὁ Θεός;
Παιδιά, ἀπό ὅσα ὁ Θεός δίνει, πάντοτε ἔχει καί ἔνα κρατούμενο. Αυτό κάνει πάντοτε· κρατάει κάτι.
Ὅταν στούς πρωτοπλάστους λέει ὁλόκληρος ὁ Παράδεισος εἶναι δικός σας, καί ἡ γῆ εἶναι δική σας, ἀλλά μόνο ἀπό τούς καρπούς ενός δένδρου δέν θά φᾶτε, αυτό γιατί τό κάνει ὁ Θεός; Τό κρατάει γιά λογαριασμό Του.
Ἔτσι τώρα καί γιά τό κρέας λέει: θά τρῶτε κρέας, ἀλλά δέν θά πίνετε τό αἷμα. Διότι στήν ἀρχαιότητα, καί σήμερα ἀκόμα, πολλοί λαοί, ὄχι μόνο ἄγριοι, ἀλλά καί πολιτισμένοι, εἶχαν στη διατροφή τους τό αἷμα.
Ἐγώ θυμᾶμαι πώς οἱ Γερμανοί μάζευαν τό αἷμα από τα ρουμανικά σφαγεῖα, τό ἔπηζαν, τό ἔβαζαν σέ κονσέρβες, τό ἔφερναν στήν Ἑλλάδα καί ὅπου ἀλλοῦ βρίσκονταν οἱ Γερμανοί, καί τό ἔτρωγαν. Τό θυμᾶμαι αυτό. Τό εἶχα δεῖ ἐξάλλου· τό ἔβλεπα.
Λοιπόν, δέν θά πίνετε αἷμα. Το κρατάει αὐτό ὁ Θεός γιά λογαριασμό Του. Πάντοτε ἔχει ἕνα κρατούμενο ὁ Θεός. Δέν εἶναι ὅμως τῆς ὥρας νά σᾶς πῶ τό γιατί. Ὅταν θα μιλήσουμε για τους πρωτοπλάστους καί θά ποῦμε γιατί ὁ Θεός τούς εἶπε νά μή δοκιμάσουν ἀπό τόν καρπό ἐκείνου τοῦ δένδρου, θά τό δοῦμε διεξοδικότερα.
Πάντως παρατηροῦμε ὅτι ὑπάρχει μία προοδευτική παραχώρηση τοῦ Θεοῦ στή δίαιτα τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδή στο φαγητό του, ὡς ἑξῆς: Πρώτη φάση, δίνει εὐλογία γιά «πάντα χόρτον», γιά κάθε φυτό. Δεύτερη φάση, ἐπιτρέπει «πᾶν ξύλον», δηλαδή κάθε δένδρο. Τρίτη φάση, ἀκολουθεῖ «πᾶν ἑρπετόν», δηλαδή ὅ,τι εἶναι ζωντανό. Καί τέταρτη, «ὡς λάχανα χόρτου δέδωκα ὑμῖν τὰ πάντα», παραχωρεῖ τά πάντα· ὅπως ἔδωσα σ' ἐσᾶς ὅλα τά χορταρικά, μπορεῖτε νά φᾶτε ὅ,τι θέλετε.
Τί λέτε; μποροῦμε νά φᾶμε κρέας ἀπό ἄλογο, ἀπό γάιδαρο, ἀπό σκαντζόχοιρο ἤ ἀπό φίδι; Ναί, μποροῦμε να φάμε. Τότε γιατί δέν τρῶμε; Δέν τρῶμε γιά λόγους καθαρά συναισθηματικούς· τίποτα ἄλλο. Τίποτα· μόνο αὐτό εἶναι. Μποροῦμε νά φάμε· δηλαδή ἔχουμε τό δικαίωμα να φάμε. Βέβαια, κάποια φυτά ἤ κάποια ζῶα μπορεῖ νά εἶναι καί ἀκατάλληλα γιά νά τά φάμε. Αλλά τό δικαίωμα νά τά φᾶμε τό ἔχουμε· δέν μᾶς ἀπαγορεύεται να καταναλώσουμε οτιδήποτε, ἐάν τό θέλουμε.
Αργότερα ὁ ἀπόστολος Παῦλος θα γράψει: «παν κτίσμα Θεοῦ καλόν, καὶ οὐδὲν ἀπόβλητον μετὰ εὐχαριστίας λαμβανόμενον. (Α΄ Τιμ. 4, 4.) Θά ὑπῆρχαν ἀργότερα αἱρέσεις πού θά ἔλεγαν ὅτι ὅλες οἱ τροφές δέν εἶναι καλές, καί μάλιστα σε κάποιες απ' αυτές προσέδιδαν περίεργες ιδιότητες.
Τέτοιοι αἱρετικοί ἦταν οἱ Μανιχαῖοι. ( Ὁ Μανιχαϊσμός ἦταν Γνωστικό σύστημα τοῦ μεσανατολικοῦ χώρου, πού ἐμφανίστηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. καί βασιζόταν στην ἰδέα τῆς διαρκοῦς συγκρούσεως μεταξύ καλοῦ καί κακοῦ μέσα ἀπό τά δύο ἀνταγωνιστικά στοιχεία, του φωτός καί τοῦ σκότους. Αποτελοῦσε μίγμα Γνωστικισμού, Χριστιανισμού, Βουδδισμοῦ, Ζωροαστρισμοῦ καί ἄλλων θρησκειῶν ἀνατολικῶν λαῶν) Αὐτοί ἔλεγαν ὅτι οὔτε ἀπό τό φυτικό βασίλειο δέν ἐπιτρέπεται να τρώμε, γιατί οἱ καρποί, ὅσο εἶναι ἐπάνω στο δένδρο, ἔχουν ψυχή!.. ὅτι μόνο τότε μποροῦμε νά φᾶμε τούς καρπούς αὐτούς, ὅταν πεθάνουν οἱ ψυχές τους, καί οἱ καρποί πέσουν ἀπό τό δένδρο!... Ἀκοῦστε παραμύθια!... (Κολ. 2,8. Α' Τιμ. 1,3-4. Α' Τιμ. 4,7. Α' Τιμ. 6,20. Τίτ. 3,9.)
Μή νομίσετε· καί ὁ Βουδδισμός μέχρι σήμερα ἔτσι κινεῖται. Οἱ Βουδδιστές θεωροῦν τήν ἀγελάδα ἱερό ζῶο καί βεβαίως κρέας αγελάδων δέν τρῶνε· ἀλλά καί ἄλλα κρέατα δέν τρῶνε, γιατί νομίζουν ὅτι τό κρέας ἔχει ψυχή, ὅπως ἔχει καί ὁ ἄνθρωπος ψυχή.
Μ' αὐτή τήν ἔννοια ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι ρητή καί κατηγορηματική: «πᾶν κτίσμα Θεοῦ καλόν, καὶ οὐδὲν ἀπόβλητον μετὰ εὐχαριστίας λαμβανόμενον» (Α΄ Τιμ. 4, 4.)· κάθε τί πού ἔκανε ὁ Θεός εἶναι καλό, καί τίποτα δέν πρέπει να πετάμε, ἀρκεῖ νά λαμβάνεται μέ εὐχαριστία καί εὐγνωμοσύνη πρός τόν Θεό, πού μᾶς τό ἔδωσε.
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος τό γράφει καί θετικά και ἀρνητικά. Ὅταν λέει κάθε κτίσμα εἶναι καλό, αὐτή εἶναι ἡ θετική ὄψη, ἐνῶ καί κανένα δέν εἶναι ἀπόβλητο εἶναι ἡ ἀρνητική ὄψη. Θά τό φᾶς μέ εὐχαριστία. Θά κάνεις τήν προσευχή σου, θα δοξάσεις τόν Θεό, καί θά τό φᾶς. Μέ ἄλλα λόγια, δέν ὑπάρχει τίποτα τό ἀκάθαρτο. Τό γιατί δέν ὑπάρχουν ἀκάθαρτα, παρά μόνο για λόγους πού ὁ Θεός ὁρίζει, θά τό δοῦμε λίγο πιό κάτω.
Ὁ Θεός, μετά τήν διευκρίνιση πού ἔκανε πρός τόν ἄνθρωπο ὅτι μπορεῖ στό ἑξῆς νά τρώει κρέας αλλά χωρίς αἷμα –«πλὴν κρέας ἐν αἵματι ψυχῆς οὐ φάγεσθε»-, ἔρχεται νά συμπληρώσει καί τό ἑξῆς: «καὶ γὰρ τὸ ὑμέτερον αἷμα τῶν ψυχῶν ὑμῶν ἐκ χειρὸς πάντων τῶν θηρίων ἐκζητήσω αὐτό». (Γέν. 9, 4-5.) Ὅταν ἐσεῖς θά φᾶτε κρέας μέ τό αἷμα, τότε ἐγώ διά τῶν ζώων θα ζητήσω τό δικό σας αἷμα· μέ ἄλλα λόγια, θά σᾶς κατασπαράξουν τά θηρία, ἐάν ἐσεῖς παραβεῖτε αὐτήν τήν ἐντολή μου. (Πρβλ. Ιεζ. 18, 4' 20, Θεοδωρήτου Κύρου, Ερωτήσεις εἰς τὴν Γένεσιν, ΝΔ΄, PG 80, 157B, καί Ωριγένους Εκλογαί, PG 1081.)
Πράγματι, μποροῦμε νά ποῦμε, παιδιά, ὅτι αὐτό πάντοτε συνέβαινε, συμβαίνει, ἀλλά καί θά συμβαίνει. Μία μάλιστα ἀπό τίς πληγές πού μᾶς ἀναφέρει τό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως δείχνει κάτι ανάλογο. Λέει:
«Καὶ ἐδόθη αὐτῷ (τῷ θανάτῳ) ἐξουσία ἐπὶ τὸ τέταρτον τῆς γῆς, ἀποκτεῖναι ἐν ῥομφαία καὶ ἐν λιμῷ καὶ ἐν θανάτῳ καὶ ὑπὸ τῶν θηρίων τῆς γῆς». (Αποκ. 6, 8. Ἀγαπητοί, κατ' αρχάς νά ξέρουμε ότι τα θηρία στέλλονται σε περίπτωση αποστασίας (Λευιτ. 26, 22. Ιεζ. 14, 21.). Καί εἶναι μία πληγή τό ὅτι στρέφονται ἐναντίον τοῦ ἀνθρώπου, ἐνῶ τάχθηκαν νά ὑπηρετοῦν τόν ἄνθρωπο. Φαίνεται ὅμως πως δέν εἶναι μόνο τα γνωστά θηρία του δάσους ἤ τῆς ζούγκλας, οπως τό λιοντάρι, ἡ τίγρις, ἀλλά εἶναι καί κάποια ἄλλα θηρία, χειρότερα από τα λιοντάρια. Νομίζω εἶναι καί τά ποικίλα ἔντομα, ὅπως οἱ μύγες καί τά κουνούπια, πού εἶναι φορεῖς ἀσθενειῶν, καίμποροῦν κι αὐτά νά χαρακτηρισθοῦν ὡς θηρία, γιατί μπορούν να ἐπιφέρουν πραγματικά πολλή ζημία. Αλλά τά πιό φοβερά θηρία πού θά ἐξαποστείλει ὁ Θεός νομίζω πώς εἶναι τά μικρόβια. Αὐτά, πού δέν τά βλέπουμε, ἔρχονται νά μᾶς ρίξουν χάμω, ἐμᾶς τούς αλαζόνες, πού σηκωθήκαμε στα δάκτυλα τῶν ποδιῶν μας, ὀρθώσαμε τόν τράχηλό μας, νά ποῦμε στόν Οὐρανό "Δέν ὑπάρχει Θεός!". Τί εἰρωνεία ὅμως... ὁ ἄνθρωπος ὁ ἀλαζόνας να πέφτει χάμω νεκρός ἀπό ἕνα ἀθέατο θηρίο, που λέγεται μικρόβιο, πού λέγεται ἰός!... (Από την 30ή Ομιλία τοῦ π. Ἀθανασίου στην Αποκάλυψη, 1-11-1981.) Δηλαδή δόθηκε ἡ ἐξουσία στα θηρία να κατασπαράξουν και ἀνθρώπους ἀκόμη, ἐπειδή οἱ ἄνθρωποι παραβαίνουν αὐτήν τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ.
Ὅπως ξέρετε, τά ζῶα ἔγιναν γιά τόν ἄνθρωπο. (Ὄχι μόνο τά ζῶα, ἀλλά καί ὁ κόσμος ολόκληρος ἔγινε γιά τόν ἄνθρωπο! Σέ ἕξι ἡμέρες «ἐποίησε» ὁ Θεός τόν κόσμο, λέει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων, «ἀλλ᾿ ὁ κόσμος διὰ τὸν ἄνθρωπον» (Κατήχησις ΙΒ΄, ΒΕΠΕΣ 39, 139.). Τό ἴδιο λέει καί ὁ μέγας Βασίλειος, ὅτι τό σύμπαν «ἐκτίσθη διὰ τὸν ἄνθρωπον» (PG 31, 1452C). Σ' αυτό συμφωνεῖ καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ὅτι γι' αυτόν ἔγιναν «καρπῶν γενέσεις, καὶ φυτά, καὶ ἀλόγων γένη τοσαύτα...» (PG 55, 233). «Δι᾿ ἡμᾶς ἐποίησεν (ὁ Θεός) αὐτὸν τὸν οὐρανόν, τὴν γῆν, τὴν θάλατταν, τὸν ἀέρα, τὰ ἐν τῇ γῆ φυτά, καὶ ἄνθη τὰ ποικίλα, καὶ κτήνη, καὶ ἑρπετά, τὰ ἐν τῇ θαλάττῃ, τὰ ἐν ἀέρι μέσῳ, τὰ ἄστρα τὰ ἐν οὐρανῷ, τὸν ἥλιον, τὴν σελήνη, τὰ ὁρώμενα ἁπλῶς ἅπαντα...» (PG 58, 590). Καί καταλήγει: «Ἡ κτίσις ἅπασα διὰ τὸν ἄνθρωπον... Δι' αὐτὸν τὰ δρώμενα πάντα» (PG 55, 116) καί «διὰ τὴν τῶν ἀνθρώπων φύσιν ταῦτα ἅπαντα ἐδημιουργήθη» (PG 53,60). Βλ. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Ἡ Γένεσις, Τόμος Α΄, Μάθημα 80, ἐκδ. Ι. Μ. Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης, 2017) Δέν θά εἶχαν νόημα νά ὑπάρχουν τά ζῶα, ἐάν δέν ὑπῆρχε ὁ ἄνθρωπος. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἐκλείψει, τότε καὶ αὐτά δέν θά ἔχουν λόγο να υπάρχουν. Βεβαίως, ἔγιναν πιο μπροστά, περιμένοντας τόν ἄνθρωπο, πού ἔγινε τελευταῖος. (Βλ. ἁγ. Γρηγορίου Παλαμᾶ, 150 φυσικά, θεολογικά, ἠθικὰ καὶ πρακτικὰ κεφάλαια, κδ', Φιλοκαλία, ἔκδ. Αστήρ, Δ, 141: «καὶ τὸν αἰσθητὸν τοῦτον ἅπαντα κόσμον πρὸ αὐτοῦ γενέσθαι δι᾿ αὐτόν».) Αλλά ὅταν δέν θά ὑπάρχει ὁ ἄνθρωπος, δέν θά ὑπάρχουν οὔτε καί τά ζῶα. Μέ ἄλλα λόγια, τά ζῶα, καί γενικῶς ἡ κτίση ὁλόκληρη, ἀκολουθεῖ τόν ἄνθρωπο τόσο στήν καταδίκη του, ὅσο καί στή σωτηρία του. (Θεοφίλου Ἀντιοχείας, Πρὸς Αὐτόλυκον, Β', 17, PG 6, 1080C-1081A.) Γι' αὐτό, ὅταν οἱ ἄνθρωποι κάποτε ἁμάρτησαν φοβερά, ὁ Θεός εἶπε: «ἀπαλείψω τὸν ἄνθρωπον, ὃν ἐποίησα, ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς, ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους καὶ ἀπὸ ἑρπετῶν ἕως πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ» (Γέν. 6, 7) δηλαδή, θά ἐξαφανίσω τόν ἄνθρωπο, καί μαζί μέ τόν ἄνθρωπο καί τά ζῶα.
Βλέπετε λοιπόν ὅτι τήν τύχη, ἂς τό ποῦμε, τήν πορεία τοῦ ἀνθρώπου ἀκολουθοῦν καί τά ζῶα; Καί ἀντιστρόφως· ὅταν ὁ Θεός σώζει τόν Νῶε, σώζει καί ζῶα. Ὁ Θεός λέει στον Νῶε μέσα στην κιβωτό να βάλει και ζῶα. Σώζεται λοιπόν ὁ Νῶε, δηλαδή ἕνα μέρος τῆς ἀνθρωπότητος, σώζονται καί κάποια ζῶα, ἕνα μέρος δηλαδή τοῦ ζωικού βασιλείου.
Εἶναι πολύ σπουδαῖο αὐτό, ὅτι τελικά βλέπουμε τά ζώα, καί γενικά τήν κτίση, νά ἀκολουθεῖ τόν ἄνθρωπο. Ξέρετε πόσο σπουδαῖο εἶναι αὐτό; Πρῶτα-πρῶτα εἶναι μία απάντηση στόν ἄνθρωπο πού ἔχασε τόν προσανατολισμό του στον κόσμο αυτόν, μέ τή φιλοσοφία και μέ τις λεγόμενες φυσικές θρησκεῖες.
Δυστυχῶς, αὐτήν τή στιγμή, πρέπει νά σᾶς τό πῶ, οἱ ἀνατολικές θρησκεῖες, ὅπως ὁ Βουδδισμός κι ὁ Ἰνδουισμός, ἔχουν εισβάλει στη Δύση -Αμερική, Ευρώπη καί στήν Ἑλλάδα φυσικά- καί δυστυχῶς ἔχουμε πολλά θύματα ἀπό τούς ὀρθοδόξους Χριστιανούς μας, πού ἀκολουθοῦν τίς ἀνατολικές θρησκεῖες καί υἱοθετοῦν τίς παράξενες δοξασίες τους. (Οἱ ἀνατολικές θρησκεῖες συνδέονται σε μεγάλο βαθμό μέ τήν χορτοφαγία. Ἡ διάδοση μιᾶς διατροφῆς πού δέν περιέχει κρέας σέ αὐτές τίς θρησκεῖες προκύπτει από δύο βασικές θρησκευτικές αρχές: τήν ἀρχή τῆς μετενσαρκώσεως καί τήν ἀρχή τῆς μή βίας (αχίμσα). Στόν Βουδδισμό αποφεύγουν τήν κατανάλωση κρέατος, κυρίως βοδινοῦ, λόγω τοῦ ὅτι ὑπῆρξε ἡ μετενσάρκωση τοῦ Βούδδα σε διάφορες μορφές ζώων πρίν ντυθεῖ τήν ἀνθρώπινη μορφή. Ἡ χορτοφαγία συναντᾶται καί στόν Ἰνδουισμό καί τόν Τζαϊνισμό, μιά ἀσκητική θρησκεία τῆς Ἰνδίας, πού δέχονται τήν μετενσάρκωση, ἀρνούμενοι τήν ὕπαρξη οποιασδήποτε θεϊκῆς ὀντότητος. Οἱ ὀπαδοί τους εἶναι ὑπέρμαχοι τοῦ νά προκαλοῦν ὅσο τό δυνατόν λιγότερη βία στα ζῶντα πλάσματα, ἀποφεύγοντας ἀκόμα τίς ρίζες καί τούς βολβούς (Salter, Ε. 2006, Θρησκείες του Κόσμου, σ. 165). Ἐκτός ἀπό τό κρέας, αποφεύγουν καί τά αυγά, το γάλα, τό μέλι, τά γλυκά φρούτα, το αλκοόλ, καί γενικά όλα πού προκαλοῦν ζύμωση, γιατί καί οἱ μικροοργανισμοί ἔχουν ψυχή! Ὁ κυρίαρχος πνευματικός στόχος τους εἶναι ἡ ψυχική απελευθέρωση καί ἀποτίναξη ἀπό τά δεσμά τῆς ὕλης. (Καφαταρίδης Β. 2006, Τί σημαίνει ἐπιτέλους αυτό το Vegetarianism;)
Καί ξέρετε τί σημαίνει νά μήν τρώει κανείς κρέας για λόγους θρησκευτικούς, γιατί δηλαδή τά ζῶα δέν πρέπει νά τά τρώμε;... Φοβερό πράγμα! Είναι αἵρεση βαρειά!... Καί τοῦτο γιατί θεωρεῖται ὅτι ἡ κτίση ἤ ἔχει ψυχή, ἤ μέσα της ἔχει τό κακό ἐπειδή εἶναι ὑλική, καί συνεπῶς, τρώγοντας, γινόμαστε μέτοχοι τοῦ κακοῦ!... Παραμύθια δηλαδή!
Ξέρετε ὅτι πάρα πολλοί ἄνθρωποι σήμερα κάνουν ἀκρεοφαγία καί μόνο φυτοφαγία, αλλά, μέ τό πρόσχημα αυτό, γίνονται γνῶστες, μύστες τρόπον τινά, ανατολικῶν θρησκειῶν; Το ξέρετε; Εἶναι πολλοί! Διότι τό νά πεῖς ἁπλῶς δέν θά φάω κρέας, εἶναι ἄλλη παράγραφος –θά τό δοῦμε λίγο πιό κάτω αὐτό. Τό νά πεῖς ὅμως δέν θά φάω κρέας γιατί ἔχει κάτι άσχημο, κάτι άμαρτωλό, γιατί ἔχει ψυχή καί ἐκεῖ φωλιάζει το κακό καί ὁ διάβολος. Αὐτό ἡ Ἐκκλησία μας τό καταδικάζει.
Ἴσως ὅμως ρωτήσετε: Ἡ νηστεία δέν εἶναι ἀντίθετη σ᾽ ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ Θεός, «ἔδωκα ὑμῖν τὰ πάντα»; σᾶς τά ἔδωσα ὅλα νά τά φᾶτε; Μήπως λοιπόν ἡ νηστεία ἀντίκειται;
Αλλά ἐάν δοῦμε ποιός θεσμοθετεῖ τήν νηστεία, θά καταλάβουμε πώς δέν ἀντίκειται. Ποιός τήν θεσμοθετεῖ; Καί στήν Παλαιά Διαθήκη ὁ Θεός, καί στήν Καινή Διαθήκη ὁ Θεός, ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Συνεπῶς δέν ἔρχεται σέ ἀντίθεση. Αλλά ἄς τό δοῦμε αὐτό λίγο από πιό κοντά.
Ξέρετε, παιδιά, τί εἶναι ἡ νηστεία; Εἶναι μιά ἐντολή που δόθηκε στους πρωτοπλάστους στόν Παράδεισο, ἀλλά δέν τηρήθηκε. Ὁ Θεός τούς εἶπε: Μπορεῖτε νά φᾶτε ἀπό ὅλα, ἐκτός ἀπό τόν καρπό ἑνός δένδρου· δηλαδή νή σιτία, πού σημαίνει ὄχι φαγητά. Τά σιτία εἶναι τά φαγητά, νή σημαίνει ὄχι· νηστεία λοιπόν -ἀπό ἐκεῖ παράγεται ἡ λέξη- εἶναι νά μή φᾶμε κάτι. Αλλά τό ὅτι δέν πρέπει κάτι να φάμε τό ὁρίζει ὁ Θεός. Τό ὅρισε μέσα στον Παράδεισο. Επειδή ακριβῶς δέν νηστέψαμε μέσα στον Παράδεισο, γι' αὐτό καί χάσαμε τόν Παράδεισο. Ἄν οἱ πρωτόπλαστοι νήστευαν ἀπ' αὐτόν τόν καρπό πού τούς ὅρισε ὁ Θεός, δέν θά χάναμε τον Παράδεισο. (μεγ. Βασιλείου, Περὶ νηστείας, Λόγος Α' PG 31, 168Α και ἁγ. Ἰωάννου Δαμασκηνού, Ἱερὰ παράλληλα, PG 96, 193D.)
Ἐδῶ θά κάνω μια μικρή παρένθεση πάλι. Ἴσως πείτε: Καλά, δηλαδή ἡ Ἐκκλησία λέει νά μή φᾶμε λάδι. Τότε γιατί τρῶμε ἐλιές;... Μερικοί ἀμέσως τρέχουν νά τό ποῦν αὐτό!... Γιατί δηλαδή τρῶμε τίς ἐλιές, πού ἔχουν λάδι, ἀφοῦ νηστεύουμε το λάδι;... Καί γιατί δέν πρέπει νά τρῶμε ψάρια, αλλά τόν ταραμά τόν τρῶμε;... Μά ὁ ταραμάς εἶναι τά αὐγά τῶν ψαριῶν· αὐτόν γιατί τόν τρῶμε;...
Παιδιά, ἀκοῦστε, προσέξτε. Τό θέμα δέν εἶναι ἂν ἡ ἐλιά περιέχει λάδι, οὔτε ἄν ὁ ταραμάς εἶναι ψάρια δυνάμει. Γιατί, πράγματι, τί εἶναι τά αυγά τῶν ψαριῶν; Εἶναι ψάρια δυνάμει, δηλαδή θά γίνονταν ψάρια. Τό θέμα δέν εἶναι ἐκεῖ τό θέμα εἶναι ἡ ὑπακοή, ὅτι αὐτό πού λέει ἡ Ἐκκλησία πρέπει να τηρηθεῖ. Τό βαθύτερο νόημα τῆς νηστείας δέν εἶναι ἂν πρέπει να φάει κανείς λάδι ἢ ἐλιές, ἀλλά εἶναι ἡ ὑπακοή. Εφόσον ἡ Ἐκκλησία λέει δέν θά φᾶς λάδι, αλλά μπορεῖς νά φᾶς ἐλιές, τελείωσε. Ἐδῶ ὑπάρχει ἡ ἐντολή τῆς Ἐκκλησίας· αὐτό εἶναι ὅλο. Θά μποροῦσε ὁ Θεός, διά τῆς Ἐκκλησίας, νά πεῖ τό ἀντίθετο· νά πεῖ δηλαδή: Μπορείτε να τρῶτε κρέας ὅταν νηστεύετε, ἀλλά δέν θά τρῶτε χόρτα, δέν θά τρῶτε ψωμί. Ὁ Θεός πάντα κάτι απαγορεύει· δέν σᾶς τό εἶπα προηγουμένως;
Λοιπόν, τί λέει τώρα ἐδῶ; Λέει: Σοῦ ἐπιτρέπω τίς ἐλιές, ἀλλά ὄχι τό λάδι. Σοῦ ἐπιτρέπω τό αυγοτάραχο, τόν ταραμά, ἀλλά ὄχι τά ψάρια. Στη λεγόμενη λευκή νηστεία, πού εἶναι ἡ τελευταία ἑβδομάδα πρίν ἀπό τή Μεγάλη Τεσσαρακοστή, λέει: Σοῦ ἐπιτρέπω τά αὐγά καί τό γάλα· δέν σοῦ ἐπιτρέπω τό κρέας. Θά μοῦ πεῖτε: Μά τό γάλα καί τά αὐγά δέν εἶναι ζωικές τροφές;... Μας δίνει ὁ Θεός αυτό· ὄχι τό ἄλλο.
Ὁπότε ἐμεῖς, ἂν φᾶμε κρέας, δέν κάναμε ἁπλῶς κατάλυση νηστείας, αλλά παράβαση τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τῆς ὑπακοῆς. Διότι το κυριότατο στοιχεῖο τῆς νηστείας εἶναι ἡ ὑπακοή. Οἱ πρωτόπλαστοι λοιπόν ὅταν ἔφαγαν ἐκεῖνον τόν καρπό, ὁ καρπός δέν εἶχε τίποτα τό δηλητηριῶδες! Ὅταν θα φτάσουμε ἐκεῖ, θά τό δοῦμε· εἶναι μεγάλο θέμα καί πολύ ὡραῖο. Δέν εἶχε τίποτα λοιπόν ὁ καρπός· ἦταν ἁπλῶς παράβαση ἐντολῆς· τίποτε ἄλλο· ἦταν ἀνυπακοή.
Ωστόσο, λέει πάρα πολύ ὡραῖα ὁ μέγας Βασίλειος: «Ἐπειδὴ οὐκ ἐνηστεύσαμεν, ἐξεπέσομεν τοῦ παραδείσου· νηστεύσωμεν τοίνυν, ἵνα πρὸς αὐτὸν ἐπανέλθωμεν» (Περὶ νηστείας, Λόγος Α', PG 31, 168BC.). Ἐπειδή δέν νηστέψαμε, γι' αὐτό ξεπέσαμε ἀπό τόν Παράδεισο· ἄς νηστέψουμε λοιπόν γιά νά ξαναγυρίσουμε πίσω. Οἱ πρωτόπλαστοι βγῆκαν ἀπό τόν Παράδεισο ἐπειδή δέν νήστεψαν· ἐμεῖς, γιά νά ξαναγυρίσουμε, πρέπει να νηστέψουμε.
Κάποτε ὁ Χριστός, ὕστερα ἀπό τήν θεραπεία ἑνός δαιμονισμένου, εἶχε πεῖ: «Τοῦτο τὸ γένος», δηλαδή τόγ ένος τῶν δαιμόνων –καί, προσέξτε, οἱ δαίμονες ἀντιπροσωπεύουν τά πάθη–, «οὐκ ἐκπορεύεται», δέν φεύγει, «εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστεία» (Ματθ. 17, 21.), παρά μόνο μέ προσευχή καί νηστεία.
Ποιός τό εἶπε αὐτό; Ὁ Χριστός. Ἄλλη ὥρα, τήν ἴδια τροφή, μπορεῖς νά τή φᾶς· τώρα ὅμως, στη νηστεία, ὄχι. Τό καταλάβατε;
Δέν μιλάω εἰδικά τώρα γιά τή νηστεία, ἀλλά ἔρχομαι νά σᾶς δείξω ὅτι ἡ νηστεία δέν ἀντίκειται σ' αυτό πού εἶπε ὁ Θεός, ὅτι σᾶς τά ἔδωσα ὅλα νά τά φᾶτε.
Καί κάτι ἀκόμη. Λέγαμε προηγουμένως ὅτι στήν Παλαιά Διαθήκη ὑπῆρχε μία διάκριση μεταξύ καθαρῶν καί ἀκαθάρτων ζώων. Ἔλεγε λοιπόν ὁ Νόμος ὅτι μποροῦσαν νά φᾶνε τό κρέας ἀπό ὅλα τά δίχηλα ζῶα, αὐτά πού τά πόδια τους ἔχουν δύο χηλές, δύο νύχια, ὅπως εἶναι τό πρόβατο, ἡ κατσίκα, ἡ ἀγελάδα, αλλά δέν θά ἔτρωγαν ἀπό μονόχηλα ζῶα, μέ μία χηλή, όπως εἶναι τό ἄλογο, ὁ γάιδαρος καί ἄλλα. Δέν ἔπρεπε νά φᾶνε καί ἀπό ἑρπετά. Από τά ψάρια, δέν θά ἔτρωγαν αὐτά πού δέν ἔχουν λέπια, ἐνῶ ἀπό τά πουλιά ὑπῆρχε ὁλόκληρος κατάλογος... ἐκεῖνο θά τό φᾶς, ἐκεῖνο δέν θά τό φᾶς. Ἔτσι, τά πιό πολλά ζῶα, τῆς θάλασσας, τῆς ξηρᾶς καί τοῦ ἀέρα, ἀπαγορεύονταν. Κι ὁ λαγός, φέρ εἰπεῖν, ἀπαγορευόταν να φαγωθεῖ. Λίγα ἐπιτρεπόταν νά φᾶνε οἱ Ἑβραῖοι· δηλαδή ὑπῆρχε μία διάκριση με ταξύ καθαρῶν καί ἀκάθαρτων ζώων. (Ὁ κατάλογος καθαρῶν καί ἀκάθαρτων ζώων παρατίθεται στα Λευιτικόν (11,1-47. 17,15-16) και Δευτερονόμιον (14,3-21).
Ἐδῶ περί τίνος πρόκειται;
Απλούστατα, αὐτή ἡ διάκριση δέν εἶχε ὀντολογικό χαρακτῆρα δηλαδή τά ζῶα αυτά δέν ἦταν στην πραγματικότητα ἀκάθαρτα ἀλλά ἡ διάκριση αυτή εἶχε νομική διάσταση. Τί σημαίνει αὐτό; Απλῶς ὁ Θεός ἔλεγε δέν θά τό φᾶτε αὐτό, γιατί ἔτσι θέλω. Δέν εἶχε τίποτα δηλαδή ὁ λαγός γιά νά μήν τόν φᾶνε, οὔτε τό χέλι, πού δέν ἔπρεπε νά τό φᾶνε γιατί δέν ἔχει λέπια.
Γιατί τό ἔκανε ὅμως ὁ Θεός αὐτό; τί σημασία εἶχε;
Απλούστατα, ἤθελε να παιδαγωγήσει τόν λαό Του ὁ Θεός στό νά μποροῦν νά διακρίνουν ὅτι ὑπάρχουν καθαροί καί ἀκάθαρτοι ἄνθρωποι· ἤθελε νά τούς παιδαγωγήσει ἐνόσω ὑπῆρχε ἀκόμη ἡ εἰδωλολατρία. Ὅπως δέν ἔπρεπε νά τρῶνε κάποια ζῶα, ἔτσι ἔπρεπε καί νά μήν ἔχουν ἰδιαίτερες σχέσεις μέ κάποιους ἀνθρώπους. Ποιοί ἦταν αὐτοί; οἱ εἰδωλολάτρες.
Τώρα ὅμως πού ἦρθε ὁ Χριστός, ὁ λαός τοῦ Θεοῦ ἔπαψε νά εἶναι περιορισμένος –καί μέ τή γεωγραφική ἀκόμα ἔννοια· ὄχι μόνο τή νομική- καί δέν ὑπάρχει πλέον λόγος διαχωρισμοῦ τῶν ἀνθρώπων σέ εἰδωλολάτρες καί μή –ἐφόσον καί οἱ εἰδωλολάτρες γίνονται Χριστιανοί- οὔτε ὑπάρχουν πιά ἀκάθαρτοι ἄνθρωποι. Ὁ λαός αὐτός ἐκπλήρωσε τόν σκοπό του· ἔδωσε τήν Θεοτόκο, ἡ ὁποία μᾶς ἔδωσε τόν Χριστό. Δηλαδή ὁ Ἰσραήλ ἱστορικά ἔπρεπε νά βρίσκεται μέσα στο πλαίσιο τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, γιά νά μᾶς δώσει τήν Θεοτόκο ἔπρεπε νά ἔχουμε ἕνα ἅγιο πρόσωπο. Πῶς ἀλλιῶς θά ἐρχόταν ἡ Θεοτόκος, καί πῶς μετά θά ἐρχόταν ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ; Τώρα λοιπόν πιά δέν ὑπάρχει νομική διάκριση καθαροῦ καί ἀκαθάρτου φαγητού. (Β΄ Κορ. 6, 14.)
Θυμηθεῖτε ἐκεῖνο τό θαυμάσιο ὅραμα τοῦ ἀποστόλου Πέτρου, όταν φιλοξενεῖτο σ' ἕνα σπίτι στην Ιόππη, πού ένα μεσημέρι ανέβηκε στο υπερώο, στην ταράτσα να προσευχηθεῖ. Πείνασε δέ καί ἤθελε να φάει κάτι. Ενόσω τοῦ ἑτοίμαζαν φαγητό, ἔπεσε σε έκσταση καί εἶδε νά κατεβαίνει ἀπό τόν οὐρανό μία οθόνη, ἕνα σεντόνι, πού μέσα εἶχε ἀπ' ὅλα τά ζῶα, καθαρά και ακάθαρτα.
Ἄκουσε τότε μιά φωνή νά τοῦ λέει: «Πέτρε, θῦσον καὶ φάγε» σφάξε νά φᾶς, ἀφοῦ πεινᾶς.
Ἀλλά ὁ ἀπόστολος Πέτρος ἀπάντησε: «μηδαμῶς, Κύριε» μέ κανέναν τρόπο, Κύριε, γιατί δέν ἔφαγα ποτέ ἀκάθαρτο.
Καί λέει πάλι ἡ φωνή: «ἃ ὁ Θεὸς ἐκαθάρισε σὺ μὴ κοίνου» (Πράξ. 10, 14-16.)· ἐκεῖνα πού ὁ Θεός ἔκανε καθαρά, σύ μή τά θεωρεῖς ἀκάθαρτα -κοινόν λεγόταν τό ἀκάθαρτο.
Καθώς ὁ Πέτρος βρισκόταν σέ ἀπορία, τί νά σήμαινε αυτό, τήν ἴδια ὥρα χτυποῦν τήν πόρτα από κάτω οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ Κορνηλίου –εἰδωλολάτρης ἀξιωματικός ὁ Κορνήλιος- πού ἦρθαν νά τόν καλέσουν να πάει νά τούς κατηχήσει, να τους βοηθήσει, νά τούς βαπτίσει... γιατί τελικά ἦρθε καί σ' αὐτούς ἡ Πεντηκοστή. Τότε κατάλαβε ὁ ἀπόστολος Πέτρος ὅτι δέν ὑπῆρχαν πιά ἀκάθαρτοι ἄνθρωποι.
Ἄρα στην Καινή Διαθήκη καταργεῖται πλέον αὐτή ἡ διάκριση καθαροῦ καί ἀκάθαρτου.
Πρέπει νά σᾶς πῶ ὅμως ἐδῶ ὅτι δυστυχῶς ἔχουν μείνει κάποια κατάλοιπα καί σ' ἐμᾶς, ἀπό αἱρετικές ὅμως διδασκαλίες· ὅπως, ἐπί παραδείγματι, πολλοί δέν τρῶνε τόν σκαντζόχοιρο και λένε: Ἔφαγες σκαντζόχοιρο;... ω! ἑπτά χρόνια δέν θά κοινωνήσεις!...
Καί τί εἶναι ὁ σκαντζόχοιρος; Ἕνα ζῶο τοῦ Θεοῦ! Καί γιατί δέν θά κοινωνήσει κάποιος ἑπτά χρόνια ἄν θα φάει σκαντζόχοιρο; Αὐτές εἶναι δαιμονικές διδασκαλίες, γιά νά κρατήσει ὁ Διάβολος τόν πιστό μακριά ἀπό τό ἅγιο Ποτήριο. (Πρβλ. Α΄ Τιμ. 4, 1. Ήσ. 29, 13. Ματθ. 15, 6-9. Μάρκ. 7, 6-9.)
Τό ἀκούσατε, παρακαλῶ τό προσέξατε;... Ἄν ἀκούσετε τυχόν τούς γονεῖς σας, συγγενεῖς σας, φίλους, ὅτι δέν κοινωνοῦν ἐπειδή ἔφαγαν σκαντζόχοιρο... –πώ πώ!- νά τούς τό πεῖτε! Εἶναι αἵρεση αὐτό τό πράγμα!... εἶναι στραβό πράγμα! Ἡ Ἐκκλησία ἔχει καταδικάσει ἐκείνους τούς αἱρετικούς πού ἔλεγαν μή τό φᾶς αὐτό... μή τό φᾶς ἐκεῖνο... εἶναι ἀκάθαρτο!
Ἀκοῦστε πῶς τό λέει αὐτό ὁ ἀπόστολος Παῦλος σέ δύο ἐπιστολές του: «Τὸ δὲ Πνεῦμα ῥητῶς λέγει ὅτι ἐν ὑστέροις καιροῖς ἀποστήσονταί τινες τῆς πίστεως, προσέχοντες πνεύμασι πλάνοις καὶ διδασκαλίαις δαιμονίων... ἀπέχεσθαι βρωμάτων, ἃ ὁ Θεὸς ἔκτισεν εἰς μετάληψιν» (Α΄ Τιμ. 4, 1-5. Κολ. 2, 21.). Τό δέ Πνεῦμα τό Ἅγιο Πνεῦμα ρητῶς λέει, κατηγορηματικῶς, ὅτι στούς ἔσχατους χρόνους θά ἀποστατήσουν μερικοί από τήν ὀρθή πίστη γιατί θά δίνουν προσοχή σέ ἀνθρώπους μέ πνεύματα πλάνης καί σέ διδασκαλίες δαιμονικές... καί θά ἐμποδίζουν τούς ἀνθρώπους νά τρῶνε από φαγητά, πού ὁ Θεός τά έφτιαξε γιά νά τά τρῶνε. Εἴδατε; «εἰς μετάληψιν», να τὰ τρῶμε ὄχι μή φᾶς αὐτό καί μή φᾶς ἐκεῖνο! (Οἱ Γνωστικοί, ὡς δυαρχικοί, απέρριπταν τήν ὕλη, ὡς φορέα τοῦ κακοῦ. Πίστευαν πώς πρέπει νά ἀπονεκρώσουν τήν ὕλη καί νά τήν καταστρέψουν με δύο τρόπους, εἴτε μέ τήν ανηθικότητα καί ἀκολασία, εἴτε μέ τήν αυστηρή εγκράτεια, ἔχοντας ως σύνθημά τους τό "παραχρῆσθαι τῇ σαρκὶ δεῖ". Θεωροῦσαν δηλαδή ὅτι ήταν δυνατό να φθάσουν στό ἴδιο ἀποτέλεσμα ἀκολουθώντας δύο διαφορετικούς δρόμους. Οἱ πρῶτοι ὅπως οἱ Νικαλαΐτες ἐπιδίδονταν σε κάθε εἴδους ἀκολασία, ἐνῶ οἱ δεύτεροι –ὅπως οἱ Ἐγ κρατίτες- κήρυτταν τήν ὑποχρεωτική αποχή από τόν γάμο κι από κάποιες τροφές. Ὅπως γράφει ὁ ἅγιος Επιφάνιος Σαλαμῖνος, «Τὸν γάμον σαφῶς τοῦ διαβόλου ὁρίζονται. Ἔμψυχα δὲ βδελύσσονται ἀπαγορεύοντες, οὐχ ἕνεκεν ἐγκρατείας οὔτε πολιτείας, ἀλλὰ κατὰ φόβον καὶ ἰνδαλμὸν τοῦ μὴ καταδικασθῆναι ἀπὸ τῆς τῶν ἐμψύχων μεταλήψεως. Κέχρηνται δὲ καὶ αὐτοὶ μυστηρίου δι ὕδατος· οἶνον δὲ ὅλως οὐ μεταλαμβάνουσι, φάσκοντες είναι διαβολικόν.» (Πανάριον 47, 1. PG 41, 849D).
Λέει καί στούς Κολασσαεῖς: «Τί δογματίζεσθε... μὴ ἅψῃ μηδὲ γεύσῃ μηδὲ θίγῃς... κατὰ τὰ ἐντάλματα καὶ διδασκαλίας τῶν ἀνθρώπων;» (Κολ. 2, 21.). Τί κάθεστε, λέει, καὶ ὑποβάλλεστε σε τέτοια δόγματα, πού ἔχουν γίνει σύμφωνα μέ παραγγέλματα και διδασκαλίες ανθρώπων, πού σᾶς λένε μή τό δοκιμάσεις αὐτό, ἀκάθαρτο μή τό φᾶς ἐκεῖνο, ἀκάθαρτο; Ὅλες αὐτές εἶναι αἱρετικές, δαιμονικές διδασκαλίες ἀνθρώπων πού δέν ἔχουν σχέση μέ τήν Ἐκκλησία.
Να το ξέρετε αὐτό τό πράγμα. Σᾶς εἶπα προηγουμένως ὅτι καί στήν ἐποχή μας ἔχουμε κατάλοιπα Μανιχαϊσμοῦ. Τέτοια κατάλοιπα βρίσκουμε καί στόν Βουδδισμό καί σέ ἄλλες αἱρέσεις. (Κύριος ἄξονας γύρω από τόν ὁποῖο περιστρέφονται πολλές θρησκεῖες καί αἱρέσεις εἶναι ὁ Μανιχαϊσμός. Αὐτός, εἴτε στήν ἀρχική μορφή του εἴτε μέσα ἀπό τήν ἐπιρροή του σε μεταγενέστερες αἱρέσεις, πολεμᾶ τήν Ὀρθοδοξία από την πρώτη στιγμή. Ὅλες αυτές οἱ θρησκευτικές ομάδες αποτελούν παρακλάδια τοῦ Μανιχαϊσμοῦ. "Δέν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ὁ μανιχαϊστικός δυαλισμός... ἐπιβίωσε ὡς πηγή πολλῶν αἱρέσεων". (Θρησκειολογικό Λεξικό, ἐκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000, σ. 357β)
Ἴσως μέ ρωτήσετε ακόμη: Στον Μοναχισμό υπάρχει ἀκρεοφαγία· δηλαδή σε πολλά μοναστήρια, ὄχι σέ όλα δέν τρῶνε καθόλου κρέας· ποτέ, ποτέ. Βεβαίως τρώνε ψάρια, αυγά, γάλα... αλλά κρέας ποτέ. Αὐτό τί σημαίνει; Μήπως ἔχει καμμία σχέση μ' ἐκεῖνα τά προηγούμενα πού λέγαμε;
Ὄχι, παιδιά· ἁπλῶς εἶναι μία ἄσκηση. Τίποτα ἄλλο· εἶναι μία ἄσκηση. Εἶναι μιά προσπάθεια να βιωθεῖ ἡ ἀρχαία, ἡ ἀρχέγονη, παραδεισιακή κατάσταση. Ὅπως οἱ πρωτόπλαστοι στον Παράδεισο δέν ἔτρωγαν κρέας, ἔτσι καί στόν Μοναχισμό δέν τρῶνε κρέας, ἀκριβῶς γιά νά βιώσουν αὐτήν τήν ἀρχέγονη παραδεισιακή κατάσταση. Δέν εἶναι ἁμαρτία ὅμως νά φᾶνε καί οἱ μοναχοί κρέας. Ξαναλέω, δέν εἶναι ἁμαρτία. Ἁπλῶς θά ἤθελαν νά βιώσουν αυτό, δηλαδή τήν παλιά ἐκείνη, τήν παραδεισιακή ζωή.
Ἔτσι, τά ζῶα, μέσα στον Μοναχισμό, ὅπως καί στόν ἀρχαῖο Παράδεισο, από θύματα τοῦ ἀνθρώπου, γίνονται πάλι φίλοι του. Θά δοῦμε ἀργότερα πῶς στέκεται μπροστά στά ζῶα ὁ Ἀδάμ. Εἶναι φίλοι του τά ζῶα. Περνοῦν ἀπό μπροστά του, τόν ἀναγνωρίζουν ὡς κύριο, μέ τήν ἔννοια ὅτι δέν τοῦ κάνουν κανένα κακό, εἶναι φίλοι του. Ἀλλά ἀπό τόν καιρό πού ὁ ἄνθρωπος ἁμάρτησε ἀπέναντι στόν Θεό, τά ζῶα ἐπαναστάτησαν ἐναντίον τοῦ ἀνθρώπου καί ἔγιναν ἐχθροί του. (Κυρίλλου Σκυθοπολίτου, Βίος τοῦ ἁγίου Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου, Κεφ. ΙΓ΄, σ. 23, ἔκδ. Schwartz E, Leipzing 1993, όπως καί ἁγ. Συμεών του Νέου Θεολόγου, Λόγοι Ἠθικοί, 1,2, Sources Chretienes 122, σ. 190. Βλ. Μάθημα 350, σ. 262 κ.ε.)
Ἔτσι λοιπόν βλέπει κανείς ἐκεῖνο τό θαυμάσιο, το πραγματικά θαυμάσιο, πολλούς ἁγίους ἀνθρώπους, άσκητές, μέσα στις ζούγκλες τῶν δασῶν, τῆς Σιβηρίας, τῆς Ἀνατολῆς καί ὁπουδήποτε, τούς βλέπει να κάνουν συντροφιά μέ τά ζῶα! Ξέρετε τί σημαίνει να κάθεσαι στην καλύβα σου ὡς ἀσκητής, καί νά ἔρχεται κάθε μέρα μιά ἀρκούδα ἤ ἕνα λιοντάρι νά σοῦ κάνει παρέα;... καί ὄχι μόνο νά σοῦ κάνει συντροφιά τό λιοντάρι, άλλά νά τό βάζεις καί νά σοῦ κάνει δουλειές;... Ναί, ναί! Εἶναι καταπληκτικό.
Διηγοῦνται πώς μιά φορά κάποιο λιοντάρι ἔφαγε ἕνα ὑποζύγιο, ἕναν γάιδαρο, σέ ἕνα μοναστήρι, καί δέν μποροῦσαν οἱ ἄνθρωποι νά μεταφέρουν ξύλα, να κάνουν τίς δουλειές τους καί τά λοιπά. Τότε ἐκεῖ ἦταν ἕνας πολύ ἅγιος ἡγούμενος καί εἶπε στο λιοντάρι: Ἔλα ἐδῶ· γιατί ἔφαγες τό υποζύγιό μας; Λοιπόν, ἀπό ἐδῶ κι ἐμπρός θά κουβαλᾶς ἐσύ τά ξύλα. Καί τό λιοντάρι, παιδιά, ἐκτελοῦσε χρέη μεταφορικοῦ ζώου, γιατί ὑποτασσόταν στήν ἁγιότητα ἐκείνου τοῦ ἀνθρώπου!
Αὐτή ἦταν ἡ ἀρχέγονη, παραδεισιακή δηλαδή, κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου καί ἡ σχέση του μέ τά ζῶα. Αὐτή ἦταν!
Αλλά γιατί ὁ ἄνθρωπος πλάσθηκε να τρώει;
Θεολογικά, θα λέγαμε, ὁ ἄνθρωπος γιά νά ζήσει πρέπει νά φάει, γιατί ἔτσι τό θέλει ὁ Θεός. Τρώγοντας ὅμως, πρέπει νά μετασχηματίσει, τρόπον τινά, αυτόν τον υλικό κόσμο σέ ἀνθρώπους.
Βλέπετε, γιά νά ζήσει ὁ ἄνθρωπος πρέπει να φάει· καί ἄν ζήσει, ἀφοῦ θά τρώει, θα μπορέσει να δημιουργήσει, να γεννήσει κι ἄλλους ἀνθρώπους, καί οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι τό ἴδιο. Τί κάνουν λοιπόν οἱ ἄνθρωποι ὅλοι πού γεννιοῦνται καί γεννοῦν ἐπειδή ἀκριβῶς τρῶνε; Μετασχηματίζουν, τρόπον τινά, μετατρέπουν τή Δημιουργία σε σάρκα καί αἷμα, δηλαδή σέ ἀνθρώπους, γιά νά τήν προσφέρουν πρός τόν Θεό.
Ολόκληρος ὁ κόσμος, γιά τόν ἄνθρωπο, παρουσιάζεται σάν ἕνα πλούσιο τραπέζι, ἕνα γενικό συμπόσιο δηλαδή καί καλεῖ ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο νά λάβει μέρος σ' αὐτό τό συμπόσιο. Ἡ εἰκόνα μάλιστα τοῦ συμποσίου παραμένει σε ολόκληρη τήν Αγία Γραφή ὡς κεντρική εἰκόνα τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου στην πρωταρχή της και στο τέλος της.
Δηλαδή τό πρώτο πράγμα πού ἔκανε ὁ Ἀδάμ μές στον Παράδεισο ἦταν να φάει· νά φάει γιά νά ζήσει. Καί ὁ ἄνθρωπος τώρα στην Καινή Διαθήκη, γιά νά ζήσει, πρέπει να φάει. Τί πρέπει να φάει; τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ! Τό τελευταῖο τραπέζι ἀπό τό ὁποῖο ἕνας ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη να γευθεῖ στή ζωή του εἶναι αὐτό, παιδιά· ἡ Θεία Κοινωνία!
Βλέπετε, ὅταν πεθαίνει ἕνας ἄνθρωπος, δέν τρώει πιά τίποτε ἄλλο, δέν ἀπομένει να γευθεῖ κάτι ἄλλο τό τελευταῖο του τραπέζι πρέπει νά εἶναι τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ! Εἶναι ἐκεῖνο πού εἶπε καί ὁ Κύριος -σάν εἰκόνα βεβαίως, γιατί σᾶς εἶπα προηγουμένως ὅτι στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν τρῶμε οὔτε πίνουμε- «ἵνα ἐσθίητε καὶ πίνητε ἐπὶ τῆς τραπέζης μου ἐν τῇ βασιλείᾳ μου» (Λουκά 22, 30.).
Αλλά ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἀρχίζει ἀπό τήν παροῦσα ζωή· καί συνεπῶς δέν θά ζήσουμε, ἄν δέν φᾶμε τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ! (Ἰωάν. 6, 53-54.)
Θά δοῦμε κάτι πολύ ὡραῖο ὅταν θά φθάσουμε στο κείμενο μέ τά δύο δένδρα, τό δένδρο τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ καί τό δένδρο τῆς ζωῆς. Θά δοῦμε ὅτι ἐκεῖνο τό δένδρο τῆς ζωῆς ἦταν ...ὁ Χριστός! τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ! Δέν μπορεῖ κανείς να ζήσει λοιπόν, ἐάν δέν φάει τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ.
Γι' αὐτό τό πιό ἱερό Μυστήριο, τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, μᾶς παραδόθηκε ἐπάνω σέ ἕνα τραπέζι, δηλαδή σ' ἕνα συμπόσιο, στο Μυστικό Δεῖπνο, ἐκεῖ πού ὁ Χριστός εἶπε: «Λάβετε φάγετε τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου... πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες· τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμα μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν.» (Ματθ. 26, 26-27. Μᾶρκ. 14, 22-24. Α' Κορ. 11, 24-25.).
Ἀλλά, πρῶτα ὁ Θεός, παιδιά, θά συνεχίσουμε τήν ἐρχόμενη Κυριακή. Νά σᾶς εὐλογεῖ ὁ Θεός.
Κυριακή, 23 Οκτωβρίου 1983
28η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».
►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r
Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk
🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__ https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
