†."Ιδού έρχομαι ταχύ και ο μισθός μου μετ' έμού, αποδούναι εκάστω ως το έργον έσται αυτού". (Αποκ. 22,12)
Να! έρχομαι γρήγορα και ο μισθός μου είναι μαζί μου, για να αποδώσω στον καθένα σύμφωνα με το έργο του. Εδώ, προφανώς, ομιλεί ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός, και θέλει να δηλώσει για μια ακόμη φορά την εγγύτητα της ελεύσεώς του, αλλά και την ιδιότητά του ως δικαίου κριτού και μισθαποδοτου. Πάντως, κεντρικό σημείο του όλου στίχου, είναι η έννοια του μισθού. Κεντρικό σημείο.
"Ιδού έρχομαι ταχύ. Μας τό 'πε ήδη κάποιες άλλες φορές πιο μπροστά και καθ' όλο το μήκος του βιβλίου της Αποκ. ".. και ο μισθός μου είναι μαζί μου". Κεντρικό σημείο λοιπόν, είναι η έννοια του μισθού. Βασικά, εδώ στο χωρίο αυτό, η έννοια του μισθού έχει δύο όψεις. Η πρώτη - προσέξτε αυτό το σημείο - ότι ο Χριστός έχει τον δικό του μισθο. Που δίδεται από τους πιστούς εις τον Χριστόν. Ή, οι πιστοί είναι ο μισθός του Χριστού. Και η δευτέρα όψις, ότι ο Χριστός δίδει μισθό στους πιστούς, που είναι ο εαυτός του. Το καταλάβατε; Θα το ξαναπώ άλλη μια φορά. Η πρώτη όψις, ο Χριστός θά πάρει τον δικό του μισθό που είναι οι πιστοί. Του ανήκουν, είναι ο μισθός του. Οι πιστοί θα πάρουν τον μισθό τους, που είναι ο Χριστός. Τους ανήκει. Δηλ. εδώ βλέπομε η έννοια του μισθού να έχει αυτές τις δύο όψεις. Και σ' αυτό το χωρίο της Αποκ. έχουμε και τις 2 όφεις. Σαφώς. Θα τις δούμε και τις δύο. Εχει σημασία.
Η πρώτη όψις, ότι ο Χριστός έχει μισθό. Γράφει ο Ησαΐας «ἰδοὺ Κύριος Κύριος μετὰ ἰσχύος ἔρχεται καὶ ὁ βραχίων μετὰ κυρίας· ἰδοὺ ὁ μισθὸς αὐτοῦ μετ᾿ αὐτοῦ καὶ τὸ ἔργον ἐναντίον αὐτοῦ.» (40, 10) «εἴπατε τῇ θυγατρὶ Σιών· ἰδοὺ ὁ σωτήρ σοι παραγέγονεν ἔχων τὸν ἑαυτοῦ μισθὸν καὶ τὸ ἔργον πρὸ προσώπου αὐτοῦ./καὶ καλέσει αὐτὸν λαὸν ἅγιον, λελυτρωμένον ὑπὸ Κυρίου· σὺ δὲ κληθήσῃ ἐπιζητουμένη πόλις καὶ οὐκ ἐγκαταλελειμμένη./ Τίς οὗτος ὁ παραγενόμενος ἐξ Ἐδώμ, ἐρύθημα ἱματίων ἐκ Βοσόρ, οὕτως ὡραῖος» κλπ... (62, 11 - 12/ 63, 1) Να! Ο Κύριος! Ο Κύριος έρχεται με δύναμη, με ισχύ και το χέρι του με εξουσία, "μετά κυρίας", μετά κυριότητος. Ιδού! να ο μισθός του είναι μαζί του. "Ο μισθός του", ο δικός του μισθός. Και το έργο του είναι μπροστά του. Πείτε στην θυγατέρα Σιών, στην Ιερουσαλήμ, πείτε στην Εκκλησία, γιατί αυτή είναι η Ιερουσαλήμ, να ο Σωτήρας σου, ήλθε. Και έχει τον δικό του μισθό και το έργο του είναι μπροστά του. Και θα καλέσει τον λαό του άγιο, λυτρωμένο από τον Κύριο. Συ δε ω Ιερουσαλήμ, ω Εκκλησία, δεν θα είσαι η αγνοουμένη, η εγκαταλελειμένη, αλλά η επιζητουμένη πόλις. Και συ ακριβώς, θα είσαι ο μισθός του Κυρίου σου. Ότι αναφέρεται στον Ιησού Χριστό,αγαπητοί μου, ακούστε τι λέγει εδώ: «Τίς οὗτος ὁ παραγενόμενος ἐξ Ἐδώμ, ἐρύθημα ἱματίων ἐκ Βοσόρ, οὕτως ὡραῖος» κλπ" και πιο πάνω: «φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ·» (40,3) «καὶ ὄψεται πᾶσα σάρξ τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ,» (40,5) «Τίς οὗτος ὁ παραγενόμενος ἐξ Ἐδώμ, ἐρύθημα ἱματίων ἐκ Βοσόρ» (63,1) "Φωνή βοώντος εν τη ερήμω" ξέρομε ότι αναφέρεται εις τον Χριστόν. Ποιος είναι αυτός που έρχεται από την Εδώμ, "εξ Εδώμ", και τα ρούχα του (τα ιμάτιά του") είναι κόκκινα; Είναι η ενανθρώπηση του Θεού Λόγου και το πάθος του. Η σταυρική του θυσία. Σαφέστατα λοιπόν, σαφέστατα ο Ησαΐας αναφέρεται εις το πρόσωπο του ενανθρωπήσαντος Υιού του Θεού ,δηλ. του Ιησού Χριστού. Και δια τον Χριστόν ομιλεί ότι είναι ο μισθός τον μαζί του. Και ποιος είναι αυτός ο μισθός του; Αναμφισβήτητα είναι ο λελυτρωμένος λαός. Ο λαός ο άγιος, αυτός είναι ο μισθός του.
Επάνω σ' αυτό ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας σημειώνει: "Μισθόν ονομάζει τον εκ του κατά σάρκα τεθνάναι καρπόν." Δηλ. ο Χριστός ο καρπός του ότι πέθανε επί του σταυρού.".. έφη γάρ, ότι αμήν λέγω υμίν εάν μη ο κόκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνει αυτός μόνος μένει, εάν δε αποθάνει καρπόν πλείονα φύει. Ουκούν ουκ άμισθος ούτε άκαρπος η οικονομία," Ωστε, λοιπόν, η οικονομία (θα πει το μυστήριο της ενανθρωπήσεως) δεν μένει ούτε χωρίς μισθόν ούτε χωρίς καρπόν. Α, ώστε λοιπόν έχει μισθό ο Χριστός.
O'Ανθιμος Ιεροσολύμων σημειώνει ερμηνεύοντας το χωρίο της, Αποκ. : "'Οπερ σημαίνει ότι η ανθρωπίνη φύσις ήν προσείληφεν (την οποία πήρε) ο Υιός του Θεού, επί τη Θεία αυτου υποστάσει, ανθ'ων υπέστη καμάτων τε και παθημάτων υπέρ της σωτηρίας του παντός, έλαβεν μισθών και αμοιβήν, το συμπροσκυνήσθαι άμα τη Θεότητι αυτού, αχώριστος και αδιάστατος ούσα της Θεότητος και το συμπαραγενέσθαι εν τη εσχάτη ημέρα ίνα κρίνη." Τί σημαίνει αυτό; Αυτό το "συμπροσκυνήσθαι και συμπαραγενέσθαι"; και ποιος είναι αυτός ο "μισθός" του; Προσέξτε. Ποίος ο "κόπος" του Θεού; Ο κόπος του Θεού είναι η ενανθρώπισή του και τα παθήματά του με αποκορύφωμα τον Σταυρόν. Είναι ο κόπος του. Είναι η δουλειά του. Ποιά είναι η "πληρωμή" του τώρα του Ιησού Χριστού, Να πληρωθεί εκείνο που εκέρδισε. Ποιο εκέρδισε; "Εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου τω τιμίω σου αίματι...κλπ" Μας "εξηγόρασες" δηλ. μας εκέρδισες. Κοπίασες και πήρες τον μισθό σου. Ποιός είναι ο μισθός σου; Ο λαός σου. Όπως λέγει ο Ησαΐας: "ο λαός ο άγιος ο λελυτρωμένος υπό του Κυρίου. «καὶ καλέσει αὐτὸν λαὸν ἅγιον, λελυτρωμένον ὑπὸ Κυρίου·» (62,12) Αυτός είναι ο μισθός του Χριστού.
Προσέξτε ακόμη κάτι άλλο. Λέει ότι, εδώ, όχι μόνο ένεκα της υποστατικής του ενώσεως προσκυνείται... (διότι η ανθρωπίνη φύση του Χριστού προσκυνείται ένεκα της υποστατικής του ενώσεως, διότι είναι ένα πρόσωπο. Δύο οι φύσεις: η Θεία και η ανθρωπίνη. Και, όπως σας έλεγα μιά περασμένη φορά, το σώμα του Χριστού είναι λατρευτόν. Και στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας έχομε λατρεία. Έχομε λατρευτικήν, όχι τιμητικήν, λατρευτικήν προσκύνησιν, προ του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, προ του Αγίου "Αρτου, του Σώματος και του Αίματος του Χριστού.) αλλά , ο μισθός του, λέγει ο Ανθιμος Ιεροσολύμων, και η αμοιβή του, είναι να προσκυνείται και ως άνθρωπος. Δηλ. ο μισθός του είναι να προσκυνηθεί και η ανθρώπινη του φύσις. Και όχι μόνο το "συμπροσκυνείσθαι" αλλά και το "συμπαραγενέσθαι εν τη εσχάτη ημέρα ίνα κρίνη". Ποιο είναι το συπαραγενέσθαι; Το να βρεθούν και τα δυο μαζί. Ποιά; Και η θεότητα και η ανθρωπότητα. Δηλ. να κρίνει όχι μόνο ως Θεός αλλά να κρίνει και ως άνθρωπος. Αυτός είναι ο μισθός του. Το ότι η ανθρωπίνη του φύσις εκέρδισε αυτά: Την προσκύνησιν και το ότι, ως "υιός ανθρώπου", όπως μας λέγει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, θά 'ρθει να κρίνει τον κόσμον. «μέλλει γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεσθαι ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ, καὶ τότε ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ τὴν πρᾶξιν αὐτοῦ.» (Ματθ. 16,27) Οταν έρθει ο Υιός του ανθρώπου μετά των αγίων αγγέλων, δεν λέει ο Θεός, δεν λέει ο Λόγος, λέει ο Υιός του ανθρώπου. Αυτός είναι ο μισθός του. Το ότι η ανθρωπίνη του φύσις συνδοξάζεται με την Θεία και ότι συμμετέχει εις την κρίσιν που θα κάνει ο Θεός, είναι καταπληκτικό αγαπητοί μου αυτό. Είναι καταπληκτικό, προσέξατέ το. Που σημαίνει ότι, όπως λέγει ο Χριστός «οὐδὲ γὰρ ὁ πατὴρ κρίνει οὐδένα, ἀλλὰ τὴν κρίσιν πᾶσαν δέδωκε τῷ υἱῷ,/ἵνα πάντες τιμῶσι τὸν υἱόν (ως άνθρωπο), καθὼς τιμῶσι τὸν πατέρα.» (Ιωάν.5, 22 - 23) Αυτός λοιπόν είναι ο μισθός του ως προς την ανθρωπίνη του φύση, διότι η ανθρωπίνη και τους φύση εκοπίασε. Ο Χριστός ίδρωσε, ο Χριστός πείνασε, ο Χριστός κρύωσε, ζεστάθηκε, κουράστηκε (κεκοπίακώς εκ της οδοιπόρίας") και σταυρώθηκε. 'Εχει λοιπόν τον μισθό του. Και ο μισθός του είναι αυτά, συν του ότι κερδίζει τον λαό του. Είναι κτήμα του.Γι' αυτό λέγει ο Απ. Παύλος: «Οὐκ οἴδατε ὅτι ναὸς Θεοῦ ἐστε καὶ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ οἰκεῖ ἐν ὑμῖν;» (Α Κορ. 3,16) Δεν ξέρετε ότι είσαστε ναός του Θεού, του Αγίου Πνεύματος και δεν ανήκετε στον εαυτό σας; «ἠγοράσθητε γὰρ τιμῆς·» (Α Κορ. 6,20) Τι θα πει ηγοράσθητε γαρ τιμής; Μας εξηγόρασε. Είμαστε κτήμα του. ΕίμασΘε ο μισθός του. Όλα αυτά που σας είπα τα λέει ο Απ. Παύλος στην Προς Εβραίους επιστολή 1,8-9. Είναι ο αιώνιος μισθός του Χριστού ακούσατέ τον. «πρὸς δὲ τὸν υἱόν·(λέγει ο Πατήρ) ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος· (ο Θεός~κλητική, ο θρόνος σου, ω Θεέ εις τον αιώνα του αιώνος. Μα, άν είναι Θεός μόνον, τότε τον έχει πάντα τον θρόνο. Αλλά αναφέρεται και εις την ανθρωπίνη φύση) ῥάβδος εὐθύτητος ἡ ῥάβδος τῆς βασιλείας σου./ἠγάπησας δικαιοσύνην (με την ανθρωπίνη φύση: αυτό θα πει "δικαιοσύνη") καὶ ἐμίμησας ἀνομίαν· (με την ανθρωπίνη φύση" όχι ως Θεός) διὰ τοῦτο (γι' αυτό το λόγο) ἔχρισέ σε, ὁ Θεός, ὁ Θεός σου ἔλαιον ἀγαλλιάσεως παρὰ τοὺς μετόχους σου· (Γι' αυτό το λόγο ώ Θεέ, ο Θεός σου σε έχρισε, χριστος-χρίω-Χριστός, με το λάδι της αγαλλιάσεως. Σε ανεκήρυξε δηλαδή κεχρισμένον, χριστον. παρά τους μετόχους σου, παραπάνω από τους συντρόφους σου, τους Αποστόλους και τους άλλους ανθρώπους). Είναι ο μέγας μισθός του Χριστού.
Τό 'χατε ποτέ φανταστεί ότι ο Χριστός έχει μισθό; 'Εχομε όμως και την άλλην όψιν. Του μισθού την άλλην oψιν. Είναι ο κόπος των πιστών που ο μισθός τους είναι ο Χριστός. Ο Χριστός έχει εμάς μισθό κι εμείς έχουμε μισθό,για τον δικό μας τον κόπο, τον Χριστόν. Αυτή η έννοια, όπως και η πρώτη, είναι διάχυτη στην Αγία Γραφή και στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη. Αγαπητοί μου, είναι διάχυτη αυτή η έννοια. Αλλά, πριν αναλύσωμε αυτήν την όψη, το ποιος είναι ο μισθός των πιστών, καλό θα ήταν να διασαφήσουμε το θέμα του μισθού διότι έτυχε πολλής παρανοήσεως, εκ μέρους και της φιλοσοφίας και της εν γένει κοσμικής νοοτροπίας.
Οπως θα ξέρετε, ο Κάντ εκατηγόρησε τον χριστιανισμό διότι στην ηθική του χρησιμοποίησε τον μισθό, την αμοιβή. Δηλ. ο Κάντ ζητα το αγαθό μη εξαρτώμενο από το Θεό ή από άλλα ελατήρια, θέλει το αγαθό, ο Κάντ, αυτόνομο. Ανεξάρτητο από το Θεό. Θέλει το αγαθό για το αγαθό. Να κάνεις το καλό, όχι γιατί το λέγει ο Θεός, ούτε γιατί θα έχεις κάποιο μισθό. Αλλά να κάνεις το καλό απλώς γιατί αγαπάς το καλό. Τίποτα άλλο. Και συνεπώς, θεωρήθηκε,η άποψη αυτή του Κάντ, ανωτέρα ως προς τα ελατήρια. Και συνεπώς η ηθική του Ευαγγελίου καταδικάζεται δήθεν στο σημείο αυτό. Αλλά, εάν το Ευαγγέλιο προβάλλει την αμοιβή και τον μισθό... (Μήπως δεν μας κατηγορούν, αγαπητοί μου και μας οι απ' έξω άνθρωποι; Πάτε, λέει, να κερδίσετε τη βασιλεία του Θεού. Συμφεροντολόγοι. Μακάρι να κοιτούσαμε πραγματικά. Γιατί δεν μας κατηγορούν ότι είμαστε συμφεροντολόγοι στις δουλειές μας και στα εμπόριά μας και στα χρήματά μας; τέλος πάντων..) Εάν το Ευαγγέλιο προβάλλει την αμοιβή και το μισθό, όπως νοείται, πρέπει να ερευνήσωμε πώς ακριβώς νοείται αυτός ο μισθός. Παρακολουθήστε.
Η έννοια του μισθού περιέχει την έννοια της δικαιοσύνης. Και συνεπώς εκφράζει τη δικαιοσύνη του Θεού. Tί θα πει μισθός; Δούλεψα, θα πληρωθώ. 'Οταν, λοιπόν, μιλάμε για τον μισθό, έχομε την έννοια της δικαιοσύνης. Και ξαναλέγω άλλη μια φορά, και συνεπώς έχομε εδώ την έκφραση της δικαιοσύνης του Θεού. Πρώτο σημείο λοιπόν η δικαιοσύνη του Θεού. Έτσι ο Θεός δεν περιορίζεται στο χώρο της αγάπης, που μιλάμε όλο για την αγάπη του Θεού, αλλά επεκτείνεται και στον χώρο της δικαιοσύνης, που η ιδιότητά του και η ενέργειά του ως δίκαιος, είναι ιδιότης αναπαλοτρίωτος. Είναι δική του. Κανείς δεν μπορεί να του την πάρει.
Έτσι βλέπουμε και κάτι ακόμη: οτι η έννοια της δικαιοσύνης συνδέεται άρρηκτα με την έννοια της ελευθερίας: Δουλεύω ελευθέρως και πληρώνομαι ελευθέρως. Διότι εάν δεν είμαι ελεύθερος, θα δουλέψω αλλά δεν θα πληρωθώ. Οπως είναι οι δούλοι της αρχαιότητος. Οι δούλοι δεν επληρώνοντο. Δούλευαν αλλά δεν πληρώνονταν. Συνεπώς έχουμε τώρα την έννοια του μισθού,ο μισθός έχει την έννοια της δικαιοσύνης και την έννοια της ελευθερίας. Ο Θεός αφήνει ελεύθερο τον άνθρωπο να ενεργήσει θετικά ή αρνητικά απέναντι στο Ευαγγέλιο. Ό,τι θέλεις κάνε. Αλλά ο Θεός δεν θέλει, αλλά και ούτε συμφέρει στον άνθρωπο να σταθεί αρνητικά απέναντι στο Ευαγγέλιο. Δεν συμφέρει στον άνθρωπο. Μπορεί, προσέξτε, μπορεί, αλλά δεν συμφέρει! Ο Θεός δίνει τη δυνατότητα να μπορέσει ο άνθρωπος. Δέν το θέλει όμως. Γι' αυτό λέγει ο Απ. Παύλος ,θα λέγαμε κλασσική διατύπωσις, «Πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ᾿ οὐ πάντα συμφέρει· (όλα μου επιτρέπονται αλλά όλα δεν με συμφέρουν) πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ᾿ οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι ὑπό τίνος. ('όλα μου επιτρέπονται αλλά εγώ δεν θα γίνω δούλος από τίποτε. Δεν θα εξουσιασθώ από τίποτε.) » (Α΄Κορ.6,12) Αυτή είναι η έννοια της Ευαγγελικής ελευθερίας. Όχι ασυδοσία που την έχομε έξω. Αυτή είναι η έννοια. Ως δυνατότητα και αγαθού και κακού και εκλογή μόνο του αγαθού. Διότι αυτό θέλει ο Θεός και αυτό εμένα με συμφέρει. Μ' αυτή λοιπόν την έννοια, υπεισέρχεται η δικαιοσύνη του Θεού. Με την έννοια ότι θα επαινέσει το αγαθό και θα το επιβραβεύσει αλλά και θα καταδικάσει το κακό και θα το τιμωρήσει. Μ' αυτή την έννοια λοιπόν συνδέεται η δικαιοσύνη και η ελευθερία. Ο μισθός είναι μία αντίδοσις. Δίνεις και παίρνεις. Και συνεπώς είναι η έννοια της δικαιοσύνης όπως σας είπα.
Ο μισθός του Χριστού για τον κόπο των παθημάτων του είναι ο πιστός Χριστιανός. Και ο μισθός του πιστού χριστιανού,για τον κόπο του αγώνος του, είναι ο Χριστός. 'Έτσι, μπαίνει ένα και κύριο στοιχείο, το στοιχείο της αγάπης. Έχομε, συνεπώς, τρεις έννοιες για το μισθό, που συμπληρώνουν την έννοια του μισθού. Την δικαιοσύνη, την ελευθερία και την αγάπη. Όταν εισέλθει η αγάπη, εξαφανίζεται το ελατήριο της φιλαυτίας. Και δεν υπάρχει η φιλαυτία. Αυτά τα γράφει ωραιότατα ο ιερός Χρυσόστομος, ως εξής είναι στην 5η του ομιλία προς Ρωμαίους, λέει, "μείζων ο μισθός, εάν μη επ' ελπίδι μισθού ποιείς". Ο μεγαλύτερος μισθός είναι όταν δεν ελπίζεις για μισθό. Ακούστε! Ο μεγαλύτερος σου μισθός είναι όταν δεν ελπίζεις για μισθό. "Φιλήσωμεν αυτόν ως φιλείν χρη". Ας αγαπήσωμε τον Χριστό όπως πρέπει να τον αγαπούμε. "τούτο γάρ ο μέγας μισθός". Γιατί αυτός είναι ο μισθός μας. Να αγαπήσωμε τον Χριστό. Μπαίνει λοιπόν η έννοια της δικαιοσύνης, η έννοια της, ελευθερίας, δεν νοείται δικαιοσύνη χωρίς ελευθερία, μπαίνει και η έννοια της αγάπης:
Έτσι ο χριστιανός, όπως λέγει και ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς στους Στρωμματείς του 7,12, λέγει: "Μισθόν γνώσεως (ο χριστιανός δίδει) τω σωτήρι και διδασκάλω, την αποχήν των κακών και την ενέργειαν της ευποιείας. Τί μισθό δίνω εγώ στον Χριστό; Με το να απέχω από το κακό και να κάνω το καλό. Αυτό το μισθό του δίνω του Χριστού. Και ο Χριστός τι δίνει σε μένα; Τον εαυτόν του. Την βασιλεία του. Αλλά η βασιλεία του δεν είναι χωρισμένη από τον Χριστό. 'Οπου ο Χριστός και η βασιλεία του. Αρα, λοιπόν, μου δίνει τον εαυτόν του, δηλ. τη βασιλεία του.
Ο άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, χωρίς να αυτονομήσει το αγαθό, σημειώνει σε μια του επιστολή "Ει όντως φιλάρετος, ίδης αν, ότι και χωρίς αμοιβής, αυτή η αρετή μισθός εστίν". Εάν αγαπάς την αρετή και μόνο αυτή η αρετή που έχεις είναι η αμοιβή σου. Χωρίς να μένει στην αυτονομία.
Με αυτή την έννοια,αγαπητοί μου,τίθεται ο μισθός από το Ευαγγέλιο, σαν θέμα δικαιοσύνης, αγάπης κι ελευθερίας. Μάλιστα και τα τρία αυτά χαρακτηριστικά, εκφράζονται θαυμάσια στην παραβολή των μισθωτών εργατών. Το πρωί, κάποιο αφεντικό, βρίσκει κάποιους εργάτες: - Δέν σας μίσθωσε κανείς; - Όχι. - Πόσο θέλετε να δουλέψετε στο αμπέλι μου; - Ένα δηνάριο. - Πηγαίνετε τώρα. Κατά τις 10 βρίσκει κάποιους άλλους: - Δεν σας μίσθωσε κανείς; - Όχι. - Πόσο θέλετε; Εγώ θα σας δώσω ένα δηνάριο. Πηγαίνετε στο χωράφι. Το μεσημέρι το ίδιο. Μία ώρα πριν τελειώσει το μεροκάματο, λέει σε κάποιους τελευταίους: - Πηγαίνετε και θα σας ικανοποιήσω. Πηγαίνετε. Ήρθε η ώρα της πληρωμής. Πλήρωσε τους τελευταίους πρώτα. Και τί τους πλήρωσε; Τους πλήρωσε, αγαπητοί μου, ένα δηνάριο. Οι πρώτοι είπαν: Εμείς δουλέψαμε όλη τη μέρα. Ε! λοιπόν, θα πρέπει να μας δώσει παραπάνω, αφού δίνει σ' αυτούς που ήρθανε πριν μιά ώρα, τους δίνει ένα δηνάριο, θα μας δώσει εμάς παραπάνω. Δίνει και σ' αυτούς ένα δηνάριο. Στραβομουτσούνιασαν. Και λέει εκεί: «ἑταῖρε, (λέει ο κύριος στην παραβολή) οὐκ ἀδικῶ σε· (φίλε δεν σε αδικώ) οὐχὶ δηναρίου συνεφώνησάς μοι; (δεν συμφωνήσαμε μ' ένα δηνάριο;) ἆρον τὸ σὸν καὶ ὕπαγε· (πάρε το δηνάριο σου και πήγαινε στο καλό. Τόσο δεν συμφωνήσαμε; Αυτό σου δίνω.) θέλω δὲ τούτῳ τῷ ἐσχάτῳ δοῦναι ὡς καὶ σοί· (εγώ θέλω να δώσω σ' αυτόν τον τελευταίο, που ήρθε τώρα, να του δώσω όσο σου εδωσα κι εσένα. Τί σε νοιάζει;) 'ἢ οὐκ ἔξεστί μοι ποιῆσαι ὃ θέλω ἐν τοῖς ἐμοῖς; ( Ή δεν μου επιτρέπεται, να κάνω εκείνο που θέλω,στα δικά μου τα υπάρχοντα;) (Ματθ. 1 - 15) Εδώ, αγαπητοί μου, υπάρχει ακριβώς και η δικαιοσύνη του Θεού. Τόσο σε συμφώνησα, ένα δηνάριο πάρτό. Ξέρετε τι είναι το δηνάριο; Είναι η βασιλεία του Θεού. Πάρτο. Τόσο δεν σε συμφώνησα; Τί σου είπα; Δεν σε γέλασα.
Υπάρχει ακόμα και η ελευθερία του Θεού «θέλω δὲ τούτῳ τῷ ἐσχάτῳ δοῦναι ὡς καὶ σοί·/ ἢ οὐκ ἔξεστί μοι ποιῆσαι ὃ θέλω ἐν τοῖς ἐμοῖς;» Δεν έχω δικαίωμα να κάνω ότι θέλω στα δικά μου; Η ελευθερία. Και ακόμη, το ότι δίνει και στον τελευταίο ένα δηνάριο (και σ' αυτόν τη βασιλεία του Θεού), αυτό είναι τώρα η αγάπη του Θεού.
Η έννοια του μισθού ,λοιπόν αγαπητοί μου, Ευαγγελικά έχει αυτές τις τρεις διαστάσεις: της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της αγάπης. Αυτή την έννοια έχει, εκείνη, που δεν πιάνει το μυαλό του κόσμου ν'αντιληφθεί και φθάνουν να κατηγορούν ότι υπάρχει ο μισθός. Φυσικά, πρέπει να πούμε,ότι το έργο του ανθρώπου μπροστα στο έργο του Θεού, ούτε καν έργο λογίζεται. Τί προσέφερε ο Θεός για μένα τον φτωχό; Τι προσφέρω εγώ εις τον Θεόν; Υπάρχει σύγκριση; Υπάρχει σύγκριση; Τί κάνω εγώ; Εγώ σταυρώθηκε; Εγώ έκανα τίποτα; Ενώ ο Χριστός έκανε τόσα για μένα. Λοιπόν, παρά ταύτα, ο Θεός απαιτεί, στη χάρη και στο έργο της σωτηρίας που παρέχει, το έργο του ανθρώπου. Το ζητά. Οπότε, αμέσως τίθεται το θέμα της αντιδόσεως. Ο αμοιβαίος δηλ. μισθός.
Ένα τυπικό παράδειγμα θα σας δώσω για όσα σας είπα γιατί ίσως να μην τα θυμόσαστε φεύγοντας, και δεν ξέρω αν σας κούρασα,γιατί ίσως νά 'ταν λιγάκι δύσκολο το θέμα σήμερα... "Ενα τυπικό παράδειγμα, (αυτό θα το πάρετε και θα το θυμόσαστε) είναι το πρόσφορο του πιστού.
Όταν το πηγαίνει στην Εκκλησία, δεν πηγαίνει σιτάρι, πηγαίνει ψωμί, πρόσφορο. Και κρασί. Δεν πηγαίνει σταφύλια, πηγαίνει κρασί. Ωραιότατα λέει ο Καβάσιλας στη Θεία του Λειτουργία, λέει το εξής: "υπό τα είδη του άρτου και του οίνου προσφέρουμε τον κόπο μας." Αλέσαμε το σιτάρι, το κάναμε δηλ. αλεύρι το ζυμώσαμε το ψήσαμε. Το σταφύλι το πατήσαμε,ζυμώθηκε,έγινε κρασί. Συνεπώς, όταν πηγαίνουμε το πρόσφορο μας και το κρασί μας, δεν πηγαίνουμε παρά τον κόπο μας. Ακούτε, πηγαίνουμε τον κόπο μας. Το δώρο μας είναι από τον κόπο μας. Έχουνε δίκαιο μερικοί που λένε ότι: "Δεν το πλήρωσα, δεν το 'φτιαξα, δεν έχει αξία". Βεβαίως δεν έχει αξία. Πρέπει να υπάρχει εκεί ο κόπος. Βέβαια, δύναται να αλλαχθεί ο κόπος. Αν δώσω χρήματα, τα χρήματα κάπου αλλού δούλεψα. Εν τοιαύτη περιπτώσει, αυτό είναι κάτι υποδεέστερο. Ας είναι. Και τι θα πάρω από τον Χριστόν, Εγώ τι του πήγα; 'Ένα ψωμί του πήγα και λίγο κρασί. Τι θα πάρω; Το μέγιστο. Το Σώμα του και το Αίμα του! Αυτός είναι ο μισθός αγαπητοί μου. Ο αμοιβαίος μισθός. Προσέξατε το. Ο αμοιβαίος μισθός. Του πηγαίνω το δώρο μου και μου δίνει το δώρο του. Παίρνει το δικό μου και παίρνω το δικό του. Παίρνει εμένα και παίρνω Εκείνον. Αυτή είναι η έννοια του μισθού μέσα στο Ευαγγέλιο.
Αυτή η ορθόδοξος έννοια του μισθού, στους Λατίνους δεν υπάρχει έτσι. Αυτοί στηρίζονται στον προσωπικό τους κόπο, στα έργα τους και στις αξιομισθίες των αγίων. Αυτό είναι ξένο στην Ορθόδοξη πνευματικότητα. Οι προτεστάντες ακόμη, μένουν μόνο στη χάρη του Θεού, και όχι στον προσωπικό κόπο. Τον προσωπικό κόπο τον εξαφανίζουν. Γι αυτό και δεν τους αρέσει η Επιστολή του αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου. Δεν τους αρέσει που μιλάει για κόπο, για εργασία, για αγώνα για αρετή. Με αυτή, λοιπόν, την έννοια, πλέον ο μισθός είναι διάχυτος, αγαπητοί μου, μέσα στην Αγία Γραφή. Όταν λέγει η εντολή «τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ὃν τρόπον ἐνετείλατό σοι Κύριος ὁ Θεός σου, ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς, ἧς Κύριος ὁ Θεός σου δίδωσί σοι.» (Δευτ. 5,16) Τί σημαίνει εδώ; Ένας μισθός. Θα τηρήσεις αυτό και θά 'χεις το μισθό σου.
Οι εξαγγελόμενοι 9 Μακαρισμοί από τον Κύριο ταυτοχρόνως προβάλουν και τον μισθόν. Τί λέγει εκεί; «μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, (δια της ιδίας των προαιρέσεως δηλ. πτωχοί) ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.» Ότι κληρονομήσουσι την γην...ότι...ότι...ότι... Μπαίνει δίπλα και ο μισθός. Ο Κύριος είπε σαφώς: «ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖς·» (Ματθ.5,12)" και συνεχίζει: «ὃς ἐὰν ποτίσῃ, (λέει ο Κύριος) ἕνα τῶν μικρῶν τούτων ποτήριον ψυχροῦ μόνον εἰς ὄνομα μαθητοῦ, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ ἀπολέσῃ τὸν μισθὸν αὐτοῦ. (δεν θα χάσει τον μισθό του) » (Ματθ. 10,42) Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης μας λέγει, προ του φάσματος του Αντιχρίστου και της επερχομένης πλάνης: «βλέπετε ἑαυτούς (προσέχετε τον εαυτό σας) ἵνα μὴ ἀπολέσωμεν ἃ εἰργασάμεθα (να μή χάσουμε εκείνα που δουλέψαμε.) ἀλλὰ μισθὸν πλήρη ἀπολάβωμεν.» (Β Ιω. 1,8) Είδατε, "ἃ εἰργασάμεθα", εκείνα που δουλέψαμε. Είναι ο κόπος,ο αγώνας της πνευματικής ζωής, οι ιδρώτες της πνευματικής ζωής αλλά μισθόν πλήρη απολάβωμεν." Αλλά να πάρουμε ολόκληρο μισθό. Μπορεί να πάρει κανείς και μισό μισθό;
Η στάση του ανθρώπου απέναντι στο Θεό μπορεί να πάρει τρεις μορφές. Ως στάση δούλου, ως στάση μισθωτού και ως στάση υιού. Αυτός που έχει δουλικό φρόνημα τηρεί το Ευαγγέλιο διότι λέγει "εντέλλεται ο Θεός". Ο μισθωτός υπολογίζει στο μισθό που θα πάρει από το Ευαγγέλιο. Ο υιός τηρεί το Ευαγγέλιο, μόνο από την αγάπη του προς τον Θεό. Οι δύο πρώτοι μένουν στη δικαιοσύνη, ο πρώτος ούτε κάν στη δικαιοσύνη. Αλλά ο τρίτος,ο υιός, έχει και τα τρία αυτά στοιχεία του μισθού. 'Εχει και την αγάπη. Και τα 3 βεβαίως είναι νόμιμα. Προσέξτε! Και τα 3 είναι νόμιμα. Αλλά το τελευταίο, αν σταθεί κανείς σαν υιός απέναντι στο Θεό, αυτό είναι το μέγιστο. Γι' αυτό σημειώνει ο Απ. Παύλος, ο οποίος λέγει βέβαια ότι είναι "δούλος του Χριστού", αλλά στην πραγματικότητα είναι υιός του Θεού. Γράφει στην Β' προς Κορινθίους 5,9 «διὸ καὶ φιλοτιμούμεθα, εἴτε ἐνδημοῦντες εἴτε ἐκδημοῦντες, εὐάρεστοι αὐτῷ εἶναι.» Φιλοτιμούμεθα, Κοιτάξτε αυτή η λέξη, η παρωχημένη, η παραμερισμένη αυτή λέξη, που λέγεται "Φιλοτιμία."Διότι έχει πεθάνει το φιλότιμο από τον κόσμον αυτόν. Μένει μόνο αραχνιασμένο σε κάποιους ανθρώπους, λίγους, φιλοτιμούμεθα λέγει, φιλοτιμούμεθα απέναντι στο Θεό, είτε ζούμε στον παρόντα κόσμο, είτε φεύγουμε από τον παρόντα κόσμο, να είμεθα ευάρεστοι. Να τον ευχαριστούμε τον Θεόν. οχι από μισθό, όχι από καθήκον, όχι από δουλικότητα, αλλά από αγάπη. Έτσι, αγαπητοί μου, έρχεται ο Χριστός: «ἀποδοῦναι ἑκάστῳ ὡς τὸ ἔργον ἔσται αὐτοῦ.» (Αποκ. 22,12) Έρχεται ο Χριστός, να δώσει στο έργο του καθενός, το μισθό του. Αυτή είναι η έννοια του μισθού.
Αλλά ας δούμε ακόμη 2-3 σημεία, πρίν κλείσωμε το χωρίο αυτό. Όταν έρχεται ο Χριστός ἀποδοῦναι ἑκάστῳ ὡς τὸ ἔργον ἔσται αὐτοῦ είναι η ώρα των μεγάλων λογαριασμών. Οι μεγάλοι λογαριασμοί! Ας θυμηθούμε την παραβολή των ταλάντων, όταν ζήτησε λόγον. Πέστε μου, τι κάνατε εσείς; Πήρατε τάλαντα; Ξέρετε, τάλαντο εδώ, δεν είναι μόνο τα χαρίσματα, τάλαντο είναι και η ψυχή μας. Είναι αυτό το "κατ' εικόνα", που πήραμε τάλαντο πολύτιμο και καλούμεθα να το αυξήσουμε. Να περάσουμε από το "κατ' εικόνα στο καθ' ομοίωσιν".
Η απόδοση του μισθού πρέπει να πούμε ότι είναι απολύτως προσωπική, μη μεταβιβαζόμενη σε άλλους ανθρώπους. Δεν υπάρχουν αξιομισθίες εδώ. Δεν μπορώ να πω ότι, εγώ έγινα πολύ άγιος και θα σου δώσω λίγη αγιότητα. Δεν μεταβιβάζεται η αγιότητα. Και συνεπώς και ο μισθός είναι απόλυτα προσωπικός. Γι'αυτό λέγει εδώ «ἀποδοῦναι ἑκάστῳ (στον καθένα) ὡς τὸ ἔργον ἔσται αὐτοῦ.» Όπως θα είναι το έργο του. Εκείνο το "ὡς τὸ ἔργον ἔσται αὐτοῦ" δείχνει ακόμα και την ποιότητα του έργου. Εάν έκτισες με χρυσό, με άργυρο, με πολύτιμους λίθους, με καλάμι ή χόρτο, όπως λέγει ο Απ. Παύλος. Ποιά παρακαλώ είναι η ποιότητα του έργου σου; Δείχνει ακόμη και τον όγκος του έργου. Εάν απέφερες μισθόν εκατονταπλάσιον ή εξηκονταπλάσίον ή τριακονταπλάσιον. Και λέει "ἔργον" σε ενική εκφορά για να δηλώσει το ενιαίο της πνευματικότητος. Δεν μπορεί να κάνεις έργον σε μια αρετή εδώ και κάπου αλλού να χωλαίνεις και ν' αμαρτάνεις. Δεν μπορείς να είσαι πόρνος και ελεήμων. Μερικοί νομίζουν ότι μπορεί να είναι στην πορνεία, αρκεί να κάνουν ελεημοσύνες. 'όχι! Ένα είναι το έργο, ένας και ο μισθός. Λέει ο κύριος ότι "ο μισθός μου μετ' εμού είναι", είναι μαζί μου, που δείχνει ότι ο αληθής και ο αιώνιος και ανέκκλητος μισθαποδότης είναι μόνος ο Χριστός. Κανένας άλλος.
Και τέλος, όταν ο ιερός Ευαγγελιστής χρησιμοποιεί το ρήμα "ἀποδοῦναι" ν' αποδώσω, δείχνει αυτόν τον αμοιβαίο μισθό : Αυτόν που δίνει ο πιστός στον Χριστό για το έργο Του και αυτόν που δίνει ο Χριστός στον πιστό για τον αγώνα του και για το έργο του.
Απόσπασμα από την 99η ομιλία στο βιβλίο της Καινής Διαθήκης « Ιερά Αποκάλυψις ».
Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἱερά Ἀποκάλυψις " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/kainh-diauhkh/iera-apokalycis
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qa7vUvidbEX6OBGq3b9WeV
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
