Η Λαοδίκεια αγαπητοί μου, φθάνοντες εις τήν την 7ην επιστολήν της Αποκ. που ο Κύριος στέλνει εις τον επίσκοπον αυτής της πόλεως, η Λαοδίκεια έκειτο Ν.Α.της Φιλαδελφείας, ανατολικά της Εφέσου καί απέναντι από την πόλιν της Ιεραπόλεως. Είχε ιδρυθεί η πόλις αυτή, η Λαοδίκεια, υπό τού, Αντιόχου του Β', και κατά τους χρόνους της Αποκ. ήκμαζε εις το εμπόριον και την βιοτεχνίαν. Εφημίζετο ακόμη η Λαοδίκεια ως κέντρον ιατρικών και μάλιστα οφθαλμιατρικόν. Η εκκλησία της Λαοδικείας είχε ιδρυθεί επί του Αποστόλου Παύλου και πιθανώς διά του Επαφρά, όπως μας πληροφορεί και η πρός Κολασσαείς επιστολή. Αλλά και οι "Πράξεις" μάς πληροφορούν σχετικά. Πρώτος επίσκοπος της πόλεως αυτής φέρεται ο Αρχιπος, όπως μας πληροφορεί το βιβλίον των Αποστολικών διαταγών, στο 7ο βιβλίο, αλλά δεν γνωρίζομεν όμως εάν τότε που εστάλη η επιστολή αυτή ήταν ακόμη ο Αρχιπος ή κάποιος άλλος δεύτερος ή τρίτος επίσκοπος. Πάντως η ηθική κατάστασις και η πνευματική και η υλική κατάστασις της πόλεως φαίνεται ότι είχε τον αντίκτυπό της εις την ζωήν της εκκλησίας και εις τον επίσκοπον αυτής της εκκλησίας. Δηλ. ήταν μία πόλις ζωηρή, ζούσε μια ζωή υλιστική, μια ζωή μιάς αυταρκείας, και φαίνεται ότι όλα αυτά είχαν θέσει και την επίδρασίν τους, την σφραγίδα τους και εις την ζωήν της εκκλησίας και εις τον επίσκοπον. Η επιστολή αυτή είναι πλουσιαπάτη, είναι ωραιοτάτη, αλλά και δυσμενεστάτη αγαπητοί μου, από όλες τις λοιπές επιστολές. Συνδιάζει δε θαυμάσια την αυστηρότητα, την δριμύτητα μετά της τρυφερότητος.
"τάδε λέγει ὁ ἀμήν, ὁ μάρτυς ὁ πιστὸς καὶ ἀληθινός, ἡ ἀρχὴ τῆς κτίσεως τοῦ Θεοῦ·" Είναι το προίμιον της επιστολής το οποίον περιέχει τέσσερις αυτοχαρακτηρισμούς του Χριστού, που ανταποκρίνονται εις το περιεχόμενον της επιστολής, και που αρκετά μοιάζει το περιεχόμενο της επιστολης ως προς τις εικόνες που ο Κύριος χρησιμοποιεί από τον τρόπο ζωής της πόλεως και από το περιεχόμενον και τις ασχολίες της πόλεως. Δηλ.κέντρον εμπορίου, αναφέρεται εις τον πλούτο, κέντρον ιατρικών και δή οφθαλμιατρικόν, αναφέρεται εις το κολλύριον ο Κύριος και ούτω καθ' εξής. Πάντως οι τρείς εκ των τεσσάρων αυτών χαρακτηρισμών αναφέρονται εις τον λόγον του Χριστού και ο τέταρτος εις το έργον του Χριστού.
Διά του πρώτου χαρακτηρισμού, "εγώ είμαι, λέγει ο Κύριος, ο αμήν", χαρακτηρίζεται ο Θεός ο ίδιος ως Θεός, Αμήν. Μάλιστα στον Ησαΐα 65,16 και προ παντός στην μετάφραση του Συμμάχου, έχομε αυτήν την έκφρασιν, Θεός Αμήν. Δηλ. σημαίνει Θεός αληθής. Οι εβδομήκοντα μεταφράζουν στο χωρίο που.σάς ανέφερα Ησαΐας, Θεός αληθής. Αλλά όταν ο Ιησούς λέγει, εγώ είμαι ο Αμήν, τότε σημαίνει ότι έχει τον τίτλον εκείνον που έχει ο Κύριος, ο Γιαχβέ, εις την Π. Δ. Συνεπώς ο Ιησούς Χριστός είναι ο Γιαχβέ. Είδατε πόσες φορές αυτό το σημείο σας τόχω τονίσει, όπου το συναντούμε στην Αγία Γραφή, για να αντιληφθήτε ότι κατά πλησμονήν χρησιμοποιείται εις την Αγίας Γραφής. Δηλ. τίτλοι που αναφέρονται εις τον Γιαχβέ εις τον Κύριο, στόν Κύριο της Π. Δ. αναφέρονται στόν Ιησούν Χριστόν. Ακριβώς για να σας βοηθήσω να αντιληφθήτε ότι οι χιλιασταί είναι σε φοβερή αίρεση, όταν λέγουν ότι ο Υιός είναι κτίσμα, και δεν είναι ο Γιαχβέ. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Γιαχβέ, ο Κύριος.
Γράφει σχετικά ο Απ.Παύλος εις την 2αν πρός Κορινθ. επιστολήν του, (α' Κεφ. 19-20). "ὁ γὰρ τοῦ Θεοῦ υἱὸς Ἰησοῦς Χριστὸς (σαφώς Ιησούς Χριστός) ὁ ἐν ὑμῖν δι᾿ ἡμῶν κηρυχθείς, (που σε σας από μας, δια μέσου ημών αφού κηρύχθηκε) οὐκ ἐγένετο ναί καὶ οὔ, ἀλλὰ ναὶ ἐν αὐτῷ γέγονεν· ὅσαι γὰρ ἐπαγγελίαι Θεοῦ, ἐν αὐτῷ τὸ ναὶ καὶ ἐν αὐτῷ τὸ ἀμὴν." Σαφώς λοιπόν βλέπομε αγαπητοί μου ότι πράγματι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Αμήν, ο βέβαιος, ο αληθής, ο Γιαχβέ, ο Κύριος, ο Θεός.
Οι ακολουθούντες δύο αυτοχαρακτηρισμοί του Κυρίου, ο μάρτυς ο πιστός και αληθινός, δεν είναι τι άλλο παρά μία διασάφησις του πρώτου χαρακτηρισμού ο αμήν. Καί φανερώνει ξανά, θα πώ άλλη μία φορά, ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο βέβαιος, είναι ο πιστός, είναι ο αληθινός. Επειδή ακριβώς είναι ο Θεός και πάν ότι λέγει είναι σωστόν, είναι βέβαιον, είναι αληθές. Είναι το ναι. Δεν είναι το ναι και το όχι. Αλλά είναι το ναι και είναι πάντοτε το ναί, το αμήν. Είναι αντίστοιχο αυτό μ' εκείνο που σημειώνει ο Απ. Παύλος, "πιστός ο λόγος και πάσης αποδοχής άξιος." Αξιόπιστος ο λόγος του Θεού. Αλλά και πιστός ο Λόγος (με Λ κεφαλαίο).Πιστός ο Λόγος. Και άξιος πάσης αποδοχής. Αυτός ο αξιόπιστος ενανθρωπήσας Θεός Λόγος, είναι ο τέταρτος αυτοχαρακτηρισμός που αναφέρεται εις την πράξιν και όχι εις τον λόγον, είναι η αρχή της κτίσεως του Θεού. Θα παρακαλέσω προσέξτε λίγο αυτόν τον τέταρτον αυτοχαρακτηρισμός του Κυρίου. Ότι εγώ είμαι η αρχή της κτίσεως του Θεού λέγει ο ίδιος ο Κύριος. Όταν λέγει ότι εγώ είμαι η αρχή της κτίσως του Θεού, αυτός ο χαρακτηρισμός που αναφέρεται εις το έργον του Χριστού, δεν περιορίζεται μόνον εις την ίδρυσιν της.Εκκλησίας, αλλά επεκτείνεται εις πάν ότι εδημιουργήθη. Είτε ορατόν είτε αόρατον. Βέβαια αν ξέρατε Εκκλησιολογία θα με διορθώνατε τώρα. θα μου λέγατε ότι πάν ότι δημιουργήθη είτε ορπόν είτε αόρατον θά γίνη Εκκλησία. Αλλά για να σας το διασαφίσω σας το λέω έτσι. Διότι αναφέρεται διά τον Κύριον, τον Ιησούν Χριστόν στό κατά (Ιωάννην Ευαγγέλιο 1,3) : "Πάντα (τα πάντα και η τελευταία πέτρα, το τελευταίο κύτταρο το τελευταίο ηλεκτρόνιο) δι᾿ αὐτοῦ ἐγένετο (όλα έγιναν διά του Θεού Λόγου) καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν." (καί χωρίς του Λόγου τίποτε δεν έγινε απ' ότι έγινε). Συνεπώς είναι ο δημιουργός των πάντων.
Η λέξις "αρχή", εγώ είμαι η αρχή της κτίσεως του Θεού, δεν σημαίνει κατά την Αρειανικήν ερμηνείαν αυτό που αρχίζει, δηλ. την έναρξιν, αλλά σημαίνει, όπως ωραία το ερμηνεύει ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας, "τήν τών
κτισμάτων δεσπόζουσαν την προκαταρκτικήν αιτίαν και ακτιστον." Δηλ.είναι εκείνος διά του οποίου τα πάντα εδημιουργήθησαν, η κτίσις είναι η δημιουργική αρχή. Όχι λοιπόν ότι ο Χριστός είναι το αντικείμενον, αλλά είναι το υποκείμενον, να σας το πω έτσι συντακτικά. Δεν είναι εκείνος που δημιουργείται πρώτος από τον Θεόν, όπως ερμηνεύουν οι Αρειανοί, ο 'Άρειος. Καί μην ξεχνάμε ότι ο "Αρειος" δεν πέθανε. Και δεν πέθανε ο 'Αρειος γιατί δεν πέθανε ο διάβολος. Και ο διάβολος θέλει να προσβάλη τήν θεότητα του Ιησού Χριστού, διότι με την ανθρωπίνη του φύση εστάθη ο φοβερός του αντίπαλος και η φοβερή του καταδίκη εις τους αιώνας των αιώνων. Και προσπαθεί με κάθε τρόπο ο διάβολος να προσβάλη τήν θεότητα του Ιησού Χριστού. και συνεπώς ο Ιησούς Χριστός αγαπητοί μου δεν είναι η αρχή δηλ. ως αντικείμενο τώρα που ο Θεός δημιουργεί τα πάντα, και το πρώτο πράγμα που κτίζει, που δημιουργεί (κτίζω θα τη δημιουργώ, ενώ γεννώ σημαίνει κάτι από την ουσία μου), δέν είναι λοιπόν ο Ιησούς Χριστός η αρχή της κτίσεως του Θεού, το πρώτο πράγμα που κτίζει ο Θεός. Αλλά είναι το υποκείμενον. Είναι αυτός που είναι η αρχή όλων των πραγμάτων που έχουνε γίνει.Το αντιληφθήκατε;️ Αν το θέλετε, αυτο ειναι η "Λυδία λίθος και αυτο το σημειο ειναι το κεντρικό σημείο με το οποίο πρόβαλε την αίρεσή του ο 'Αρειος, ο διάβολος, και που οι Πατέρες εκτύπησαν τον 'Αρειον. Δηλ. τον 'Αρειον, τόν διάβολον. Και ο Αρειανισμός υπάρχει πάντοτε. Δέν πέθανε γιατί σας είπα δεν πέθανε ο διάβολος. Σήμερα η Ευρώπη αγαπητοί μου είναι Αρειανική, το γνωρίζετε αυτό; Ωραία το γράφει αυτό ο π. Ιουστίνος Πόποβιτς στο βιβλίο του "Άνθρωπος και Θεάνθρωπος." Έχει ειδικόν άρθρον, ειδική μελέτη που αναφέρεται εις την Αρειανίζουσα Ευρώπη. Γι' αυτό επιμένω τόσο πολύ. Και τώρα που γινήκαμε καί Ε.Ο.Κ. καί δέν ξέρω τι, κλπ, καταλαβαίνετε ότι όλα είναι κοινά πιά. Δηλ. και η απιστία της Ευρώπης και ο Αρειανισμός της Ευρώπης θα μάς έρθη κι' εδώ στην Ελλάδα, κατά έναν τρόπο που σιγά-σιγά, έτσι θ' αρχίσαμε να σκεπτόμαστε. Θά βλέπουμε τον Χριστό σαν ένα σπουδαίο αναμορφωτήν, αλλά όχι Θεάνθρωπο. Είναι φοβερό αυτό.
Έτσι λοιπόν ο Χριστός είναι η αρχή της κτίσεως του Θεού, είναι το υποκείμενον, η κτίσις είναι το αντικείμενον. Είναι η αρχή που κτίζει τα πάντα. Σ' αυτόν είναι η αρχή των πάντων, δηλ. τα πάντα ανάγουν την αρχήν τους εις τον Ιησούν Χριστόν. Είναι δηλ. η δημιουργική αρχή. Λέει ο Απόστ. Παύλος, (Καλασσαείς 1,16-17) πολύ εύστοχα το σημειώνει αυτό ο Απόστ.Παύλος. "ὅτι ἐν αὐτῷ (τώ Ιησού Χριστώ) ἐκτίσθη τὰ πάντα, τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα, εἴτε θρόνοι εἴτε κυριότητες (είναι τάξεις αγγέλων) εἴτε ἀρχαὶ εἴτε ἐξουσίαι· τὰ πάντα δι᾿ αὐτοῦ καὶ εἰς αὐτὸν ἔκτισται·" 'Ολα έγιναν από Αυτόν και για λογαριασμό Του. Ο Θεός ό, τι κάνει το κάνει αυτός και για τον εαυτόν του. Τα πάντα λοιπόν έκτισται, έχουν κτισθεί δι' αυτού και εις αυτόν, "και αυτός εστί προ πάντων (πέρα και πάνω από όλα, πως είναι κτίσμα λοιπόν;) και τα πάντα (όταν λέγει πάντα εννοεί τα πάντα. Αν ήταν κτίσμα, θα συμπεριελαμβάνετο)- εν αυτώ συνέστηκε." Τα πάντα δημιουργήθηκαν αλλά και στέκονται εν τώ Χριστώ. Αυτός είναι ο Ιησούς Χριστός. Αυτός είναι. Κι όταν κάνομε την προσευχή μας εις τον Ενανθρωπήσαντα Θεό Λόγο, πρέπει να μας πιάνη φρίκη. Ο Κύριος των αστέρων! Ο Κύριος των αγγέλων! Ο κύριος των πάντων! Ω, τεράστιο πράγμα. θά 'μουνα ευτυχής αν κάποτε γίνη συνείδησή σας ποιός είναι ο Ιησούς Χριστός.
Με αυτούς λοιπόν τους χαρακτηρισμούς τους τέσσερις κλείει το προίμιον της επιστολής και φανερώνει ότι εκείνος που θα ομιλήση παρά κάτω εις την επιστολήν είναι ο παντοδύναμος Θεός, πού ότι λέγει είναι βέβαιον, είναι αληθινόν, εφόσον αυτός είναι ο δημιουργός και κύριος των πάντων.
Και ερχόμεθα εις το κύριο θέμα της επιστολής. Αποτείνεται εις τον επίσκοπο της Λαοδικείας. "οίδα σου τα έργα...εκ του στόματός μου." Γνωρίζω τα έργα σου, ότι δεν είσαι ούτε ψυχρός ούτε ζεστός. Είσαι χλιαρό. Οφειλες όμως να ήσουνα ψυχρός. Επειδή είσαι χλιαρός γι' αυτό θα σε ξεράσω. Γράφει κάποιος ξένος: "Εις τους στίχους αυτούς έχουμε μεγάλους λόγους κλασσικής πλοκής και συγκινητικής ψυχολογικής αλήθειας." Πραγματικά αγαπητοί μου είναι μεγάλης πνοής λόγοι αυτοί. Θα το ιδούμε. Ποιός είναι ο ψυχρός; Είναι εκείνος του οποίου έχει αποψυγεί η πίστης και η αγάπη. Όπως λέγει ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας "ο εστερημένος της του Αγίου Πνεύματος ενεργείας", αυτός που δεν έχει την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Ψυχρός άνθρωπος. Παγωμένος. Και ποιός είναι ο θερμός; Όπως λέγει ο απόστολος Παύλος (Ρωμαίους 12,11) "τῷ πνεύματι ζέοντες, ", αυτός που έχει ζεματιστό, βραστό πνεύμα. Βράζει το πνεύμα του, βράζει, βράζει. Ο επίσκοπος όμως της Λαοδικείας δέν ήτο ούτε ψυχρός ούτε θερμός. Αλλά χλιαρός. Είναι πράγματι δυνατόν να υποβιβαστεί η πνευματικότης του πιστού και από θερμή νά γίνη χλιαρή; Είναι δυνατόν να γευτή κανείς Χριστόν και κατοπινά να συμπεριφέρεται σαν να μην εγεύθη ποτέ Χριστόν; Και μετά την γεύση του Χριστού να του στρέψη τα νώτα και να ερωτοτροπή με τον κόσμον και μετά του κόσμου; Φαίνεται αγαπητοί μου ότι είναι δυνατόν. Κάτι τραγικό. Η πλειονότητα των χριστιανών, τουλάχιστον τών συγχρόνων χριστιανών, είναι αυτής της τάξεως και καταστάσεως. Δέν είναι οι σύγχρονοι χριστιανοί ούτε ψυχροί, ω, πιό πολύ ούτε θερμοί, οι πιο πολλοί. Είναι χλιαροί. Πρόκειται λοιπόν περί μιάς τάξεως χριστιανών μεγάλης όπως σας είπα δυστυχώς τάξεως χριστιανών, πιστών, που όπως λέγει και ο προφήτης Ηλίας ότι χωλένουσι επ' αμφοτέρας ταίς ιγνύαις. Κουτσαίνουν και από τα δυό τους τα ποδάρια. Ζουν την ψυχολογία του Ισραήλ. Ο οποίος Ισραήλ, με την ευκολία που προσήρχετο εις τον Θεόν να τον λατρεύση με την ίδια ευκολία εστρέφετο και προς τους ψευδείς θεούς, ομοίως και εξ ίσου να τούς λατρεύση. Εις αυτήν την τάξη των πιστών, των χλιαρών πιστών, Θεός και κόσμος, Χριστός και Βελίαρ, όπως λέγει ο Απ.Παύλος, αλήθεια και φεύδος, δύναται να συμβιβάζονται και να συνυπάρχουν. Και το χειρότερο, οι άνθρωποι αυτοί που δύνανται να ζούν τους δυό αυτούς κόσμους του Θεού και του σατανά, της αληθείας και του ψεύδους, και ταυτοχρόνως, ταυτοχρόνως, δύνανται να έχουν υψηλήν ιδέαν περί του εαυτού των και περί της θρησκευτικότητός των. 'Οτι είναι πολύ σπουδαίοι και πολύ καλά τοποθετημένοι. Ετονίσαμε προηγουμένως ότι είναι πολλοί αυτοί οι χριστιανοί δυστυχώς αγαπητοί μου. Η ποιμαντική προσπάθεια της Εκκλησίας μας προς αυτούς, σάς βεβαιώνω είναι δυσκολωτάτη. Άν τους πήτε να μελετήσουν την Γραφή σας λέγουν ότι την ξέρουν. Αν τους
πήτε να πάνε στην Εικλησία, σας λέγουν ότι είναι πιο καλύτεροι από όλους τους άλλους. Αν τούς πήτε να ζήσουν πνευματική ζωή, θα σας απαντήσουν ότι γι' αυτούς η πνευματική ζωή ήδη είναι κατάσταση. Και δεν έχουν ν' αλλάζουν τίποτε από κείνο το οποίο έχουν. Tί δυστυχισμένοι άνθρωποι. Ορθώνεται μπροστά τους αγαπητοί μου, σαν τείχος Σινικόν, ο εγωισμός, ο οποίος εγωισμός δεν επιτρέπει ουδεμίαν αλλοίωσιν θείας χάριτος μέσα στην καρδιά τους. Τίποτα. Εμποδίζουν τον Θεόν να επιδράση στην καρδιά τους, να τους αλλοιώση και να γίνουν άνθρωποι με επίγνωση, με αυτογνωσία. Χλιαροι τύποι ανίκανοι ν' ανεβάσουν έναν βαθμό θερμότητος εις το θερμόμετρο της πνευματικής των ζωής, οι οποίοι νομίζουν ότι είναι οι καλύτεροι των ανθρώπων και οι καλύτεροι των χριστιανών.
Αλλά έρχεται όμως προς αυτούς μία παράδοζος δήλωσις του Κυρίου. Για να τους πή : Δεν είσαι ούτε θερμός ούτε ψυχρός. Είσαι χλιαρός. Ε, λοιπόν, όφειλες να είσαι ψυχρός. Παράξενη δήλωση. "Οφελον ψυχρός ής ή ζεστός." Όπως ξέρετε είναι παράδοξος αυτή η δήλωσης του Κυρίου προς τον επίσκοπο της Λαοδικείας, διότι ο ψυχρός είναι πιο μακριά από τον θερμόν. Ενώ ο χλιαρός είναι πιο κοντά εις τον θερμόν. Γιατί λοιπόν ο Κύριος προτιμά τον ψυχρόν κι όχι τον χλιαρόν; Η ψυχολογία και η πείρα επ' αυτού, αποδεικνύει αγαπητοί μου ότι ο ψυχρός θρησκευτικά άνθρωπος δύναται να μετανοήση, δύναται να αλλοιωθή η καρδιά του καί νά γίνη θερμότατος άνθρωπος. Κάποια στιγμή, κάπου στην ζωή του, ένα περιστατικό, μία αλλοίωση της χάριτος του Θεού, της δεξιάς του Υψίστου, αλλάζει. Γίνεται θερμός άνθρωπος. Και τον βλέπετε χθές ήταν ανήθικος. Σήμερα είναι αγνός. Χθές εκάγχαζε την πίστη. Σήμερα την ευλαβείται. Χθές ζούσε σάν χοίρος. Σήμερα είναι καθαρός και λελουσμένος. Τι έχει; Μεταμόησε! Πόσες τέτοιες περιπτώσεις έχομε αγαπητοί μου! Πόσες τέτοιες! Ο ληστής από ψυχρός που εκορόϊδευε κι εκείνος, και οι δυο εκορόϊδευαν τον Κύριον, δέν είναι λάθος εδώ όταν λέγει ο Ευαγγελιστής ότι και οι δυο οι συσταυρωθέντες με τον Ιησού ονείδιζον, ενώ ο Λουκάς μάς λέγει
ότι ο ένας έλεγε το "μνήσθητί μου Κύριε κλπ." Δέν είναι λάθος, διότι και οι δυο ονείδιζον τόν Κύριο. Κάποια στιγμή όμως, κάποια στιγμή, έγινε μια επανάσταση. Μέσ' την ψυχή του ληστού. Του ενός ληστού. Όχι του άλλου. Όταν είδε ότι ο Κύριος συγχωρεί τους σταυρωτάς του. Όταν είδε ότι ο Κύριος δεν βρίζει. Οταν είδε την επιείκειά του επάνω εις τον σταυρόν. Ηλλοιώθη, άλλαξε αποτόμως. Επήρε βρασμό η ψυχή του. Και είπε : Ποιόν βρίζεις; Ποιόν βρίζεις; Τον άγιον, τόν δίκαιον, λέγει στον άλλον ληστή.
Είμαστε το ίδιο; Εμείς είμαστε άξιοι θανάτου. Όχι αυτός. Καί στρέφεται προς τον Κύριον : "Κύριε θυμήσουμε στην βασιλεία σου." Από ψυχρός ψυχρότατος, έγινε ξαφνικά πύρινος ήλιος. Και μπήκε πρώτος μέσα εις τον παράδεισον. Αυτό αποδεικνύει η πείρα και η ψυχολογία. Αντιθέτως. Ο χλιαρός μένει πάντα χλιαρός. Εκείνος ο οποίος δεν κουνάει από την θέση του γιατί έχει αυτή την μεγάλη ιδέα για τον εαυτόν του, όπως σας έλεγα προηγουμένως. Πού οφείλεται αυτό; Το σκιαγραφεί θαυμάσια ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας : Λέγει : " Ο μέν ψυχρός της ζεούσης πίστεως άγευστος εν ελπίδι πολλάκις έσται του τυχείν αυτής, (ο ψυχρός άνθρωπος είναι άγευστος της πίστεως. Για μια στιγμή κάτι γίνεται, κάτι γίνεται, γεύεται λιγάκι, γεύεται λίγο λίγο, γεύεται πίστεως, κι αμέσως λέγει : αυτό είναι του γύρευα. Και ζεσταίνεται) ο δε ζέσας (αυτός ο οποίος θερμάνθηκε κάποτε) διά του βαπτίσματος τω Πνεύματι, και αποψυχθείς (πάγωσε) διά ραθυμίαν ύστερον.(από τεμπελιά πνευματική αμέλησε τον εαυτόν του, από μια πνευματική αναμελιά. Απ' αυτή που πάσχομε όλοι μας) εαυτώ τας ελπίδας της σωτηρίας εξέκοψε, καταγνούς της αιρεθείσης πίστεως." Αφού παρετήρησε κάτι κακό μέσα εις την υφισταμένην πίστιν, δηλ. εκείνο που λέμε, μά, ξέρεις, αυτά γίνονται μέσα στήν Εκκλησία, κάτι σκάνδαλα, κάτι σου είπα κάτι μούπες, εξέκοψε, λέγει τάς ελπίδας εαυτώ. Δηλ. την ελπίδα να σωθή. Είπε : Δέν βαριέσαι, ήμουνα κοντα στους ιερείς, τους είδα, α, αυτός ο παπάς δεν πιστεύει τίποτα, εκείνος κάνει έτσι, εκείνος, δέν βαριέσαι. Δεν υπάρχει τίποτα. Ακούστε τι λένει Δέν βαριέσαι,δεν υπάρχει τίποτα. Και διατηρεί ένα σχήμα θρησκευτικότητος, χλιαρότητος δηλ. και τίποτε άλλο. Αυτός εξέκοψε τον εαυτόν του. Δεν έχει ελπίδα να σωθή. Είναι φοβερό. Ας το προσέξουμε λοιπόν.
Η πρώτη αιτία της χλιαρότητος είναι η ραθυμία. Η πνευματική αναμελιά. Τεμπελιά. Μετά απ' αυτήν, επειδή ο χλιαρός δεν έχει προθυμία να επαναρχίση την ζωή του, για να επαναθερμανθή, αρχίζει να παρατηρεί τυχόν, όπως σας είπα, κακά πράγματα. Τί αυτό, τι εκείνο, "καταγνούς της αιρεθείσης πίστεως". Και τότε αυθυποβάλλεται απ' ότι συμβαίνει και κόβει τις ελπίδες του και ξηραίνεται.
Και έρχεται τώρα ο Κύριος, να αποκαλύφη μίαν ψευδαίσθηση εις τον επίσκοπο της Λαοδικείας. Άχ, νάχαμε τον Κύριο κοντά μας! Τον έχομε. Αν διαβάζουμε την Γραφή. Αν ακούμε τον λόγο του. Καί να μας λέγει ό,τι ά μας λέγει, τί να μας λέγη, να μας βγάζει αγαπητοί μου από τις ψευδαισθήσεις μας. Όλοι ζούμε μέσα σε ψευδαισθήσεις. Νομίζουμε, αλλά δεν είμαστε αυτό που πρέπει νάμαστε. Νομίζουμε ότι είμαστε. Κι έρχεται λοιπόν ο Κύριος να βγάλη από τον κόσμο των ψευδαισθήσεων τον επίσκοπο της Λαοδικείας. Και του λέγει : "ότι λέγεις ότι πλούσιος ειμί (λές ότι εγώ είμαι πλούσιος) και πεπλούτηκα (κι' έχω πλουτήσει) και ουδενός χρείαν έχω." (και δεν έχω κανέναν ανάγκη.) Βεβαίως εν εννοία πνευματική, αλλά από την επίδραση της Πόλεως, η οποία ήτο πλουσία, επειδή είχε βιοτεχνία και εμπορική κίνηση. Κι όπως σας είπα, επέβαλε την σφραγίδα της η πόλη. Αυτό που γίνεται και σήμερα. Στήν ζωή του επισκόπου και στην ζωή των πιστών της. Βλέπετε; Δέν είμεθα έξω από την επίδραση της καταστάσεως που υπάρχει. Ανεβαίνει ο τιμάριθμος κατεβαίνει ο τιμάριθμος. Ανεβαίνει η λίρα, κατεβαίνει η λίρα, ο χρυσός κτλ. και ρυθμίζουμε την ζωήν μας αναλόγως, αναλόγως. Και η πίστις μας; Aναλόγως. Λοιπόν, και λές "ότι ουδενός χρείαν έχω καί ουκ οίδας (και δεν ξέρεις) ότι σύ εί ο ταλαίπωρος (ότι σύ είσαι ο ταλαίπωρος) και ο ελεεινός και πτωχός και τυφλός και γυμνός." Να ποιός είσαι. Ο πτωχός, ο ελεεινός, ο τυφλός, ο γυμνός. Και πώς θα μπορέσω να το πιστέψω όταν ακριβώς θα φανερώση κι άλλα πράγματα αυτός; Και τότε, πώς θα σταθώ μπροστά σας; Αλλά και που σκεφθούμε, πώς εγώ θα σταθώ μπροστά σας και πως εσείς μπροστά μου, ένα έχω να σας πώ. Πώς θα σταθούμε μπροστά εις τον Κύριον. Αυτό να μας νοιάζει αγαπητοί μου.
Πάντως, ενώ πιστεύει κανείς ότι είναι κάτι, έρχεται να ανακαλύψη ο Θεός ποιός είναι ο πραγματικός μας εαυτός. Γι' αυτό ας τρέξουμε ν' ανακαλύψουμε τον εαυτόν μας, πρίν μας αποκαλύψη ο ίδιος ο Κύριος και μάλιστα και ενώπιον των ανθρώπων και εν ημέρα κρίσεως. Πάντως είναι χαρακτηριστικός αυτός ο λόγος που λέγει ο επίσκοπος "ότι πεπλούτηκα και ουδενός χρείαν έχω, " Αγαπητοί μου όχι μόνο επί πνευματικού επιπέδου να το πή κανείς, αλλά και επί υλικού επιπέδου, έχω πλουτήσει και δεν έχω κανέναν ανάγκη. Πόσοι πλούσιοι το λέγουν αυτό. Πόσοι πλούσιοι το λέγουν αυτό. "Καί δεν έχω κανέναν ανάγκη." Είναι η ψυχολογία του μωρού, του αυταρέσκου, του κατ' ουσίαν ακοινωνήτου ανθρώπου, που δεν έχει την αίσθηση ότι έχει ανάγκη από τους συνανθρώπους του. Ταλαίπωρε, άμα σε πιάση ένας κοιλόπονος, θα βγής στο παράθυρο και θα φωνάζης "άνθρωποι ελάτε να με σώσετε," και λές ότι δεν έχεις κανενός ανάγκη; Φτωχέ και ταλαιπωρε άνθρωπε. Είσαι ακοινώνητος άνθρωπος. Είσαι άνθρωπος που δεν έχει μέσα του το κοινωνικόν αίσθημα. Είσαι εγωιστής, είσαι πρόστυχος εγωιστής και μάλιστα αθεράπευτα εγωιστής, αν λές ότι πεπλούτηκα και ουδενός χρείαν έχω.
Και τι πρέπει να γίνη; Ετονίσαμε αγαπητοί μου κι άλλοτε ότι απαιτείται διαρκής αυτοκριτική. Είμαι θερμός; Είμαι τω Πνεύματι ζέων; Αισθάνομαι τα πνευματικά μέλη της υπάρξεώς μου ανορθμένα; Έχω πνευματικές ορμές καί εφέσεις; Με συγκλονίζουν βιώματα παρουσίας του Θεού; Οδύρομαι για τα κακώς έχοντα μέσα εις την Εκκλησία; Με καίει η φλόγα της ιεραποστολής; Όπως έκαιε τον επίσκοπο της Φιλαδελφείας και επήρε τον έπαινον από τον Κύριον; Είμαι άνθρωπος πίστεως και παρρησίας και όχι τέκνον υποστολής, όπως λέγει εις την πρός Εβραίους ο Απ. Παύλος; Αγαπώ εκ βαθέων τον Κύριον, ώστε να θεωρώ τα πάντα σκύβαλα για την δική του την αγάπη; Μήπως αντιθέτως είμαι ψυχρός; Μήπως, όπως λέγει ο Αρέθας, εστερημένος της του Αγίου Πνεύματος ενεργείας; Μήπως κατήντησα περιφερόμενον ψυγείον πίστεως και αγάπης; Μήπως έφθασα να είμαι ανάλγητος, ανελέητος, αδιάφορος, ακοινώτητος, ατομιστής, σκληρός, άστοργος, άδακρυς, πέτρινος; Το χειρότερον, μήπως πήρα τα πρώτα και τα δεύτερα ότι αφορά την θερμότητα, και ότι αφορά την ψυχρότητα πήρα τα πρώτα, πήρα καί τά δεύτερα και τα ανακάτεψα, ώστε τα μεν πρώτα, τα θερμά, να χλιαρώσουν από τα δεύτερα τα ψυχρά, και τελικά να μην είμαι ούτε ψυχρός, ούτε θερμός αλλά χλιαρός; Δηλ. να μην είμαι τίποτα; Πέντε, κατά συσσώρευσιν επίδετα αποδίδονται εις αυτήν την κατάστασιν. "Καί ουκ οίδας, (και δεν ξέρεις ότι είσαι) ο ταλαίπωρος και ο ελεεινός, ο πτωχός και ο τυφλός, και ο γυμνός." Αυτή η έναρθρος εκφορά, ο τυφλός, ο γυμνός κλπ, αυτή η έναρθρος εκφορά, προσδίδει μία θα λέγαμε μοναδικότητα ταλαιπωρίας, τυφλότητος, γυμνότητος. Εσύ είσαι ο τυφλός, όχι τυφλός. Ο τυφλός. Όχι γυμνός, ο γυμνός.
Αγαπητοί μου, άς ονομάσωμε κατά συνείδηση τον εαυτόν μας εμείς ταλαίπωρον, για να είμεθα οι ευτυχείς. Ας δούμε εμείς μόνοι μας την ελεεινότητά μας και την πτωχεία μας, για να μας πή ο Κύριος εκείνο που λέγει στήν θαυμασία περικοπή του, αν σε καλέσουν σ' έναν δείπνο πήγαινε στην τελευταία θέση, και θα πας στη τελευταία θέση γιατί λες, εγώ είμαι ο άσημος, είμαι ο τιποτένιος, όχι πάσχοντας από αισθήματα μειονεκτικότητος, γιατί αυτό είναι εγωισμός, τα αισθήματα μειονεκτικότηπος είναι εγωισμός, αλλά νάχω πραγματικά συναίσθηση ότι είμαι ο τιποτένιος, ο άσημος, ο ελεεινός, ο ταλαίπωρος, και τότε θα ρθή ο φίλος εκείνος που σε κάλεσε και θα σου πή : φίλε, προσανάβηθι ανώτερο. Δεν είναι η θέση σου εκεί που πήγες, ελα εδώ. Εδώ είναι η θέση σου. Φίλε προσανάβηθι. Αντίθετα, λέγει ο Κύριος σ' αυτήν την παραβολή του δείπνου των καλεσμένων εκεί, της προτοκλησίας, όπως λέγεται, όταν πας και θρονιαστής στην πρώτη θέση, θα σου πή : Αυτή η θέση είναι για κάποιον άλλον. Κι ενώ όλοι θάχουν καθίσει,τότε θα σηκωθείς να γυρεύεις θέση. Αλλά όλες είναι πιασμένες. Και θα πας καταλάβης την τελευταία θέση. Αυτό είναι. Γι' αυτό αγαπητοί μου ας δούμε μόνοι μας την ελεεινότητά μας και την φτώχεια μας. Άς αναγνωρίσουμε ακόμη την τύφλωση της ψυχής μας. Και θ' αρχίσουμε να βλέπουμε εκείνα που δεν βλέπουν εκείνοι που ισχυρίζονται ότι βλέπουν. Άς αναγνωρίσουμε ακόμα την γυμνότητά μας σε αγιότητα. Μη λέμε ότι είμεθα άγιοι. Και τότε ο Χριστός θα μας περιβάλη, με αρετές που η Χάρις Του θα μάς δώσει.Ει δ' άλλως έρχεται η απειλή. "Μέλλω σε εμέσαι εκ του στόματός μου." Θα σε ξεράσω. Θα σε ξεράσω. Ξέρετε ότι άμα θέλομε να ξεράσωμε πίνομε χλιαρό νερό. Γι' αυτό είναι πάρα πολύ ωραία αυτή η επιστολή. Είναι ευστοχοτάτη. Όταν πίνομε τσάι, βράσουμε κάτι μέσα, ή χλιαρό είναι, είτε ζεστό, είτε κρύο, επειδή είναι τσάϊ, κάτι είναι, βράσαμε κάτι, δέν ξερνάμε. Όταν πιούμε κρύο νερό ή πολύ ζεστό, δέν ξερνάμε. Για δοκιμάστε χλιαρό νερό. Θα σας έρθη αναγούλα. Ξερνάμε. Γι' αυτό λέγει, είσαι χλιαρός, πήγα να σε πιώ αλλά μούρθε αναγούλα, λέγει ο Χριστός. Και θα σε ξεράσω.Ο θερμός λοιπόν βρίσκεται στην αγάπη του Θεού. Ο ψυχρός έχει πολλές πιθανότητες να γίνη θερμός. Ο πρώην θερμός, που υποβιβάστηκε η θερμότητά του, αυτός; Αυτός δέν έχει καμμιά ελπίδα. Καμμιά ελπίδα της καταστάσεώς του. Επειδή όπως σας είπα ζεί στην ψυχολογία της επαρκείας και της αυταρεσκείας. Το αποτέλεσμα, η αποδοκιμασία του Χριστού. Εν τούτοις μένουν κάποια περιθώρια φιλανθρωπίας του Θεού.
"Μέλλω σε εμέσαι", πρόκειται να σε ξεράσω. Κοιτάξτε, δέν λέει, σε ξερνώ, Μέλλω σε εμέσαι, πρόκειται να σε ξεράσω. Δηλ. θα σε ξεράσω. Μ' αυτό το θά, σαν να του λέγη : Σου δίνω ακόμη καιρό να αποκαταστήσης τα πράγματα. Κάτι περισσότερο. "Συμβουλεύω σοι (σε συμβουλεύω) αγοράσαι παρ' εμού χρυσίον πεπυρωμένον εκ πυρός ίνα πλουτήσης και ιμάτια λευκά ίνα περιβάλη και μη φανερωθή η αισχύνη της γυμνότητός σου, και κολλύριον ίνα εγχρίση τους οθαλμούς σου ίνα βλέπης." Σε συμβουλεύω ν' αγοράσης από μένα χρυσάφι καθαρό για να πλουτήσης. Ν' αγοράσης από μένα ιμάτια λευκά για να ντυθής και να μην φαίνεται η αισχύνη, η ντροπή σου. Η ντροπή της γυμνότητός σου. Σε συμβουλεύω ν'αγοράσης κολλύριον, φάρμακο για τα μάτια, για να το βάλης στα μάτια σου, για να βλέπης. Πράγματι, όλα αυτά, όπως λέγει ο Κύριος, σε συμβουλεύω ν'αγοράσης από μένα. Όλα αυτά ευρίσκονται εις τον Χριστόν. Διότι ο Χριστός είναι ο χρυσός. Ο πολύτιμος θησαυρός. Πού τον βρίσκει κάποιος και ξεπουλάει τα πάντα, να πάη ν'αγοράση τον αγρόν που είναι κρυμμένος ο θησαυρός. Είναι ο πολύτιμος μαργαρίτης, που ξεπουλάει όλα τα προηγούμενα αγορασμένα μαργαριτάρια και διαμάντια, για ναγoράση αυτόν τον έναν και πολύτιμον μαργαρίτην.
Ο Χριστός είναι το ιμάτιον το λευκόν και το ένδυμα του γάμου. Φίλε, λέγει στην παραβολή των γάμων, πώς εισήλθες ώδε; Πώς μπήκες εδώ μή έχων ένδυμα γάμου; "Τόν νυμφώνα σου βλέπω Σωτήρ μου κεκοσμημένον και ένδυμα ουκ έχω ίνα εισέλθω εν αυτώ." Δεν έχω ένδυμα. Δηλ. βλέπω την βασιλεία σου -αυτός είναι ο νυμφώνας του Χριστού-αλλά δεν έχω ένδυμα, δέν έχω ντυθεί Εσένα. Διότι όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, λέγει ο Απ.Παύλος, Χριστόν ενεδύσάσθε. Έχετε ντυθεί τον Χριστόν. Έλα λοιπόν, από μένα ν'αγοράσης ιμάτια για να μην περιφέρεσαι και βλέπουν τις ντροπές σου και σε κοροϊδεύουν οι άνθρωποι.
Να σας πω ένα πρόχειρο; Όταν δεν έχεις Χριστό, μεθάς και γυρίζεις στον δρόμο, και βγάζεις ακόμα κι αυτά τα φυσικά σου ρούχα και γελάνε οι άνθρωποι. Όταν δέν έχεις Χριστό και δέν έχεις το κριτήριο της σεμνότητος, φοράς της μόδας τα καμώματα και γίνεσαι σαν Καραγκιόζης. Καί γελάνε οι άνθρωποι, κλπ. κλπ. κλπ. Είσαι ηλικιωμένος άνθρωπος και δεν έχεις την αίσθηση ότι είσαι ηλικιωμένος και βάφεσαι. Βάφεσαι, άνδρες και γυναίκες βάφονται. Και είσαι σάν Καραγκιόζης. Όταν έχεις όμως το μέτρο της σεμνότητος, έχεις τον Χριστόν, τότε, τότε, τότε δεν περπατάς και να ντρέπεσαι.
Ο Χριστός ακόμα αγαπητοί μου είναι το φως του κόσμου. Καί ο έχων το φώς τούτο, όπως λέγει ο Εαγγ. Ιωάννης, ου μή περιπατήση εν τη σκοτία, αλλ' έξει το φως της ζωής. Δεν θα περπατήση στο σκοτάδι αλλ' έξει το φως της ζωής. Δηλ. θα έχεις τα ιμάτια της ψυχής υγιή και ανοικτά. Δηλ; δηλ. όντως ο Χριστός είναι το κολλύριον των ματιών. Βάλε το κολλύριον που λέγεται Χριστός και θα σου ανοίξουν αδελφέ μου τα μάτια και θα βλέπης. Κιόταν παίρνεις την Γραφή στα χέρια, τότε, θα λές, τι βλέπω; Ναι, γιατί έπεσαν σταγόνες καλλυρίου. Δηλ.ο Χριστός ήρθε και σου ανοίγει τα μάτια.
Μετά από την σκληρά αυτή και αυστηρά γλώσσα του Κυρίου προς τον επίσκοπον της Λαοδικείας, είδατε πώς τού ομιλεί; Σκληρά. Έρχεται ο μετριασμός της γλώσσας, διά της του κινήτρου της αυστηρότητος. Και τι λέγει; "Εγώ όσους φιλώ ελέγχω και παιδεύω. Ζήλευε ούν και μετανόησαν." Εγώ αυτούς που αγαπάω τους ελέγχω και τους παιδαγωγώ. Λοιπον απόκτησε ζήλον, και να μετανοήσης. Δηλ. νά γίνης θερμός. Μέσα σου ν' ανάψης και να μετανοήστης. Α, ώστε λοιπόν ο Κύριος τα λέγει αυτά, αλλά λέγει, "εγώ όσους εάν φιλώ, όσους εάν αγαπώ..." Ναι αγαπητοί. Λέγει ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας : "Βαβέ της φιλανθρωπία! Πόση αγαθότητι ο έλεγχος κέκρατε." Πωπώ φιλανθρωπία του Χριστού. Με πόση αγαθότητα είναι ανακατεμένος ο έλεγχος! A, ώστε λοιπόν η αγάπη είναι το ελατήριο, όταν μιλάει ο Κύριος σκληρά. Η αγάπη του Θεού. Ω, αυτή η αγάπη του Θεού. Η αγάπη του Θεού. "Οχι μιά αγάπη σαν κι αυτήν που έχετε αγαπητοί μου στα παιδιά σας. Πού στέλνει στην κόλαση, γιατί δεν βλέπετε τα ελαττώματά τους να τους τα διορθώσετε, αλλά τα χαϊδεύτετε και τα θεραπεύετε τα πάθη τους και τα ανομήματά τους και τα στραβοπατήματά τους τα δικαιολογείτε. Είναι μια αγάπη που στέλνει στην κόλαση. Ο Χριστός αγαπά. Αλλά έχει μιαν αγάπη παιδαγωγική. Μια αγάπη που καταρτίζει για την βασιλεία του Θεού. Έλεγχος και παιδαγωγία είναι τα δύο όργανα ανορθώσεως και αγάπης του Θεού για τον άνθρωπο. Γι' αυτό παραγγέλνει ο λόγος του Θεού (Εβραίους 12- 4,11). "Υιέ μου, μή ολιγώρει παιδείας Κυρίου (μή περιφρονείς την παιδαγωγία του Κυρίου) μηδέ εκλύου υπ' αυτού ελεγχόμενος (ούτε να απποκάμης όταν ελέγχεται από τον Κύριον) όν γάρ αγαπά Κύριος παιδεύει (παιδεύω θά πή παιδαγωγό, όχι βασανίζω, που νομίζουν πολλοί, ότι παιδεύει, ο Θεός λέγει παιδεύει, δέν παιδεύει με την έννοια βασανίζει παιδαγωγεί, παιδεύω θα πη παιδαγώγώ ), μαστιγοι δε πάντα υιόν όν παραδέχεται. (κάθε παιδί που το παραδέχεται δικό του παιδί το μαστιγώνει. Δείρατε του γείτονα το παιδί; Το δικό σας παιδί δέρνετε. Γιατί; Γιατί το παιδί σας παραδέχεσθε. Όχι του γείτονα το παιδί. Και ο Θεός αν μάς μαστιγώνει, μας παραδέχεται για παιδιά του.) εί παιδείαν υπομένετε (εάν υπομένετε την παιδείαν που σας κάνει ο Θεός) ως υιοίς υμίν προσφέρεται ο Θεός. (σάν παιδιά του προσφέρεται σε σάς ο Θεός) επί το συμφέρον, εις το μεταλαβείν της αγιότητος αυτού! (για το συμφέρον μας.) Για να γίνομε μέτοχοι της αγιότητος του Θεού. Γι' αυτό προτρέπει εις τον επίσκοπον της Λαοδικείας ο Κύριος να μετανοήση και να επιδείξη ζήλον προς επιστροφήν και διόρθωσιν. Ζήλευε ούν και μετανόησον.
Μετά από τον έλεγχο και την αιτιολόγηση του ελέγχου, ανοίγεται μιά εικόνα εκτάκτου τρυφερότητος, από τις λίγες της Αγίας Γραφής. Αποσύρεται ο κριτής, και εμφανίζεται ο φίλος υπό την πλέον τρυφεράν μορφήν. "Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω, εάν τις ακούση της φωνής μου και ανοίζη την θύραν, και εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ' αυτού και αυτός μετ' εμού." Tί ωραίο! Οι λόγοι αυτοί θυμίζουν αγαπητοί μου "άσμα ασμάτων". Εκεί στο 5ο κεφ. λέγει : "εγώ καθεύδω και η καρδία μου αγρυπνεί, φωνή αδελφιδού μου επί την θύραν." Εγώ κοιμάμαι και η καρδιά μου αγρυπνεί, ο αγαπημένος μου χτυπάει την πόρτα. Ο αδελφιδούς μου κρούει επί την θύραν. Τί ωραία! Ιδού έστηκα. Να στέκομαι. Τί; Ο Θεός ίσταται. Ιδού έστηκα. Ο Θεός σταματά μπροστά στην ανθρώπινη ύπαρξη και ασχολείται με αυτήν. Πού είναι εκείνοι που διατείνονται και λέγουν ότι δεν αρμόζει στην θεία μεγαλειότητα, να ασχολείται ο Θεός με τον άνθρωπο. Ακριβώς εδώ είναι η θεία μεγαλειότης, ότι φθάνει ο Θεός μέχρι τον ανθρωπο. Επί την θύραν και κρούω. Η ανθρωπίνη ελευθερία της ψυχής, παρομοιάζεται με θύρα, που μένει κλειστή καί εις αυτόν τον Θεόν, τον δημιουργόν της και που είναι ο απόλυτος ιδιοκτήτης των καρδιών. Και αυτός ακόμη και Θεός στέκεται απ' έξω. Είναι θαυμαστόν. Στέκεται απ' έξω από την καρδίαν, Να δή κανείς πως ο Θεός εδώ σέβεται την ανθρωπίνη ελευθερία. Ο Χριστός μόνο κρούει την θύραν. Δεν την παραβιάζει την θύραν της ανθρωπίνης ψυχής, και της ανθρωπίνης ελευθερίας. Αυτό το "κρούω" δέ, εκφράζει την επιμονήν της θείας αγάπης. Λέγει ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας : "αβίαστος, φησίν, η εμή παρουσία. (ο Χριστός λέγει : είναι αβίαστη η δική μου παρουσία.) Τήν θύραν της καρδίας κρούω, και τοίς ανοίγουσιν επί τη αυτών σωτηρία συνευφραίνομαι. (και εκείνοι που ανοίγουν την καρδιά τους, την πόρτα της καρδιάς τους, βρίσκομαι μαζί τους και ευφραίνομαι μαζί τους.) Εάν τις ακούση της φωνής μου και ανοίξη την θύραν. Αυτός που θα ακούση την φωνή μου θα ανοίξη την πόρτα. Δηλ, άναμονή της ανθρωπίνης ανταποκρίσεως. Την φωνήν του Χριστού αγαπητοί μου, ακούουν μόνο όσοι είναι του Χριστού. Μόνον όσοι έχουν αγαθή προαίρεσιν. Μόνον αυτοί ανοίγουν με χαρά την καρδιά, την θύρα της καρδιάς τους στόν Ιησού Χριστό.
"Και εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ' αυτού και αυτός μετ' εμού." Και θα μπώ και θα φάω μαζί του και αυτός μαζί μου. Τί ωραία εικόνα οικειώσεως του Θεού προς τον άνθρωπο. Παρά την χλιαρότητα αγαπητοί του επισκόπου της Λαοδικείας, ο Κύριος ομιλεί με αυτήν την τρυφερότητα. Με τέτοια αγάπη και με τέτοια προσεγγιστικότητα. Είναι το δείπνο της βασιλείας που εδώ εις τον παρόντα κόσμον, είναι το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας, και είναι αυτός ο ίδιος ο Λόγος που είπε : "Ο τρώγων μου την σάρκα εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ." Θα δειπνήσω μαζί του και αυτός μαζί μου. Είναι ακόμη τό δείπνο της βασιλείας εις τον μέλλοντα αιώνα. Πού είναι η αιωνία θεωρία του προσώπου του Χριστού.
Ο επίλογος κατακλείει όχι μόνο την παρούσα επιστολή, την τόσο ωραία, τόσο δυνατή σε έλεγχο και τρυφερότητα, κατακλείει όχι μόνο την παρούσα επιστολή αλλά και τάς άλλας επιστολάς. Είναι ένας γενικός επίλογος. "Ὁ νικῶν, δώσω αὐτῷ καθίσαι μετ᾿ ἐμοῦ ἐν τῷ θρόνῳ μου, ὡς κἀγὼ ἐνίκησα καὶ ἐκάθισα μετὰ τοῦ πατρός μου ἐν τῷ θρόνῳ αὐτοῦ. Ὁ ἔχων οὖς ἀκουσάτω τί τὸ Πνεῦμα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις." Αποκ.3, 21 - 22) Ποιός είναι αυτός ο νικών; Είναι αυτός που νίκησε τρία πράγματα. Ενίκησε τον κόσμον, ενίκησε τον εαυτόν του, ενίκησε και τον διάβολον. Μεγαλειώδες αγαπητοί μου προσκλητήριο μας κάνει ο Κύριος. Αυτός που θα νικήση αυτούς τους τρεις πειρασμούς, καλείται να συγκαθήσει μετά του Χριστού εις τον αιώνιον θρόνον της δόξης του και της μακαριότητός του κατά τον οριστικόν πλέον θρίαμβον του Χριστού, αλλά και τον οριστικόν θρίαμβον τών πιστών. Εδώ τελειώνει το πρώτο μέρος της Αποκαλύψεως και του βιβλίου της Αποκαλύψεως τα τρία πρώτα κεφάλαια. Πού είναι η οπτασία του Ιησού Χριστού, του δεδοξασμένου Ιησού Χριστού που εποπτεύει εφ' όλης της Εκκλησίας Του και στέλνει ή τον έπαινον ή την επίκρισιν. Για ό,τι πραγματώνεται μέσα στην Εκκλησία. Είναι εκείνο που λέγει στον πρόλογο του όλου βιβλίου του : "A εισί" εκείνα που υπάρχουν.
Και αρχίζει τώρα το δεύτερο μέρος του βιβλίου της Αποκαλύψεως από το τέταρτο κεφάλαιο, με ένα άνοιγμα εις τον ουρανόν, "και ιδού είδον θύραν ανεωγμένην εις τον ουρανόν", που είναι εκείνα που πρόκειται να γίνουν. "A δεί γενέσθαι μετά ταύτα." Δηλ. είναι το μέλλον της Ιστορίας αλλά και της αιωνιότητος. Πού θα αρχίσωμε πρώτα ο Θεός, το 4ο κεφ. την ερχομένη φορά. Μπαίνομε στο 2ο μέρος του βιβλίου της Αποκαλύψεως.
Αγαπητοί μου, όσων η καρδιά ενθουσιάζεται με τον λόγο του Θεού και ανοίγουν αυτήν την κρουομένην επί του Χριστού θύραν της ψυχής των, είναι έτοιμοι να δειπνήσουν μαζί του και εκείνος να δειπνήση μαζί τους. Είναι οι μεγάλες ώρες της ψυχής, που συναντά τον Κύριό της και αρχίζει το μεγάλο και αιώνιο πανηγύρι μαζί του.
23η ομιλία στο βιβλίο της Καινής Διαθήκης
« Ιερά Αποκάλυψις ».