Πηγές Πίστεως.

†.Όλοι γνωρίζομε, αγαπητοί μου, την θαυμασία παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου. Κάθε της φράση, κάθε της λέξη, είναι και μία θεολογική αποκάλυψις. Και είναι αποκάλυψη, γιατί Αυτός ο Κύριος την εδίδαξε. Μέσα σε όσα ειπώθηκαν, διαλογικά, ανάμεσα στον πλούσιον και τον Αβραάμ, είναι και τούτα τα λόγια. Σας διαβάζω: «Ἐρωτῶ οὖν σε, πάτερ, ἵνα πέμψῃς αὐτὸν εἰς τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου· ἔχω γὰρ πέντε ἀδελφούς· ὅπως διαμαρτύρηται αὐτοῖς, ἵνα μὴ καὶ αὐτοὶ ἔλθωσιν εἰς τὸν τόπον τοῦτον τῆς βασάνου. Λέγει αὐτῷ ᾿Αβραάμ· ἔχουσι Μωϋσέα καὶ τοὺς προφήτας· ἀκουσάτωσαν αὐτῶν. Ὁ δὲ εἶπεν· οὐχί, πάτερ ᾿Αβραάμ, ἀλλ᾿ ἐάν τις ἀπὸ νεκρῶν πορευθῇ πρὸς αὐτούς, μετανοήσουσιν. Εἶπε δὲ αὐτῷ· εἰ Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν οὐκ ἀκούουσιν, οὐδὲ ἐάν τις ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ, πεισθήσονται».

      Εδώ έχομε έναν διάλογον πέραν από τον φυσικόν κόσμον. Πλέον ο Αβραάμ εις τον Παράδεισον, ο πλούσιος εις τον Άδην· κι εκεί οικονομείται ένας διάλογος. Είπα «οικονομείται», διότι όπως πράγματι καλώς ειπώθηκε, ότι «χάσμα μέγα ἐστήρικται μεταξὺ ἡμῶν καὶ ὑμῶν». Γιατί ζήτησε ο πλούσιος να στείλει τον Λάζαρον, να στείλει ο Αβραάμ τον Λάζαρον, για να βρέξει, λέει, το άκρον του δακτύλου, επειδή φλέγεται, με νερό, επειδή φλέγεται, λέγει, εις αυτό το πυρ το βασανιστικό. Και είπε ότι «μέγα χάσμα ἐστήρικται» κ.λπ. · οπότε οικονομείται πραγματικά αυτός ο διάλογος, διότι δεν θα ήταν δυνατόν να ανοιχθεί στην πραγματικότητα αυτός ο διάλογος.

      Ωστόσο εδώ παρακαλεί ο πλούσιος τον Αβραάμ να πέμψει τον Λάζαρον εις τον οίκον του πατρός του, «γιατί», λέγει, «έχω πέντε αδελφούς», να τους ειδοποιήσει, να μην έλθουν κι αυτοί εις αυτόν εδώ τον τόπον της βασάνου. Και λέγει ο Αβραάμ: «Έχουν τον Μωυσέα και τους προφήτας. Ας ακούσουν αυτούς τι λεν για την άλλη ζωή». «Όχι», λέει, «πάτερ Αβραάμ. Εάν κάποιος αναστηθεί από τους νεκρούς, τότε θα μετανοήσουν». «Αχ, παιδάκι μου, αν δεν ακούσουν τον Μωυσή και τους προφήτες, τότε, κι από τους νεκρούς να αναστηθεί κάποιος, δεν θα πεισθούν».

      Μέσα σ’ αυτά τα πέντε χωρία, αγαπητοί μου, του διαλόγου, θέλει ο Κύριος να ξεχωρίσει δύο πηγές πίστεως. Δύο πηγές πίστεως. Είναι τα θαύματα, όπως να αναστηθεί ο Λάζαρος και οι πληροφορίες που μπορούμε να πάρομε μελετώντας τις άγιες γραφές. Και φυσικά ο Κύριος δέχεται και τις δύο πηγές πίστεως αναμφισβήτητα αλλά δίδει όμως το προβάδισμα και την σιγουριά εις την πηγήν της πίστεως που είναι η Αγία Γραφή. Εκεί θα πας να πληροφορηθείς. Δεν θα μείνεις εις το θαύμα. Εκεί θα πας να πληροφορηθείς. Απλώς το θαύμα επιβεβαιώνει την Αγίαν Γραφήν. Πρόκειται για ένα σπουδαιότατο θέμα και το οποίο θα παρακαλέσω ας το προσέξομε και να το θυμόμαστε. Πάντοτε επίκαιρο είναι, γιατί οι άνθρωποι σ’ όλες τις εποχές, και στην εποχή μας, δεν γνωρίζουν να διακρίνουν αυτές τις δύο πηγές πίστεως. Το θαύμα, επαναλαμβάνω, να πάρω πληροφορίες από το θαύμα και η Αγία Γραφή. Περιφρονούν βέβαια την πηγή πίστεως από την Αγία Γραφή. Δεν δίνουν και πολλή σημασία. Και αναζητούν την πηγήν πίστεως από το θαύμα.

    Αν, με ένα πολύ απλό παράδειγμα, πω, ανακοινώσω, δημοσιεύσομε, ειδοποιήσομε ότι θα γίνει μια ομιλία περί της αναστάσεως των νεκρών, πόσοι θα ΄ρθουν; Να ακούσουν; Λίγοι. Απ’ την πόλη μας. Αν αντιθέτως ακουστεί ότι αναστήθηκε κάποιος, τρέχουν όλοι! Είδατε την περίπτωση, «κάπου», λέει, «εμφανίστηκε ο Χριστός», «κάπου η Παναγία», τούτο, εκείνο, «δακρύζει το εικόνισμα της Παναγίας, του Χριστού», είδατε πόσος κόσμος πηγαίνει; Εκεί ζητούν, στην πηγή του θαύματος, κάποια πληροφορία. Είναι χαρακτηριστικό. Θα λέγαμε ότι ο Κύριος μετά την απάντηση που δίδει στους Φαρισαίους, γιατί γι’ αυτούς είπε την παραβολή, ότι υπάρχει μεταθανάτιος ζωή. «Προσέξατε. Προσέξατε Φαρισαίοι, υπάρχει μεταθανάτιος ζωή. Και σήμερα είσαστε και θέλετε να είσαστε πρώτοι, αλλά όταν θα αλλάξουν τα σκηνικά, τότε δεν θα είσαστε πρώτοι. Προσέξατέ το».

     Έτσι, κύριο θέμα εδώ βλέπομε, ως σπουδαιοτέρα πηγή πληροφοριών είναι η Αγία Γραφή. Τα θαύματα, κι ο Κύριος έκανε θαύματα, επιτελούσε θαύματα, το βάρος όμως το έθετε εις την Αγίαν Γραφήν. Από εκεί θα αντλήσεις την πίστιν. Από την διδασκαλίαν του Χριστού. Αντιλαμβανόμεθα αυτές τις δύο πηγές, αγαπητοί μου; Είναι σαφείς. Ελπίζω μπόρεσα να σας δώσω να καταλάβετε. Πολλοί λέγουν ότι θέλουν να δουν θαύμα για να πιστέψουν. Πόσες φορές το έχομε ακούσει αυτό; Και δεν αντιλαμβάνονται ότι ζητούν κάτι το αντιφατικό. Γιατί; Εάν μένουν στο θαύμα, τότε με την γνώση αυτή καταργώ την πίστη. Και το θαύμα υπάρχει όχι για να καταργεί την πίστιν, αλλά για να επισφραγίζει την πίστη. Αν θέλετε, το θαύμα είναι κυρίως δια τους πιστούς, όχι δια τους απίστους. Πολλές φορές νομίζομε ότι είναι χρήσιμο το θαύμα δια τους απίστους. Όχι. Είναι δια τους πιστούς.

    Θυμηθείτε τον Θωμά. Για να δείτε την αντιφατικότητα. «Εάν», λέγει, «δεν δω ‘’τόν τύπον τῶν ἥλων’’, τα καρφιά, που καρφώθηκε ο Διδάσκαλος, δεν βάλω και το δάκτυλό μου μέσα εις την τρύπα που άνοιξαν τα καρφιά, δεν θα πιστεύσω». Μα, αγαπητέ Θωμά, εάν δεις, τότε η πίστις κατηργήθη. Γιατί τι θα πει πίστις; «Να δεχθείς πράγματα», όπως λέει στην προς Εβραίους ο Απόστολος Παύλος, «μη βλεπόμενα». Εάν λοιπόν δεις, τότε κατήργησες την πίστιν. Ένα παράδειγμα που το λέω πολύ συχνά. Εάν σας πω ότι στην τσέπη μου έχω τόσα χρήματα, εάν τα δείτε τα χρήματα αυτά, σας τα δείξω, τότε δεν υπάρχει πλέον η πίστις. Υπάρχει η γνώσις. Βλέπετε λοιπόν ότι όταν ζητώ για να πιστέψω, να γνωρίσω εκ των προτέρων, αν το θέλετε, δια των πέντε μου αισθήσεων, τότε δεν καταργώ την πίστιν; Και τότε δεν είμαι αντιφατικός; Αναμφισβήτητα. Έτσι λοιπόν ο Κύριος τι του είπε του Θωμά; «ὅτι ἑώρακάς με, πεπίστευκας· μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες». «Γιατί με είδες, γι'αυτό πίστεψες». Αν αυτό λογαριάζεται πίστις. Δεν λογαριάζεται πίστις. Συνεπώς ευτυχισμένοι εκείνοι οι οποίοι δέχτηκαν, πίστεψαν, χωρίς να δουν.

    Αλλά ας πάρομε με την σειρά του το ιερό κείμενο. Παρατηρούμε ότι ο πλούσιος της παραβολής, διατηρούσε βέβαια κάποια αισθήματα φυσικής, φυσικής αγάπης. «Ε, να μην έλθουν και τα αδέλφια μου εδώ. Έχω πέντε αδέλφια. Εγώ βασανίζομαι. Τουλάχιστον αυτοί να γλυτώσουν». Αυτό είναι βέβαια μία φυσική αγάπη. Γιατί ήταν αδέλφια του. Αυτή όμως η φυσική αγάπη δεν ήταν επαρκής να προσεγγίσει και τον φτωχό Λάζαρο, που τον έβλεπε απ’ τα παράθυρά του ο πλούσιος, εκεί απέναντι. Εκεί, λέει, «παρά τόν πυλώνα» του σπιτιού του πλουσίου. Να τον λυπηθεί, να δείξει αγάπη, να τον βοηθήσει, να τον περιθάλψει, να τον χορτάσει. Βλέπετε; Αυτή η φυσική αγάπη περιορίζονταν μόνον στα πρόσωπα τα δικά του. Παραπέρα δεν πήγαινε. Όπως όταν αγαπάς το παιδί σου, την γυναίκα σου, τον άνδρα σου, την μάνα σου, τον πατέρα σου. Αυτό είναι μία φυσική αγάπη. Αλλά δεν είναι επαρκής. Βεβαίως πρέπει να αγαπάς, εκείνοι που είναι κοντινοί σου και συγγενείς σου. Αλλά δεν είναι επαρκής αυτή η αγάπη. Πρέπει να επεκταθεί και εις τους παραπέρα ανθρώπους.

      Και τώρα, ο άνθρωπος αυτός της παραβολής, ο πλούσιος, ζητά, όχι απλώς κάποιος να επιστρέψει από τους νεκρούς στη Γη, αλλά να επιστρέψει ο Λάζαρος. Γιατί; Γιατί ο Λάζαρος ήταν γνωστός στα αδέλφια αυτού του πλουσίου. Και συνεπώς θα επείθοντο ότι υπάρχει άλλη ζωή. Τρόπον τινά θα έφερνε κι ένα μήνυμα από τον πλούσιο, που ήταν  αδελφός τους, που ήταν εις τον Άδη. Αλλά και αυτό το αίτημα του πλουσίου στρέφεται εναντίον του. Εναντίον του πλουσίου στρέφεται. Σαν να έλεγε, σαν να του ελέγετο, καλύτερα: «Ώστε τον γνωρίζατε τον Λάζαρο, ε; Α, τον γνωρίζατε, βλέπατε την συμφορά του· γιατί δεν τον βοηθήσατε;». Άρα λοιπόν ήταν γνωστός.

      Ο στίχος ακόμη αποκαλύπτει ότι η βάσανος του Άδου, παρότι είναι μία κρίσις προ της τελικής κρίσεως, προσωρινή κρίσις, αρχίζει όμως ευθύς μετά τον θάνατον του αμαρτωλού ανθρώπου. Προσέξατέ το. Δεν αναμένεται η τελική κρίσις. Έχομε την μερική, όπως λέγεται, κρίση. Δεν αναμένεται η τελική. Το αποκαλύπτει σαφέστατα αυτή η παραβολή. Όταν όμως θα πάρομε με την ανάσταση τα σώματά μας, τότε θα έχομε την τελική κρίση. Και θα κριθούμε ως πλήρεις άνθρωποι. Όχι ως ψυχές. Αλλά ως πλήρεις άνθρωποι. Αυτό λέει πολλά. Να το προσέξομε...

      Ο Αβραάμ, σαν απάντηση δεν αναφέρεται στο εάν ήταν δυνατόν να αναστηθεί ο Λάζαρος και να πορευθεί στα αδέλφια του και να τους αναγγείλει τι συμβαίνει μετά από τον τάφο. Αυτό δεν ενδιαφέρει. Αλλά δίνει την απάντηση ως εξής: «Ἒχουσι Μωϋσέα καὶ τοὺς προφήτας· ἀκουσάτωσαν αὐτῶν». Έχουν τον Μωυσή. Δηλαδή τι σημαίνει «έχουν τον Μωυσή»; Έχουν τα βιβλία που έγραψε ο Μωυσής. Την Πεντάτευχον. Τα πέντε πρώτα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης είναι γραμμένα από τον Μωυσή. Έχουν, λοιπόν, την Αγίαν Γραφήν.  Τα πέντε πρώτα βιβλία. Και μετά, εκεί δηλαδή, θα δουν αν υπάρχει πέραν του τάφου ζωή. Και μετά; Έχουν και τους προφήτες, τα προφητικά βιβλία. Ας ανοίξουν να μελετήσουν την Αγίαν Γραφήν κι εκεί θα δουν να ομιλεί η Αγία Γραφή περί άλλης ζωής. Και αναφέρεται ο Μωυσής ως εκπρόσωπος, κυρίως, του ηθικού νόμου. Επειδή εκείνος προσέφερε τον δεκάλογον του ηθικού νόμου. Για να γίνει αντιληπτή η αμαρτία…

     Με πήρε ένας τηλέφωνο από κάπου από την Ελλάδα. Άκουσε μία κασέτα από κάποιον ραδιοφωνικό σταθμό, δική μου κασέτα, που αναφερόμουνα στα αμαρτήματα τα σαρκικά. Πορνείες, μοιχείες κ.τ.λ. «Δεν ήξερα», λέγει, «ότι αυτά είναι αμαρτία»! Άγνωστος σε μένα άνθρωπος... «Δεν ήξερα. Με διαφωτίσατε». Δεν ήξερες ότι είναι αμαρτία; Ε, λοιπόν, άνοιξε την Αγία Γραφή, θα βρεις τον Δεκάλογον: «Οὐ πορνεύσεις, οὐ μοιχεύσεις» και θα πάρεις την πληροφορία για να διορθώσεις το ήθος σου. Τους προφήτας; Τους προφήτας, διότι εκείνοι προδιαγράφουν το θεανθρώπινο πρόσωπο του Χριστού και συνεπώς να πιστέψεις εις τον Ιησούν Χριστόν.

     Θέματα δύο λοιπόν. Δύο κατηγορίες. Είναι το ήθος, είναι και η πίστις στο θεανθρώπινο πρόσωπον του Χριστού. Έτσι λοιπόν ποιος τα προβάλλει αυτά; Η Αγία Γραφή. Πάρε να μελετήσεις την Αγία Γραφή και όλα αυτά θα τα βρεις.

      Ο πλούσιος όμως είχε αντίρρηση. Επιμένει, σαν πηγή πίστεως, στο θαύμα. «Όχι», λέει. Ακούστε: «Οὐχί, πάτερ ᾿Αβραάμ(:Όχι, πάτερ Αβραάμ), ἀλλ᾿ ἐάν τις ἀπὸ νεκρῶν πορευθῇ πρὸς αὐτούς, μετανοήσουσιν». «Τότε θα μετανοήσουν. Όταν κάποιος αναστηθεί. Και πάει και τους πει το και το». Αλλά γιατί δεν δέχεται την πρόταση του Αβραάμ ο πλούσιος; Πάντοτε αυτά στον Άδη τώρα. Δηλαδή εις την άλλη ζωή, όχι στον Άδη, εις την άλλη ζωή. Διότι οι Γραφές δεν έχουν κάτι το εντυπωσιακό. Ενώ το θαύμα, αναστάσεως μάλιστα νεκρού, έχει κάτι το εξαιρετικά εντυπωσιακό. «Ααα! Αναστήθηκε κάποιος! Να πάμε να τον ρωτήσομε, τι είδε, τι ξέρει». Εξάλλου, λέει ο Θεοφύλακτος: «Τίς οἶδεν τά ἐν ᾅδου;(:Ποιος γνωρίζει τι υπάρχει στον Άδη;) Τίς ἐλθών ἐκεῖθεν ἀπήγγειλεν ἡμῖν;(:Ποιος από κει ήλθε και να μας αναγγείλει τι υπάρχει;)». Και όπως λέγει και ο Ζιγαβηνός: «Ταῖς βίβλοις μέν ἀπιστοῦσι, ὡς παρά ζώντων γραφείσαις (:Απιστούν εις τα βιβλία της Αγίας Γραφής, επειδή -λέγει- εγράφησαν από ανθρώπους που ζούσαν) μήπω θεασαμένων τά τοῦ μέλλοντος αἰῶνος (:Δεν είχαν δει τίποτα· εκείνα τα οποία συμβαίνουν πέρα από τον τάφον). Ἐάν δέ τις ἀπό νεκρῶν πορευθῇ πρός αὐτούς, πιστεύσουσι αὐτῷ ὡς ἰδόντι πάντα(:Αν όμως κάποιος αναστηθεί, τότε πιστεύουν, γιατί αυτός τα είδε αυτά εις την άλλην ζωήν)». Θέσεις που πάντοτε προβάλλουν, αγαπητοί, οι άνθρωποι που δεν έχουν διάθεση να πιστέψουν. Δεν έχουν διάθεση να πιστέψουν. Δικαιολογούν έτσι, εκόντες άκοντες την απιστία των.

     Και όμως ο Θεός επιμένει. Επιμένει να σώζει δια των Αγίων Γραφών. Από εκεί θα πάρεις τις πληροφορίες. Δηλαδή είσαι θεϊκότερος, άνθρωπε, του Θεού; Ο Θεός θέλει να μας σώσει. Και βρίσκει τον τρόπο να μας σώσει με την μελέτη της Αγίας Γραφής. Εσύ λες: «Όχι, πρέπει να δω θαύμα για να πιστέψω». Έτσι, λοιπόν, χρησιμοποιεί ο πλούσιος εδώ και την λέξη -προσέξτε- «μετανοήσουσιν». Λέει «τότε θα μετανοήσουν». Το θαύμα σε κάποιους μπορεί να προκαλέσει την μετάνοια. Είναι αληθές. Αλλά τέτοιος τρόπος μετανοίας, πρέπει να πούμε, ή δεν έχει ρίζα για να διατηρηθεί αυτή η μετάνοια ή ύστερα από λίγο οι άνθρωποι απορρίπτουν αυτήν την μετάνοιαν και ξαναζούν την ζωή την οποία είχαν. Βλέπετε λοιπόν ότι οι άνθρωποι μένουν σε θέματα εντυπωσιακά. Πόσοι άνθρωποι -σας βεβαιώνω, το ξέρομε- γιατί πέθανε ένας φίλος ξαφνικά, γιατί είδαν ένα όνειρο, γιατί δεν ξέρω, είδαν ένα θαύμα, τους βλέπετε αμέσως συρρικνώνονται. Πολύ γρήγορα, αγαπητοί μου, μία τέτοια μετάνοια άρριζος, χωρίς ρίζα, γρήγορα φεύγει. Πάρα πολύ γρήγορα φεύγει. Γιατί; Υπάρχει ένας εξαναγκασμός· το αντιλαμβάνεστε; Θέλω δεν θέλω, με πιέζει ένα θαύμα να αποδεχθώ. Σαν να είναι ένας οδοστρωτήρ, που ισοπεδώνει τα πάντα. Έτσι είναι ένα θαύμα. Θέλω δεν θέλω θα δεχθώ. Ποία η θέσις όμως της προαιρέσεως; Δεν είναι παρούσα η προαίρεσις για να κρίνει τα πράγματα. Ε, λοιπόν, μία τέτοια μετάνοια, πάρα πολύ γρήγορα εξανεμίζεται. Και δεν έχει αξία. Δεν έχει καρπόν.

     Και η απάντησις του Αβραάμ: «Εἰ Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν οὐκ ἀκούουσιν -Επειδή είπε εκείνος «Πάτερ Αβραάμ», «πατέρα μας», γι ‘αυτό εδώ θα το λέγαμε: «Παιδάκι μου, εάν δεν ακούν τον Μωυσή και τους προφήτες, δηλαδή δεν πείθονται από την Αγίαν Γραφήν-, οὐδὲ ἐάν τις ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ πεισθήσονται(:ούτε κι αν κανείς αναστηθεί, θα πεισθούν ότι υπάρχει άλλη ζωή)».Ορθότατη απάντησις.

    Είναι γνωστό ότι σ’ αυτήν μόνη την παραβολή χρησιμοποιήθηκε όνομα. Καμία παραβολή, φερειπείν, του ασώτου υιού… πώς τον έλεγαν τον πατέρα; Δεν δίνει ο Κύριος όνομα. Πώς έλεγαν τον άσωτο υιό; Δεν δίνει ο Κύριος όνομα. Είναι η μοναδική παραβολή που τίθεται εις τον φτωχόν αυτόν άνθρωπον το όνομα Λάζαρος. Σας κάνει εντύπωση; Δεν είναι τυχαίο αυτό. Δεν είναι καθόλου τυχαίο. Ο Κύριος έκανε μία παραχώρηση. «Θέλετε να γυρίσει ο Λάζαρος πίσω να σας πει; Ω ανεκδιήγητοι Γραμματείς και Φαρισαίοι και Σαδδουκαίοι;». Ξέρετε ότι οι Σαδδουκαίοι δεν πίστευαν τίποτα απ’ όλα αυτά. Και όμως κατείχαν την θέση του αρχιερέως! Ακούτε; Ο αρχιερεύς στην εποχή του Χριστού ήταν Σαδδουκαίος. Και δεν πίστευε τίποτα! «Τ’ ακούτε; Εγώ θα σας φέρω τον Λάζαρο πίσω». Είναι ο Λάζαρος ο τετραήμερος που τον ανέστησε ο Χριστός. Πήγαν άραγε να τον ρωτήσουν: «Λάζαρε, έλα εδώ, σε ανέστησε ο Ιησούς· τι είδες στην άλλη ζωή;». Αυτό έκαναν; Ακούστε τι κάνανε. Όταν ακούστηκε η ανάστασις του Λαζάρου. Έκαναν συμβούλιον και είπαν: «Πρέπει να φονεύσομε και τον Ιησούν που κάνει τέτοια θαύματα αλλά να φονεύσομε και τον Λάζαρον, που είναι το τεκμήριον ενός τέτοιου θαύματος». Ακούσατε; Και τον Λάζαρον.

      Θέλετε ακόμη να σας πω; Δεν ήταν της στιγμής απόφαση αυτή. Ούτε ο Ματθαίος αναφέρει την ιστορία του Λαζάρου, ούτε ο Μάρκος, ούτε ο Λουκάς. Μόνος ο Ιωάννης. Ξέρετε γιατί; Είναι ο τελευταίος που έγραψε το Ευαγγέλιό του. Διότι οι άλλοι γράψανε πρώιμα και εφοβούντο μήπως κινδυνεύσει η ζωή της Μάρθας, της Μαρίας και του Λαζάρου. Και δεν δημοσιεύουν το θαύμα αυτό, παρά μόνον ο Ιωάννης, που πια όλοι είχαν πεθάνει και δεν κινδύνευαν. Δηλαδή η μανία των αρχόντων παρέμενε. Να δολοφονήσουν και τον Λάζαρον. Πίστεψαν; Δεν πίστεψαν. Είναι φοβερό!

     Αλλά μήπως δέχθηκαν και την ανάσταση του Χριστού; Τριήμερος νεκρός. Όχι μόνον δεν απεδέχθησαν την ανάσταση του Χριστού, αλλά και πλήρωσαν τους στρατιώτες να διαδώσουν ότι «ἡμῶν κοιμωμένων...» κ.τ.λ. κτλ. «ήρθαν οι μαθηταί και έκλεψαν τον νεκρόν Ιησούν». Όταν ο άνθρωπος δεν είναι διατεθειμένος να πιστεύσει από τις Γραφές - ο Χριστός προανήγγειλε την ανάστασή Του και οι προφήται- τότε, αγαπητοί μου, και ανάστασις νεκρού να γίνει, δεν πιστεύουν. Αντιθέτως, ξέρετε τι λένε; «Ααα, φαντασιοπληξία, νεκροφάνεια. Έμοιαζε ότι είχε πεθάνει» -Έχομε το φαινόμενον της νεκροφανείας. «Πνευματιστικόν φαινόμενον!»- τρέχουν να πουν. Και ό,τι άλλο θέλετε. Ο Θεοφύλακτος σημειώνει: «Εἰ τῶν γραφῶν οὐκ ἀκούομεν, οὐδέ τοῖς ἐξ ἅδου ἐρχομένοις πιστεύσωμεν». «Εάν», λέγει, «δεν ακούμε τις Γραφές, ούτε κι αν έρθουν από τον Άδη νεκροί θα πιστεύσομε».

    Θέλετε, ακόμη, μία μαρτυρία; Μας αναφέρει η Αγία Γραφή το εξής καταπληκτικόν. Ότι με τον σεισμόν που έγινε, άνοιξαν πολλά μνημεία. Προσφάτως ανθρώπων που εκοιμήθησαν, που πέθαναν. Και με την ανάσταση, λέει, του Χριστού, μπήκαν εις την αγίαν πόλιν, την Ιερουσαλήμ, το λέει αυτό η Αγία Γραφή, το ενθυμείσθε, μπήκαν στην αγία πόλη την Ιερουσαλήμ. Αυτούς δεν τους ερώτησαν τι γίνεται εις τον άδην; Να μαρτυρίες. Επίστευσαν; Ο λαός επίστευσε εις τον Χριστόν; Μόνον μερικοί άνθρωποι πίστευσαν. Και μέχρι σήμερα, δύο χιλιάδες χρόνια. Και επιμένουν οι Εβραίοι να μην θέλουν να πιστέψουν.

     Αγαπητοί, πηγές πίστεως είναι πρώτιστα ο λόγος του Θεού, και σαν επικύρωσή του είναι το θαύμα· που πάντοτε δεν είναι και αναγκαίον. Υπήρξαν περιπτώσεις που ο Κύριος αρνήθηκε το θαύμα, όταν Τον προκάλεσαν πολλοί, και ο Ηρώδης: «Κάνε», λέει, «ένα θαύμα». Σαν να ήταν ο Κύριος κανένας… θαυματοποιός. Αν έπρεπε, όμως, οι άνθρωποι να σωθούν με τα θαύματα, τότε, αρνούμενος ο Κύριος, θα ήτο ένοχος δια την σωτηρία μας. Κάθε άλλο. Χόρτασε πέντε χιλιάδες ανθρώπους, μόνον άνδρες. Και είδαν όλοι το θαύμα του πολλαπλασιασμού των ψωμιών και των ψαριών. Όταν όμως ο Κύριος τούς μίλησε για το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας, Τον εγκατέλειψαν με την δικαιολογία: «Σκληρός ἐστιν οὗτος ὁ λόγος· τίς δύναται αὐτοῦ ἀκούειν;». «Ποιος μπορεί να τον ακούει; Να φάμε, λέει, την σάρκα Του και να πιούμε το αίμα Του!».

     Αγαπητοί, πρέπει να πεισθούμε από τις Γραφές για το μέλλον των πιστών, αλλά και για το ήθος. Ξέρεις τι μεγάλη αμαρτία, αδελφέ μου, είναι η πορνεία; Ξέρεις, αδελφέ μου, τι μεγάλη αμαρτία είναι η μοιχεία; Δεν θα σου το πω από τα κοινωνικά αποτελέσματα. Αλλά θα σου το πω από την Γραφή. Είναι πολύ μεγάλη αμαρτία... Πού θα το βρω αυτό; Στην Αγία Γραφή. Μην ζητούμε λοιπόν θαύματα. Το μεγάλο θαύμα είναι Αυτός ο Ενανθρωπήσας Θεός Λόγος και ότι Εκείνος είπε και δίδαξε. Αυτά μας είναι αρκετά. Εξάλλου αυτό σημαίνει πίστις: Να αποδεχθείς ό,τι είναι γραμμένο, χωρίς να ζητάς να ικανοποιήσεις τις αισθήσεις σου, γιατί αυτό είναι εύσχημος απιστία.

734η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Εἶσαι βέβαιος ὅτι πιστεύεις καί ζεῖς εὐαγγελικῶς ὀρθά;

†.Ο Απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου, εις την προς Γαλάτας επιστολή του, που ανεγνώσθη προηγουμένως, μας δίδει την ευκαιρία να κάνομε μερικές σκέψεις οικοδομητικές. Η αιτία που έγραψε την επιστολή αυτή ήταν ότι μερικοί εξ Ιουδαίων Χριστιανοί, μετά από την αποχώρηση του Παύλου από τις εκκλησίες της Γαλατίας – η Γαλατία ήταν μία μεγάλη περιοχή, επαρχία ήτο της Μικράς Ασίας- άρχισαν αυτοί να καταρρακώνουν το κύρος του το αποστολικόν και να τονίζουν και να λέγουν ότι «για να γίνεις Χριστιανός, πρέπει προηγουμένως να περάσεις από τον Ιουδαϊσμόν· να τηρήσεις και να τηρείς τις νομικές διατάξεις της Παλαιάς Διαθήκης και ιδιαιτέρως μάλιστα την περιτομήν». Δηλαδή να μετέλθει κανείς την περιτομή. Να περιτμηθεί. Αυτό θα πει «να περάσει από τον Ιουδαϊσμόν», και κατόπιν να περάσει στον Χριστιανισμόν.

     Ο Απόστολος Παύλος, όταν έμαθε τι αυτοί δίδασκαν και πώς συνετάρασσαν την Εκκλησία της Γαλατίας, τις εκκλησίες της Γαλατίας, έστειλε αυτή του την επιστολή. Και ήθελε να πει ότι ο Κύριος που είπε εις τον Πέτρον να διδάσκει εις τους εξ Ιουδαίων Χριστιανούς, ο ίδιος Κύριος είπε και εις τον Παύλον να διδάσκει τους ειδωλολάτρας, χωρίς να υπάρχει ανάγκη να περάσει κανείς από τον Ιουδαϊσμόν. Αυτός είναι ο κύριος σκοπός που εγράφη η προς Γαλάτας επιστολή.

 Και για να δείξει ότι δεν υπάρχει διάστασις μεταξύ του Παύλου που κηρύσσει μη περιτομήν και του Πέτρου που κηρύσσει στους Ιουδαίους- δεν εκήρυσσε την περιτομή, αλλά στους Χριστιανούς τους εκ περιτομής, δεν υπάρχει καμία διαφορά και ότι υπήρχε αγαθή συνεργασία, γράφει στην επιστολή του τα εξής: «Ἒπειτα μετὰ ἔτη τρία ἀνῆλθον εἰς ῾Ιεροσόλυμα ἱστορῆσαι Πέτρον, καὶ ἐπέμεινα πρὸς αὐτὸν ἡμέρας δεκαπέντε». Λέγει ότι ανέβηκε στα Ιεροσόλυμα μετά τρία χρόνια, μετά από την επιστροφή του εις τον Χριστόν, εκεί βρήκε τον Πέτρον, του περιέγραψε τα της ιεραποστολής του και έμεινε κοντά του 15 ημέρες. Πιο κάτω γράφει στην επιστολή του: «Ἒπειτα διὰ δεκατεσσάρων ἐτῶν πάλιν ἀνέβην εἰς Ἱεροσόλυμα(:Ύστερα από δεκατέσσερα χρόνια, πάλι ξανανέβηκα στα Ιεροσόλυμα), ἀνέβην δὲ κατὰ ἀποκάλυψιν(: δηλαδή, μου απεκάλυψε ο Χριστός για να ανέβω στα Ιεροσόλυμα)· καὶ ἀνεθέμην αὐτοῖς τὸ εὐαγγέλιον ὃ κηρύσσω ἐν τοῖς ἔθνεσιν(:τους εξέθεσα το Ευαγγέλιον που κηρύττω εις τους ειδωλολάτρας), κατ᾿ ἰδίαν δὲ τοῖς δοκοῦσι (:επειδή όλοι δεν ήσαν κατηρτισμένοι και μπορούσαν να παρανοήσουν και να παρεξηγήσουν, ‘’ εἰς τούς δοκοῦντας στύλους εἶναι’’, ότι ήσαν οι στύλοι της Εκκλησίας -όπως οι Απόστολοι και ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος- και σ’ αυτούς, λέγει, ιδιαιτέρως τα είπα αυτά), μήπως εἰς κενὸν τρέχω ἢ ἔδραμον(:Μήπως, λέει, τρέχω κούφια ή έχω τρέξει κούφια- Δηλαδή χωρίς αποτέλεσμα, χωρίς καρπόν)».

     Ο Παύλος, όμως, προσέξτε αυτό το σημείο, ήτο θεόπνευστος, ήτο θεοδίδακτος. Και συνεπώς ό,τι εδίδασκε ήτο γνήσιο και αληθινό. Ήθελε όμως να κάνει κοινωνούς της διδασκαλίας του, των όσων εδίδασκε δηλαδή, και τους άλλους Αποστόλους. Όχι να πάρει την έγκρισή τους. Δεν υπήρχε τέτοιο θέμα. Κι όταν γράφει «μήπως έτρεξα ή τρέχω στον αέρα, στο κενό», θα λέγαμε τούτο, ο ίδιος ο Παύλος γράφει κάπου ότι ήτο «ἰδιώτης». «Ἰδιώτης» στην αρχαία Ελληνική θα πει αγράμματος. Ο Ιερός Χρυσόστομος, που ερμηνεύει το χωρίο αυτό και γενικά ήταν ο θαυμαστής του Παύλου και ο εξαίσιος ερμηνευτής του Παύλου, γράφει, ο πολύς Χρυσόστομος: «Ἰδιώτης ὁ Παῦλος;». Δηλαδή: «Αγράμματος ο Παύλος;». Όπως λοιπόν γράφει ο ίδιος για τον εαυτόν του ότι είναι αγράμματος, έτσι κι εδώ τώρα εμφανίζεται να φοβείται «μήπως εἰς κενὸν τρέχει ἢ ἔδραμε». Δεν υπήρχε αυτή η περίπτωση. Όμως το αναφέρει. Θα έλεγα όμως ότι για τον Παύλο δεν υπήρχε, υπάρχει όμως για μας. Διότι ούτε θεόπνευστοι είμαστε, ούτε Απόστολοι είμαστε. Και θα πρέπει ακριβώς να εκφράσομε φόβους για τον εαυτό μας, σας είπα, λίγες σκέψεις θα πούμε, που αφορούν στην οικοδομή μας, πρέπει λοιπόν να φοβόμαστε τον εαυτό μας ως προς το θέμα και της πίστεως και της ζωής. Πώς πιστεύομε; Πώς ζούμε; Αυτό ακριβώς, αγαπητοί μου, θα πρέπει να δούμε με λίγα λόγια σήμερα.

     Πολλές φορές μας δίδεται η ψευδαίσθησις ότι η πίστις μας είναι ορθή. Και η ζωή μας είναι σύμφωνη με το Ευαγγέλιο. Όλοι έτσι νομίζομε. Κάθε Χριστιανός. Αυτό πιστεύει. Θα δείτε να σου λένε: «Είμαι καλός Χριστιανός. Ζω όπως θέλει ο Θεός». Έτσι λένε οι άνθρωποι οι Χριστιανοί. Αυτό όμως δεν είναι το δεδομένον, αλλά είναι το ζητούμενον. Λες ότι είσαι καλός Χριστιανός. Θα πάρω την φράση σου, και θα βάλω ένα ερωτηματικό. Είσαι καλός Χριστιανός; Και πρώτιστα εσύ πρέπει να ερωτήσεις: «Είμαι καλός Χριστιανός; Η ζωή μου και η πίστις μου είναι σύμφωνα με το Ευαγγέλιον;». Γιατί αν δεν είναι, τότε χάνω μία μεγάλη υπόθεση. Χάνω την σωτηρία.

      Ο Απόστολος Παύλος λέγει: «Ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ». «Εάν», λέγει, «κανείς αθλεί»  -δηλαδή είναι αθλητής εις τον χώρον, εις το σκάμμα, εις τον στίβον, αν θέλετε, τον πνευματικόν- εάν λοιπόν κανείς αθλεί, θα πρέπει να εξετάσει και να έχει υπόψιν του ότι δεν στεφανώνεται, εάν νόμιμα δεν αθλήσει». Τι είναι το «νόμιμα»; Να σας πω ένα μικρό παράδειγμα. Είναι πέντε στη σειρά και ξεκινούν για να τρέξουν. Περιμένουν το σύνθημα για να τρέξουν. Εάν κάποιος τρέξει πιο γρηγορότερα, δηλαδή σηκωθεί, ξεκινήσει πιο γρηγορότερα, αναμφισβήτητα αυτός αποκλείεται από τον αγώνα. Γιατί; Διότι δεν ήθλησε νόμιμα, σύμφωνα με τους κανονισμούς και τους νόμους του αθλήματος. Αυτό λοιπόν το «νομίμως» το ερευνούμε; Ζω νόμιμη άθληση; Ζω νόμιμον Χριστιανισμόν; Ζω νόμιμα; Όπως δηλαδή θα ήταν σύμφωνα με τους κανόνες; Ποιους κανόνες; Της Εκκλησίας, του Ευαγγελίου. Όπως ο Θεός θα ήθελε; Γι'αυτό και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας αγαπητοί μου, ηγωνίζοντο δια την ορθήν πίστιν, βλέπετε, συγκροτούσαν Οικουμενικάς Συνόδους - μερικοί τους λένε ότι ήσαν φανατικοί. Δεν ήσαν φανατικοί. Αλλά, όπως θα δείτε στην συνέχεια, το θέμα είναι ότι πρέπει να φθάσομε στην ακρίβεια, στην αληθή γνώση. Από αυτήν δε την γνώση, τη σωστή, την αληθινή, την γνώση της πίστεως, Ποιος είναι ο Θεός, πώς λατρεύεται ο Θεός, απορρέει η ορθή ζωή. Έτσι, εκ της Ορθο-δοξίας, απορρέει η ορθο-πραξία. Από την ορθήν πίστιν, η ορθή πράξις.

    Πώς όμως μπορούμε να γνωρίζομε ότι η ζωή μας και η πίστη μας είναι σύμφωνη με το Ευαγγέλιο; Από πού μπορούμε να το γνωρίζομε αυτό;

     Πρώτον. Αν μελετούμε παντοτινά και σωστά τον λόγο του Θεού. Και όταν λέω «σωστά» εννοώ όχι μετά προσοχής μόνο, αλλά θα δω, οι Πατέρες πώς ερμηνεύουν την Αγίαν Γραφήν; Μια λέξη, να πάω να δω, στους Πατέρες. Είναι δύσκολο; Όχι, δεν είναι δύσκολο. Δεν είναι της ώρας να σας πω πόσο εύκολο είναι να τα βρούμε αυτά τα πράγματα. Υπάρχουν άφθονα βιβλία, άφθονα. Να μπορώ να βρω αυτή την λέξη, πώς την ερμηνεύουν; Να μην την εκλάβω εσφαλμένα. Γιατί αν εσφαλμένα την εκλάβω και την ερμηνεύσω, εσφαλμένα και θα την ζήσω. Είναι πάρα πολύ φυσικό. Πρέπει λοιπόν εκεί γνωρίζοντας να συγκρίνομε την ζωή μας με εκείνα που λέγει ο λόγος του Θεού. «Η άγνοια των Γραφών», λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος, «και την λύμην (:την καταστροφή) των αιρέσεων εισάγει και τον διεφθαρμένο βίο συντηρεί». Πάρα πολλοί άνθρωποι ζουν διεφθαρμένα, μόνο και μόνο διότι δεν γνωρίζουν τι λέγει ο Θεός πάνω σ’ αυτό. Σας βεβαιώνω, στους χίλιους Χριστιανούς μας, ίσως ο ένας ξέρει τι σημαίνει πορνεία. Ίσως ο ένας ξέρει. Άστε ότι πάρα πολλοί, ούτε καν θεωρούν ότι είναι αμαρτία, αλλά γιατί είναι αμαρτία, δεν το γνωρίζουν. Ίσως ένας στους χίλιους. Δεν είμαι υπερβολικός, σας λέγω την αλήθεια. «Κι ακόμα», λέγει, «η άγνοια των γραφών τα πάντα αναποδογυρίζει», λέει ο ιερός πατήρ.

      Δεύτερον. Χρειάζεται ταπείνωσις. Όταν προσεγγίζομε την Αγία Γραφή, δεν θα την μελετούμε με το πνεύμα ότι αυτά τα λέει για τους άλλους. Ξέρετε πόσες φορές όταν ακούγεται ένα κήρυγμα και ακούσουν οι ακροαταί, μάλιστα δείχνουν, αν υποτεθεί ότι υπήρχαν σημεία που ηλέγχθησαν, ότι αυτοί είναι αδιάφοροι, ότι είναι πολύ εντάξει, ότι εκείνα τα οποία ελέγχθησαν, δεν τους εγγίζουν. Και λέγουν μεταξύ τους μετά: «Ωραία τους τα είπε ο ιεροκήρυκας». Δεν λένε: «Ωραία μας τα είπε». Βγάζουν τον εαυτό τους. Γι'αυτό λένε οι Πατέρες: «Εκείνος που έχει έργο πνευματικό, ό,τι μελετά, εις εαυτόν – λέγει- νοήσει(:θα τα λογαριάσει, θα τα σκεφθεί για τον εαυτό του) και όχι εις ετέρους-όχι εις τους άλλους)». Αυτό λέγουν οι Πατέρες. Συνεπώς βλέπομε ότι χρειάζεται η ταπείνωσις. Ούτε θα κάνω κριτική στον λόγο του Θεού. Ούτε θα λέγω αν τα λέει καλά ή δεν τα λέει καλά ο λόγος του Θεού. Ούτε θα κάνω επιλογή· αυτό μ’ αρέσει και το κρατώ κι εκείνο δεν μ’ αρέσει και το απορρίπτω. Αυτό θα πει προσεγγίζω με ταπείνωση.

    Τρίτον. Χρειάζεται ακόμη και γνώσις και βίωσις ακριβής. Αν απαγορεύεται η άγνοια του νόμου μιας πολιτείας, πόσο περισσότερο απαγορεύεται η άγνοια του νόμου του Θεού; Δεν επιτρέπεται. Από πού θα τον μάθω; Όπως σας είπα προηγουμένως, με την μελέτη και με την ακρόαση. Αλλά χρειάζεται και βίωσις ακριβής. Δηλαδή να βιώσω εκείνα τα οποία πληροφορούμαι από τον λόγο του Θεού με ακρίβεια. Ο Παύλος λέγει για τον εαυτόν του, πώς ζούσε πρώτα εις τον Ιουδαϊσμόν, σε μια του απολογία. Λέγει ότι ήτο «πεπαιδευμένος κατὰ ἀκρίβειαν τοῦ πατρῴου νόμου». Δηλαδή, είχε παιδαγωγηθεί, είχε μορφωθεί σύμφωνα με τον νόμο  «τοῦ πατρῴου», δηλαδή των προγόνων –προσέξτε- «κατὰ ἀκρίβειαν», ακριβώς. Αλλά και ο ίδιος ο Παύλος συνιστά και λέγει στην προς Εφεσίους επιστολή του: «Βλέπετε πῶς ἀκριβῶς περιπατεῖτε!». «Περιπατῶ» θα πει ζω, πολιτεύομαι. «Προσέχετε», λέγει, «πώς με ακρίβεια πολιτεύεστε την ζωή σας». Αυτό το «ἀκριβῶς». Επιμένω σ’ αυτό.

      Αν αυτή η ακρίβεια, αγαπητοί, δεν ήτο αναγκαία, τότε δεν θα εσημειούτο εκείνη η περίπτωση διορθώσεως του Απολλώ. Ποιος ήτο ο Απολλώ; Ο Απολλώ ήταν ένας Ιουδαίους, έγινε Χριστιανός, Αλεξανδρεύς ήτο. Ακούστε, να μην σας τα διηγούμαι, λέει ο Ευαγγελιστής Λουκάς τα εξής εις το 18ον κεφάλαιον των Πράξεων: «᾿Ιουδαῖος δέ τις ᾿Απολλὼς ὀνόματι(:Κάποιος Ιουδαίος, ονόματι Απολλώς), ᾿Αλεξανδρεὺς τῷ γένει(:κατήγετο από την Αλεξάνδρειαν), ἀνὴρ λόγιος(: μορφωμένος), κατήντησεν εἰς ῎Εφεσον, δυνατὸς ὢν ἐν ταῖς γραφαῖς(: έφτασε στην Έφεσο και ήτο δυνατός εις την ερμηνείαν των γραφών- Βλέπετε πόσα προσόντα;). Οὗτος ἦν κατηχημένος τὴν ὁδὸν τοῦ Κυρίου, καὶ ζέων τῷ πνεύματι ἐλάλει καὶ ἐδίδασκεν ἀκριβῶς τὰ περὶ τοῦ Κυρίου(:Ήταν –λέγει- ζωντανός στο πνεύμα, έβραζε το πνεύμα του. Και ακόμη κατηχημένος το περιεχόμενο της πίστεως και εδίδασκε με ακρίβεια), ἐπιστάμενος μόνον τὸ βάπτισμα ᾿Ιωάννου(: εγνώριζε όμως μόνο το βάπτισμα του Ιωάννου, το οποίον δεν ήτο βάπτισμα αφέσεως, αλλά ήτο βάπτισμα μετανοίας). Οὗτός τε ἤρξατο παρρησιάζεσθαι ἐν τῇ συναγωγῇ(:Άρχισε να παρουσιάζεται στην συναγωγή και να κηρύττει). Ἀκούσαντες δὲ αὐτοῦ ᾿Ακύλας καὶ Πρίσκιλλα –Αυτό το θαυμάσιο ζευγάρι, σύζυγοι ήσαν. Προπαντός η Πρίσκιλλα, καταπληκτική γυναίκα!- προσελάβοντο αὐτὸν καὶ ἀκριβέστερον αὐτῷ ἐξέθεντο τὴν ὁδὸν τοῦ Θεοῦ». Τον άκουσαν. «Α… Κάποια σημεία δεν τα λέει καλά». Τον πήραν ιδιαιτέρως και τον εδίδαξαν ακριβέστερον. Ήτο ακριβής και τον διδάσκουν ακόμη ακριβέστερον. Γιατί τα γράφει άραγε ο λόγος του Θεού αυτά; Έτσι για φιλολογία; Γιατί απλούστατα μόνο εάν έχομε ακρίβεια εις την γνώσιν και εις την πνευματική ζωή, τότε μόνον δεν θα τρέχομε εις κενόν, που λέγει ο Απόστολος Παύλος.

     Τέταρτον. Χρειάζεται ακόμα και μία ανακοινωτικότης. Να είμαστε ανακοινωτικοί εις τους αδελφούς και εις τους οικείους της πίστεως. Κάτι θα μας βρουν. Κάτι θα τους βρούμε. Να μας το πουν, να τους το πούμε. Αυτή η ανακοινωτικότητα. Αλλά και στην προσευχή μας πρέπει να ανακοινώνουμε τα σχέδιά μας εις τον Θεόν. «Κύριε, σκέπτομαι να κάνω αυτό. Το εγκρίνεις; Το θέλεις;». Δεν πρέπει να μένω στις δικές μου τις σκέψεις, γιατί είναι επικίνδυνο πράγμα. Θα το δούμε λίγο πιο κάτω. Ιδιαιτέρως θα πούμε τι σκεφτόμαστε και πώς ενεργούμε. Πού; Στον πνευματικό μας. Στον πνευματικό μας θα πούμε τα σχέδιά μας, θα πούμε τις σκέψεις μας, τους λογισμούς μας. Διότι έστω κι αν μοιάζουν ότι οι λογισμοί μας και τα σχέδιά μας είναι αγαθά, αλλά εάν δεν ανακοινώσουμε, τότε «ο διάβολος μάς κλέπτει», όπως λένε οι Πατέρες, «από τα δεξιά».

    Ένα ακόμα σημείον, πέμπτον είναι η ιδιορρυθμία.  Η ιδιορρυθμία είναι επικίνδυνο πράγμα. Ο sui generis άνθρωπος, ο ιδιόρρυθμος άνθρωπος, ο ιδιότυπος άνθρωπος, ο οποίος πάρα πολύ εύκολα μπορεί να πλανηθεί. Γράφει ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης: «Κοντά και γύρω στους ιδιόρρυθμους, περιφέρονται οι δαίμονες, ετοιμάζοντας παγίδες λογισμών και λάκκους πτώσεων και όλεθρο διαμέσου των φαντασιών. Και δεν πρέπει να απορούμε αν κάποιος πλανήθηκε ή έχασε τον νου του ή δέχεται πλάνη. Ή βλέπει πράγματα ξένα προς την αλήθεια ή λέει από απειρία και άγνοια πράγματα που δεν πρέπει». Αυτός κινείται ιδιόρρυθμα. Κινείται με οδηγό του το ίδιο του το μυαλό. Ό,τι του πει το μυαλό του, αυτό κάνει. Δεν θέλει κανέναν να συμβουλευτεί.

     Και τέλος, τέλος, αγαπητοί, είναι οι κρυπτόμενοι λογισμοί. Οι λογισμοί που υπάρχουν μέσα μας και δεν τους λέμε. Χρειάζεται εξαγόρευσις. Και κυρίως εις τον πνευματικό μας. Ποτέ μην εμπιστευθούμε τον εαυτόν μας στους λογισμούς μας. Σας το είπα και προηγουμένως, είτε κακοί είναι αυτοί, είτε αγαθοί είναι αυτοί. Οι λογισμοί οδηγούν εις την υπερηφάνειαν, εάν δεν αποκαλυφθούν. Και συνηθίζουν οι δαίμονες να υποβάλλουν την ιδέαν ότι δεν πρέπει να πούμε τους λογισμούς μας. Ότι οι άλλοι δεν θα μας κατανοήσουν, δεν θα μας καταλάβουν. «Μην το πεις στον πνευματικό σου, δεν θα σε καταλάβει. Θα σε εμποδίσει. Δεν θα σε αφήσει να κάνεις το σχέδιό σου, το οποίον είναι τόσο ωραίο, τόσο σπουδαίο. Μην πεις τους λογισμούς σου». Εκεί ακριβώς, αγαπητοί μου, είναι η μεγάλη παγίδα, που τελικά μας κάνει να απομακρυνόμεθα από την σωτηρία μας.

      Αγαπητοί μου, αν θέλομε να υπακούσομε στην ψυχή και να γνωρίζουμε ότι βαδίζομε έναν σωστό δρόμο, πρέπει να διαθέτομε μιαν αυτογνωσία. Και η αυτογνωσία αυτή δημιουργείται με την ταπείνωση και την γνώση του λόγου του Θεού. Μ΄ αυτά τα δυο. Πρέπει κάθε στιγμή να κάνομε αναθεώρηση της πορείας μας. Πηγαίνω καλά; Ή αν θέλετε, επιθεώρηση της πορείας μας. Πώς πηγαίνω στην ζωή μου; Περπατάω καλά; Ποτέ μην μας καταλάβει το αίσθημα της πνευματικής αυταρκείας. Ότι πηγαίνω καλά. Είδατε, οι Φαρισαίοι είχαν αυτήν την πνευματικήν αυτάρκειαν. Πίστευαν οι ταλαίπωροι ότι είναι φτασμένοι και ότι είναι επάνω στον σωστό δρόμο. Ο θεόπνευστος Παύλος εφοβείτο και διαρκώς επέβλεπε στην πνευματική του πορεία. Ένας θεόπνευστος Παύλος έλεγε: «Ἐγώ τοίνυν οὕτω τρέχω, ὡς οὐκ ἀδήλως (:Εγώ λοιπόν έτσι τρέχω, μετά γνώσεως, όχι χωρίς γνώση), οὕτω πυκτεύω (=πυγμαχώ· έτσι, λέει, πυγμαχώ) ὡς οὐκ ἀέρα δέρων (:όχι χτυπώντας τον αέρα - Θα το λέγαμε αν το μεταφράζαμε νεοελληνικά: «Δεν κοπανάω αέρα». Αυτήν την έκφραση θα το λέγαμε), ἀλλ᾿ ὑποπιάζω μου τὸ σῶμα καὶ δουλαγωγῶ(-ὑποπιάζω =το υποβάλλω σε δοκιμασία και το κρατώ δούλο το σώμα μου), μήπως ἄλλοις κηρύξας αὐτὸς ἀδόκιμος γένωμαι». «Μήπως στους άλλους τα είπα καλά, εγώ όμως αποδειχθώ αδόκιμος άνθρωπος». Βλέπετε πώς επιτηρούσε τον εαυτόν του; Ο θεόπνευστος Παύλος.

      Και πάλι μας λέγει: «Μετά φόβου καί τρόμου κατεργαζόμενοι τήν ἡμῶν σωτηρίαν». «Να κατεργάζεστε», όχι «να εργάζεστε», «να κατεργάζεστε -βάζει και την πρόθεση «κατά» για να δείξει το έντονον- όχι με φόβο την σωτηρία σας, αλλά και με τρόμο να κατεργάζεστε την σωτηρία σας». Αν, λοιπόν, μπει ο φόβος και ο τρόμος του Θεού μέσα στην ψυχή μας, δεν θα ζούμε τότε κατά τύχην, αλλά «κατά τέχνην», όπως έλεγε ο Πλάτων. Δηλαδή κατ’ επιστήμην, δηλαδή θα ξέρομε τι κάνομε. Γιατί οι πιο πολλοί Χριστιανοί μας ζουν πνευματική ζωή κατά τύχην, όπως έρθει. Ακούσατε;  Όπως έρθει. Κατά τύχην. Πρέπει λοιπόν, όταν λέω «κατά τέχνην», να συγκρίνω και την ζωή μου και την πίστη μου με το Ευαγγέλιον και με την ζωή των αγίων. Βέβαια αιώνιον πρότυπον είναι ο Ιησούς Χριστός ως άνθρωπος. Καλούμεθα να μιμηθούμε. Μην πει κανείς: «Μα, θα μοιάσω του Χριστού;». Αυτό λέει η Αγία Γραφή. Ο Απόστολος Πέτρος λέγει, για να ακολουθήσομε τα χνάρια Του: «Ὑπολιμπάνων ὑμῖν ὑπογραμμόν». «Ὑπογραμμός» θα πει υπόδειγμα. Ναι. Έχομε λοιπόν τον Χριστόν. Έχομε το Ευαγγέλιο που μιλά για τον Χριστόν. Έχομε την ζωή των αγίων. Ο Παύλος ο θεόπνευστος, αγαπητοί μου, έτσι έκανε. Κι εμείς οφείλομε να κάνομε το ίδιο. Αυτό εξάλλου αποτελεί και την ασφάλεια και την δική μας την σωτηρία.

487η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Χρῆσις καί ἀξία τῆς Παραβολῆς.

†.Ακούσαμε, σήμερα, αγαπητοί μου, την παραβολήν του σπορέως, που ο Κύριος με αυτήν ήθελε να δείξει εις τους ακροατάς Του ότι όλοι δεν ήσαν εξίσου διατεθειμένοι έναντι της διδασκαλίας Του. Και με την παραβολήν που τους είπε, δείχνει ότι ήσαν τέσσερις κατηγορίες ακροατών. Εκείνοι που είχαν μίαν πώρωση καρδιάς έναντι του λόγου του Θεού, εκείνοι που είχαν μια επιπολαιότητα, πάντα έναντι του λόγου του Θεού και εκείνοι που είχαν μια προσωπική ρηχότητα. Έπεσε, λέγει, ο σπόρος επάνω εις την πέτραν και «διά τό μή ἔχειν ἰκμάδα», μη έχοντας υγρασία, φύτρωσε αλλά ξεράθηκε. Εκείνοι που έχουν μία ρηχότητα. Και εκείνοι που οι μέριμνες του βίου τούτου δεν τους αφήνουν να αναπτύξουν την πνευματική ζωή. Είναι εκεί που έπεσε ο σπόρος στις αγκαθιές. Αλλά όμως, ευτυχώς, υπάρχει και «ἡ ἀγαθή γῆ», που είναι η καρδιά η αγαθή· «που εκεί έπεσε ο σπόρος», λέγει, «και απέφερε εκατονταπλάσια».

     Βλέπετε, βλέπει κανείς μια κοσμοσυρροή να υπάρχει, όπως μας το σημειώνει και ο Λουκάς και ο Ματθαίος εις το κήρυγμα του Χριστού. Λέγει ο Λουκάς: «Συνιόντος δὲ ὄχλου πολλοῦ καὶ τῶν κατὰ πόλιν ἐπιπορευομένων πρὸς αὐτὸν εἶπε διὰ παραβολῆς» κ.τ.λ. Ώστε λοιπόν ήταν πάρα πολύς όχλος. «Συνιόντος δὲ ὄχλου πολλοῦ». Εμαζεύετο όχλος πολύς, κόσμος, κόσμος, κοσμοσυρροή.

     Αλλά γιατί ο Κύριος μίλησε με παραβολή; Ήταν μια συνήθεια του Κυρίου να ομιλεί με παραβολή. Η παραβολή είναι μία μικρή φανταστική, αλλά εντός της πραγματικότητος όμως ιστορία, που έχει διαφορετικούς και ποικίλους σκοπούς. Λέγω εντός της πραγματικότητος. Φερειπείν, οι μύθοι ή οι παραβολές του Αισώπου, λέγει ότι ένας κόρακας κρατούσε ένα κομμάτι τυρί και του λέγει η αλεπού: «Α, τι ωραία που κελαηδάς…». Αυτό δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Διότι ούτε η αλεπού μιλάει, ούτε ο κόρακας μιλάει. Συνεπώς είναι μύθοι ή εικόνες ή παραβολές μη πραγματικές. Ενώ όλες κατά κανόνα οι παραβολές του Χριστού είναι μεν ιστορίες φανταστικές, αλλά είναι όμως πραγματοποιήσιμες. Δύνανται να πραγματοποιηθούν.

     Η παραβολή αποτελεί μία εσωτερική εποπτεία που διασαφίζει την έννοια. Προσέξατέ το αυτό. Λέγει ο Μάρκος: «Χωρίς δέ παραβολῆς οὐχ ἐλάλει αὐτοῖς». «Χωρίς δε παραβολή δεν μιλούσε στα πλήθη ποτέ». Έτσι, όταν είπε: «Προσέχετε ἀπό πάσης πλεονεξίας» είπε μίαν έννοιαν, διασαφίζει όμως με μίαν παραβολήν τον κίνδυνο που υφίσταται εκείνος ο οποίος είναι πλεονέκτης. Και είπε την παραβολή του άφρονος πλουσίου. Ή ακόμη για να δείξει το μέγεθος του γεγονότος της σωτηρίας  και πόσο του αμαρτωλού ανθρώπου, και πόσο είναι αποδεκτή έναντι του Θεού, είπε τρεις παραβολές. Είπε την παραβολή της απωλεσθείσης δραχμής, του χαμένου προβάτου, αλλά και του ασώτου υιού. Βλέπετε ότι ο Κύριος λέγει μία θέση του ήθους ή της πίστεως και κατόπιν παραθέτει μία παραβολή. Γιατί; Για να διασαφήσει εκείνο το οποίο λέγει.

      Η παραβολή έχει την φαινομενική αδυναμία να μη δίδει ορισμόν. Αν θέλετε, προσέξατέ το αυτό. Ο ορισμός ορίζει. Εξ ου και ο ορισμός. Δηλαδή περιορίζει. Βάζει όρια. Σ’ αυτό που θέλει να πει. Ο ορισμός της δικαιοσύνης, ο ορισμός της αληθείας. Τι είναι; Είναι πέντε κουβέντες που μιλάνε γι'αυτό το θέμα, αλλά και που περιορίζουν αυτό το θέμα σε κάποια όρια. Πέραν των οποίων ορίων δεν έχομε τίποτε άλλο να πούμε. Αυτό λέγεται ορισμός. Και είναι γνωστό ότι ορισμούς έχομε επί πολλών πολλών πραγμάτων. Ιδιαιτέρως δε οι Έλληνες, οι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν πάρα πολύ να ορίζουν τα πράγματα. Δηλαδή πάντοτε διατυπώνουν έναν ορισμόν. Λέμε ότι ο Θεός είναι α-όριστος. Δηλαδή δεν ορίζεται. Τι να πούμε για τον Θεό; Θα λέγαμε για ένα τραπέζι…: «Έχει τέσσερα ποδάρια, είναι μία επίπεδος επιφάνεια…». Τι μπορούμε να πούμε για τον Θεό; Ο Θεός δεν ορίζεται. Γιατί δεν γνωρίζομε τον Θεό παραπάνω απ’ ό,τι γνωρίζομε. Και συνεπώς ο Θεός είναι αόριστος. Δεν ορίζεται.

     Αντίθετα, η παραβολή εκφράζει τον πλούτο μιας εννοίας που μπορείς να την δεις σφαιρικά. Και από δω και από κει και από κει. Αυτό το πλεονέκτημα έχει η παραβολή. Ενώ δεν μπορείς να πεις τίποτα περισσότερο στον ορισμό, όμως μπορείς να πεις πάρα πολλά πράγματα και να βγάλεις πολλά εξαγόμενα συμπεράσματα, όταν ειπωθεί μία παραβολή. Και λέμε -χωρίς περιορισμό- και λέμε: «Κι αυτό σημαίνει η παραβολή, σημαίνει κι αυτό, σημαίνει κι αυτό». Χωρίς να μπορούμε να περιορίσουμε εκείνα τα οποία μπορούμε να βγάλομε από την παραβολή.

      Η παραβολή ακόμη, αγαπητοί μου, αποτελεί μία ευσύνοπτη διδασκαλία. Μια διδασκαλία με λίγα λόγια. Με μία εικόνα συμπεριλαμβάνει τα πάντα. Κυκλοφορεί στην εποχή μας η θέση ότι μία φωτογραφία λέγει χίλια πράγματα. Φερειπείν δημοσιεύεται μία φωτογραφία ενός περιστατικού, ενός γεγονότος, που δεν μπορεί αυτά τα χίλια πράγματα να τα πει ένα κύριο άρθρο. Το λέμε, στην εποχή μας. Έτσι κι εδώ. Η παραβολή είναι μία εικόνα που συμπεριλαμβάνει τα πάντα, κατά ευσύνοπτον τρόπον. Εκείνο που θα έλεγες, δηλαδή, αλλιώτικα, με πολλήν φλυαρίαν. Επικρατεί συνήθεια στην Ανατολή, πάντοτε, μέχρι σήμερα, από αρχαιοτάτων χρόνων να υπάρχει μία ευσύνοπτη διδασκαλία, πάντοτε, διαμέσου εικόνων που πάντοτε λένε πολλά.

      Η παραβολή, ακόμη, είναι μία αξιομνημόνευτη διδασκαλία. Μπορείς δηλαδή να την θυμάσαι. Γιατί είναι ντυμένη με εικόνες. Και αφού είναι ντυμένη με εικόνες αυτή η διδασκαλία, με παραστάσεις, ο άνθρωπος τις θυμάται πολύ καλά. Αλλά είναι ταυτόχρονα η παραβολή και ένα ορυχείο από το οποίο μπορεί στο μέλλον, όσο ο άνθρωπος μορφώνεται, διευρύνει τις γνώσεις του, από εκεί μέσα να βγάζει περισσότερα και περισσότερα, θα έλεγα, μέχρι βαθμού ανεξαντλήτου, συμπεράσματα. Ό,τι του συμβεί, κάτι πάντα καινούριο θα συμβαίνει στον άνθρωπο και θα καταφύγει εις την παραβολή, για να βρει εκείνο που τον καλύπτει. Και να πει: «Να, η παραβολή λέγει αυτό».

      Με την παραβολή εκφράζονται τα ανέκφραστα. Οι άκτιστοι λόγοι πώς θα εκφραστούν μέσα εις τον κτιστόν κόσμον; Παρά με μίαν παραβολήν. Έτσι η παραβολή είναι μία εικόνα θείων πραγματικοτήτων, ντυμένη με επίγεια ενδύματα. Ο Παύλος επί παραδείγματι, αρπαγείς έως τρίτου ουρανού, είδε και άκουσε, όπως μας λέγει ο ίδιος, «ἄρρητα ῥήματα». Ρήματα που δεν λέγονται. Και ακόμη είπε εκείνο το «οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι». Το «ἐξὸν» θα πει και δεν επιτρέπεται να πεις, αλλά και δεν μπορείς να πεις. Δεν υπάρχει δυνατότητα να πεις. Ότι ηρπάγη εκεί. Πού; Εις τον Παράδεισον! Έτσι λοιπόν ο Παράδεισος, ο ουράνιος Παράδεισος, εδώ τώρα εκφράζεται με έναν κήπο· που αντίγραφό του είναι ο Παράδεισος της Εδέμ, που ήταν εδώ κάτω στη Γη. Και ήταν πράγματι ένας κήπος. Αλλά πώς να εκφράσεις τον ουράνιον Παράδεισον;

     Ακόμη ο Κύριος, προκειμένου να μιλήσει για την Βασιλεία του Θεού λέγει: «Τίνι ὁμοιώσω τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν;».  «Με τι να την παρομοιάσω την βασιλείαν του Θεού;». Τρόπον τινά ο Κύριος βρίσκεται σε μία δυσκολία- τρόπον τινά. Πώς να παρομοιάσει την Βασιλείαν του Θεού; Πώς να την παρομοιάσω; Και είπε τρεις παραβολές. Δεν είπε μία. Είπε τρεις παραβολές· που στην κάθε παραβολή μπορούσε να αναπτύξει μία πτυχή της Βασιλείας του Θεού. Δηλαδή η παραβολή εκφράζει τα ανέκφραστα. Η κτιστή γλώσσα, αυτήν την οποία έχομε, όχι γλώσσα το όργανον, αλλά η ομιλία, η κτιστή γλώσσα είναι πτωχή και ανεπαρκής. Αυτό το βλέπομε και στην καθημερινότητα. Πόσες φορές βρίσκομε δυσκολία να μεταφέρομε από τη μία γλώσσα στην άλλη, μία μετάφραση να κάνομε, κάποιες έννοιες. Δεν μπορούμε εύκολα. Πόσο περισσότερο να εκφράσομε πράγματα που δεν εκφράζονται. Η γλώσσα, λοιπόν, είναι πάρα πολύ, η ανθρώπινη γλώσσα, είναι πάρα πολύ πτωχή. Όσο κι αν λέμε εμείς οι Έλληνες ότι η ελληνική γλώσσα είναι πλουσία. Ναι, έναντι άλλων γλωσσών. Στην πραγματικότητα όμως τι να εκφράσεις από τα ουράνια;

     Η παραβολή ακόμα διαφοροποιεί το ακροατήριον. Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Ἡ παραβολή τόν ἄξιον καί οὐκ ἄξιον διαιρεῖ». Διαιρεί, ξεχωρίζει, τον άξιον από τον ανάξιον. Και αυτό συμβαίνει εδώ στην παρούσα παραβολή, του σπορέως. Ήταν εκείνοι οι οποίοι πήγαν να ακούσουν τον Κύριο, αλλά με τι διάθεση πήγαν να ακούσουν; Από περιέργεια; Το συναντούμε αυτό, να μας το λέγουν οι ιεροί Ευαγγελισταί, σε άλλες περιπτώσεις. Από κακεντρέχεια; Όπως οι Φαρισαίοι; Δεν μίλησε πουθενά ο Χριστός δημοσίως και να μην είναι παρόντες οι κακεντρεχείς Φαρισαίοι. Από επιπολαιότητα πήγαν; «Να, έτσι, πάμε να δούμε». Ή από έναν γνήσιο πόθο; Εδώ βλέπετε ότι η παραβολή διαφοροποιεί τους ακροατάς.

    Η παραβολή ακόμη -και αυτό είναι σπουδαίο- αποκαλύπτει και αποκρύπτει, διασαφίζει και συσκοτίζει. Και τα δύο κάνει αυτά. Τα δύο ζεύγη. Αποκαλύπτει, ξαναλέγω, αλλά και αποκρύπτει. Μοιάζει με το φως που είχαν οι Εβραίοι στην Αίγυπτο. Ηλιόλουστη ημέρα, όταν ταυτόχρονα.. ή στην Αίγυπτο, γιατί αυτοί ήσαν στη γη Γεσέμ, λιγάκι νοτιοανατολικά που ήσαν οι Αιγύπτιοι, υπήρχε βαθύ σκοτάδι. Μάλιστα μας λέγει ο ιερός συγγραφεύς ότι το σκοτάδι ήταν ψηλαφητόν. Δηλαδή ψηλαφούσες για να αντιληφθείς κάτι. Οι Εβραίοι είχαν άπλετο φως! Έτσι μοιάζει η παραβολή. Άλλοι βλέπουν και άλλοι δεν βλέπουν. Σε όλους η παραβολή μπορεί να διασαφίσει και σε κάποιους μπορεί να συσκοτίσει.

     Ακούστε τι γράφει ο Ματθαίος: «Καί προσελθόντες οἱ μαθηταί εἶπον αὐτῷ (:«Τον ρώτησαν τον Κύριο». Και μάλιστα επάνω στην παραβολή του σπορέως)· διατί ἐν παραβολαῖς λαλεῖς αὐτοῖς; (: «Γιατί», λέγει, «μιλάς στα πλήθη με παραβολές;»). Ὁ δέ ἀποκριθείς εἶπεν αὐτοῖς· ὅτι ὑμῖν δέδοται γνῶναι τά μυστήρια τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἐκείνοις δέ οὐ δέδοται (:«Σε σας», λέει, «δόθηκε να γνωρίσετε τα μυστήρια της Βασιλείας των ουρανών, που είναι κρυμμένα με το ένδυμα μιας παραβολής. Ή δια των παραβολών. Σε εκείνους, τους πολλούς; Αυτό το χάρισμα δεν δόθηκε»). Ὅστις γάρ ἔχει, δοθήσεται αὐτῶν καί περισσευθήσεται· ὅστις δέ οὐκ ἔχει, καί ὁ ἔχει ἀρθήσεται ἀπ' αὐτοῦ». Δηλαδή εάν έχεις λίγο Πνεύμα Θεού, εάν διαθέτεις κάποια μάτια, τότε θα σου δοθεί και πιο πολλή δυνατότητα να ξεχωρίσεις. Αντίθετα, εάν έχεις βέβαια κάτι,  αλλά δεν έχεις μέσα σου την πίστη, κι εκείνο που έχεις για να μπορείς να ξεχωρίσεις, κι αυτό θα σου το πάρει ο Θεός. Μη σας κάνει εντύπωση... «Δια τοῦτο -συμπληρώνει ο Κύριος- ἐν παραβολαῖς αὐτοῖς λαλῶ (: «Γι’ αυτόν τον λόγο», λέει, «μιλάω με παραβολές»),ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσι καὶ ἀκούοντες μὴ συνιῶσιν (:ώστε να βλέπουν και να μην βλέπουν, να ακούνε και να μην ακούνε, και να μην καταλαβαίνουνε)».

      Θα μου πείτε ο Κύριος δεν ήθελε όλοι να καταλαβαίνουν; Όχι, αγαπητοί μου. Γιατί εξαρτάται από την διάθεση που προσεγγίζεις τον λόγο του Θεού. Είναι σφραγισμένος ο λόγος του Θεού με επτά σφραγίδες. Επτασφράγιστος είναι, αν δεν έχεις αγαθήν διάθεσιν. Γι΄αυτό πολλοί που δεν έχουν το Πνεύμα του Θεού, ερμηνεύουν την Αγία Γραφή και λένε –επιτρέψατέ μου την λέξη- αρλούμπες. Θέλετε ακόμη; Και βέβηλα συμπεράσματα. Και βλάσφημα συμπεράσματα. Γιατί δεν έχουν το Πνεύμα του Θεού. Ώστε να βλέπεις αλλά να μην βλέπεις, να ακούς, αλλά να μην ακούς. Γιατί λέει κανείς: «Να, δεν ακούς τώρα; Δεν βλέπεις τώρα τον Κύριο που ομιλεί;». Ο Κύριος τούς είπε: «Είσαστε τυφλοί». «Τυφλοί; Και σε βλέπομε και σε ακούμε!». «Όχι», λέει, «αν βλέπατε, θα στεκόσαστε απέναντί μου διαφορετικά». «Ὑμῶν δὲ μακάριοι οἱ ὀφθαλμοί -λέει τώρα στους μαθητάς- (:«Τα μάτια τα δικά σας», λέει στους μαθητάς, «είναι μακάρια, ευτυχή») ὅτι βλέπουσι, καὶ τὰ ὦτα ὑμῶν, ὅτι ἀκούουσιν». Γιατί βλέπουν τα μάτια σας. Ποια μάτια; Της ψυχής τα μάτια. Ποια αυτιά ακούνε; Της ψυχής τα αυτιά. Είσαστε ευτυχείς.

     Βλέπετε λοιπόν να υπάρχει εδώ μία διαφοροποίησις. Οι μεν έτσι, οι δε έτσι. Και προχωρώ. Αλλά και αυτή η κτίσις είναι μία παραβολή. Ολόκληρη η Δημιουργία. Είναι μία παραβολή. Που οι μεν, ω, αποκρυπτογραφούν την Ενυπόστατον Σοφία του Θεού, παντού την βλέπουν, την Ενυπόστατον Σοφίαν του Θεού. Ποια είναι η Ενυπόστατος Σοφία; Η προσωπική Σοφία του Θεού, δηλαδή ο μετέπειτα Ιησούς Χριστός, ο Θεός Λόγος. Παντού βλέπουν την σφραγίδα του Ιησού Χριστού, ότι ο Θεός Λόγος τα έκανε όλα. Και μένουν έκπληκτοι. «Πώς σοφία! Πώς δύναμις! Πώς ωραιότης μέσα στην Δημιουργία!». Έτσι λένε. Οι δε… Ποιοι; Εκείνοι που δεν έχουν τον τρόπο να δουν, δεν διακρίνουν τίποτα. Έτσι βγαίνουν οι διάφορες θεωρίες, αγαπητοί, εκείνες οι θεωρίες οι κοσμολογικές, ή, ξέρω γω, ανθρωπολογικές θεωρίες, γιατί δεν μπορούν να διακρίνουν την Ενυπόστατον Σοφίαν μέσα εις την Δημιουργία. Τι είναι λοιπόν η Δημιουργία; Κι αυτή είναι μία παραβολή που χρειάζεται ερμηνεία.

     Αλλά γιατί; Θα μου πείτε, τα πράγματα έχουν έτσι; Αγαπητοί μου, από φιλανθρωπία του Θεού. Για να μην έχουν μεγαλυτέρα τιμωρία σαν καταφρονηταί οι άνθρωποι. Ξέρετε τι θα πει καταφρονητής; Φοβερό πράγμα! Να βλέπεις κάτι να μην δίνεις σημασία σ΄ αυτό, να μην το εκτιμάς και να γυρίζεις τα νώτα σου. Θα θυμόσαστε οι άνδρες… τρώγαμε την κουραμάνα, το ψωμί. Και πολλές φορές, πολλές φορές, άστε ότι καθαρίζαμε και την καραβάνα μας από τις σάλτσες με το ψωμί, αλλά και ψωμιά που περίσσευαν, τα… κλωτσούσαμε, σαν να παίζαμε ποδόσφαιρο. Παπ, μια κλωτσιά στο ψωμί. Το ψωμί κλωτσάς; Άνθρωπέ μου, μη φθάσεις να πεις το ψωμί ψωμάκι. Το ψωμί κλωτσάς; Έτσι κι εδώ. Για να μην περιφρονήσεις τα άγια των αγίων, τα ουράνια άγια δεν σου τα αποκαλύπτει ο Θεός. Ναι, ναι, δεν σου τα αποκαλύπτει ο Θεός. Είναι χαρακτηριστικό. Δεν είπε ο Χριστός «Μην πετάξετε τά ἅγια τοῖς κυσί»; Δηλαδή στα σκυλιά. Και «ούτε να βάλετε», λέει, «μπροστά στα γουρούνια τα μαργαριτάρια». Ποια; Τα άγια και τα μαργαριτάρια της πίστεως. Γιατί; Γιατί τα γουρούνια δεν τρώνε διαμάντια και μαργαριτάρια. Τρώνε βαλανίδια. Και όταν δουν ότι δεν είναι βαλανίδια, εκείνα που τους πέταξες, τα μαργαριτάρια, θα τα ποδοπατήσουνε, και όχι μόνον, λέει, αυτό, αλλά θα στραφούν τα γουρούνια, θα στραφούν και ῥίξωσιν ὑμᾶς, θα επιτεθούν εναντίον σας. Και θα σας ανατρέψουν. Γιατί δεν τους δώσατε βαλανίδια που αγαπούν αλλά τους δώσατε τι; Μαργαριτάρια που δεν τρώγονται. Αυτά είπε ο Χριστός. Αυτός είναι ο λόγος. «Για να μην πλέον -λέγει ο Θεοφύλακτος- κατακριθῶσιν(:για να μην κατηγορηθούν, να μην καταδικαστούν περισσότερο οι καταφρονηταί) ὡς μετά τό γνῶναι τά μυστήρια καταφρονήσαντες αὐτῶν, τούτου ἕνεκεν, ἀπέκρυψεν ὁ Χριστός ἀπ' αὐτῶν ταῦτα (:Γι΄αυτό –λέει- τα απέκρυψε). Ὁ γάρ γνούς εἶτα καταφρονήσας, βαρυτέρας ἄξιος τιμωρίας». «Γιατί εκείνος που γνώρισε και κατεφρόνησε, έχει μεγαλυτέρα τιμωρία».

      Αγαπητοί, το κλειδί της ερμηνείας και κατανοήσεως ολοκλήρου της Αγίας Γραφής, φυσικά και των παραβολών, είναι κατατεθειμένο. Είναι ο Χριστός. Επίστευσες εις τον Χριστόν; Θα βρίσκεις μία αποκάλυψη μέσα εις την Αγίαν Γραφήν καταπληκτική. Και η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη θα σου μιλάνε συνέχεια για τον Χριστό. Εάν όμως δεν επίστεψες, τίποτα δεν θα βγάζεις, τίποτα δεν θα καταλαβαίνεις.

      Η παραβολή μοιάζει με τη σάρκα του Χριστού. Δηλαδή την ανθρωπίνη φύση του Θεού Λόγου. Έτσι μοιάζει η παραβολή. Βλέπεις… αλλά δεν βλέπεις. Θα ‘λεγαν οι ακροαταί του Χριστού. Τι είναι αυτά που είπε αυτός ο άνθρωπος; Τι είναι αυτά που είπε; Τίποτα δεν καταλαβαίνουν. Οι μαθηταί τι λένε; «Φράσον ἡμῖν», «εξήγησέ μας, τι είναι αυτά που είπες;». Όταν πιστεύεις, βλέπεις. Όταν δεν πιστεύεις, δεν βλέπεις. Γι΄αυτό σας είπα, είναι κατατεθειμένη η ερμηνεία. Είναι ο Χριστός· τον Οποίον πρέπει να πιστέψομε.

     Λέγει ο Ωριγένης… με δικά μου λόγια θα σας το πω, ότι τον Ιησούν Τον είδαν οι πάντες. Δηλαδή τον άνθρωπον Ιησούν, τον είδαν οι πάντες. Και ο Ηρώδης και ο Καϊάφας και ο Άννας και ο Πιλάτος. Όλοι είδαν τον Ιησούν. Αλλά τον Λόγον, την θεότητα, μόνον εκείνοι που επίστευσαν εις Αυτόν. Βλέπετε; Θαυμάσια. Αυτός ο λόγος του Ωριγένους τα λέγει όλα.

      Η Αγία Γραφή, ομοίως, αγαπητοί, είναι μία παραβολή που αποκαλύπτει και συγκαλύπτει. Αποκαλύπτει και συγκαλύπτει. Εξαρτάται από την όραση που διαθέτεις. Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Τό Πνεῦμα τό Ἅγιον ἐστίν τό ποιοῦν ἑτέρους ὀφθαλμούς». Το Πνεύμα το Άγιο, λέει, είναι εκείνο που καθιστά καινούρια μάτια. Έχεις το Πνεύμα το Άγιον; Τότε βλέπεις εκείνα που δεν βλέπει ο άλλος, που δεν έχει το Πνεύμα το Άγιον. Το Πνεύμα το Άγιον μάς αλλάζει τα μάτια. Μας δημιουργεί καινούρια μάτια. Τα μάτια του Πνεύματος. Πώς λέμε επί παραδείγματι, για τον Ιωάννη τον Θεολόγο. Πω! Πω! Και μάλιστα το σύμβολο του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, ξέρετε ποιο είναι. Είναι ο αετός. Είναι γνωστό ότι ο αετός είναι οξυδερκέστατος. Δηλαδή έχει μάτι… το λέμε στη γλώσσα μας, αετίσιο. Δηλαδή βλέπει πάρα πολύ καλά. Αν σας πω ότι μπορεί να δει τα ψιλά γράμματα μιας εφημερίδος, ο αετός, τα ψιλά γράμματα μιας εφημερίδος σε απόσταση εκατό μέτρων! Γι'αυτό το σύμβολο του Ιωάννου είναι ο αετός. Δηλαδή ότι είναι οξυδερκέστατος, που το βλέμμα του διείσδυσε μέσα εις τα πνευματικά και τα ουράνια και είπε: «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος καί ὁ Λόγος ἦν πρός τόν Θεόν καί Θεός ἦν ὁ Λόγος». Και ότι «Χωρίς αὐτοῦ -χωρίς τον Θεόν Λόγον- οὐδέ ἕν γέγονεν ὃ γέγονεν». Απ’ ό,τι έχει γίνει, τίποτα δεν έχει γίνει, χωρίς τον Θεόν Λόγον.

     Συνεπώς αυτό πρέπει κι εμείς, αγαπητοί μου, να ζητάμε. Το Πνεύμα το Άγιον. Για να ανοίγουν τα μάτια μας. Στην σημερινή, επί παραδείγματι, παραβολή, μπορώ να διακρίνω τι μέρος λόγου ακροατής είμαι; Πωρωμένος; Σκληρυμένος; Επιπόλαιος; Ρηχός; Ή γῆ ἀγαθή; Να κάνω δηλαδή μία αυτοσκόπηση. Να τρομάξω. Να διορθωθώ. Και να σωθώ. Αμήν.

774η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ὁ Ἰωάννης ὁ Θεόλογος μπροστά στά μυστήρια τῆς ἱστορίας (β΄ ἔκδοσις)

†.Σήμερα η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου, τιμά την Μετάσταση του θαυμαστού και μεγάλου αποστόλου του Χριστού, του μαθητού της αγάπης και ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου. Η μνήμη του συμπίπτει περίπου 1906 –από σήμερα- 1906 χρόνια από της συγγραφής του περιφήμου προφητικού του βιβλίου, του τελευταίου της Καινής Διαθήκης, της Αποκαλύψεως. Γιατί ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, εξόριστος στην Πάτμο, συνέγραψε το βιβλίο αυτό το 95 μ.Χ. ύστερα από μια σειρά αποκαλύψεων που είχε σε ένα σπήλαιο του νησιού εν ημέρα Κυριακή, όπως ο ίδιος μάλιστα το καταγράφει. Και ξέρετε πρώτα εγράφη η Αποκάλυψις και μετά εγράφη το Ευαγγέλιον, αν το γνωρίζετε. Είναι λοιπόν το πρώτο βιβλίο που έγραψε. Και μετά δε και οι επιστολές. Όταν επανέκαμψε από την εξορία στην Έφεσο, εκεί έγραψε το ομώνυμον Ευαγγέλιον, όπως σας είπα, και τις επιστολές.

       Βέβαια, όταν γιορτάστηκαν τα 1900 χρόνια, κυρίως πήραν ως αφορμή – δεν ξέρω γιατί- που ήταν μία επίσημος ημέρα, να δουν το βιβλίο της Αποκαλύψεως ως ένα βιβλίο οικολογικής, οικολογικής σπουδαιότητος… Επειδή αναφέρεται το βιβλίο αυτό σε πολλές καταστροφές κ.λπ. κ.λπ. και περίεργα φαινόμενα μες στη φύση, αυτό το στοιχείο εκλέχθηκε για να χρησιμοποιηθεί για να τονιστεί το βιβλίο της Αποκαλύψεως. Λυπάμαι βέβαια, αλλά πολύ περισσότερο και πολύ βαθύτερα το βιβλίο της Αποκαλύψεως αναφέρεται σε εσχατολογικές αναστατώσεις και αυτό είναι εκείνο που μας ενδιαφέρει και αυτό θα είναι που θα μας απασχολήσει, εν συντομία βεβαίως, στο σημερινό μας θέμα.

      Έτσι, το μήνυμα του ευαγγελιστού Ιωάννου δεν είναι η οικολογία, το ξαναλέω, του πλανήτου μας, αλλά το τέλος της Ιστορίας. Το τέλος του σύμπαντος κόσμου, ο διωγμός της Εκκλησίας, η παρουσία του Αντιχρίστου, ο ένδοξος ερχομός του Χριστού ως Κριτού της Ιστορίας και η ανάστασις των νεκρών· και η αρχή της αιωνίου Βασιλείας· αλλά και η αρχή της αιωνίου κολάσεως. Αυτά μας ενδιαφέρουν. Αλλά και η παλιγγενεσία της Δημιουργίας, αν θέλετε, κατά την βεβαίωση του ιδίου του Χριστού με τους καινούριους ουρανούς και την καινούρια γη· κατά την βεβαίωση του ευαγγελιστού Ιωάννου που είναι μέσα στο βιβλίο της Αποκαλύψεως, «Είδα», λέει, «καινούριους ουρανούς και καινούρια γη»· «όπου δικαιοσύνη κατοικεί», αναφέρει ο απόστολος Πέτρος. Δικαιοσύνη κατοικεί, δηλαδή αγιότητα· δεν υπάρχει πια εκείνο που υπάρχει μέσα εις την ιστορία, αυτά που μας κάνουν πολλές φορές να λέμε: «Πότε θα εξέλθω από την Ιστορία για να ησυχάσουν τα μάτια μου και τα αυτιά μου από εκείνα που βλέπω και ακούω;».

     Αυτό είναι το μήνυμα της Αποκαλύψεως. Γι΄αυτό, για να δεις το περιεχόμενο ενός προφητικού βιβλίου, πρέπει να έχεις το Πνεύμα το Άγιον. Αλλιώτικα δεν μπορείς να εννοήσεις τίποτα. Και το χειρότερο; Ούτε τα πρωτεύοντα στοιχεία του βιβλίου αυτού, και αυτά τα εκμηδενίζεις, γιατί δεν έχεις το Πνεύμα του Θεού για να μπορείς να δεις το βιβλίο αυτό. Γι'αυτό λέει ο Απόστολος Πέτρος στην δευτέρα του επιστολή: «Πᾶσα προφητεία γραφῆς ἰδίας ἐπιλύσεως οὐ γίνεται». Η «ἰδία ἐπίλυσις» είναι η ερμηνεία. Δεν μπορεί να κάνεις ερμηνεία πάσης προφητείας εάν δεν έχεις το Πνεύμα το Άγιον.

    Ωστόσο, το βιβλίο της Αποκαλύψεως μάς φανερώνει εκείνο που πραγματικά μας ενδιαφέρει, την πορεία της Εκκλησίας μέσα εις την Ιστορία. Δεν λέω τα μετά την Ιστορία. Τα μετά την Ιστορίαν είναι η Βασιλεία του Θεού. Δεν υπάρχει θέμα εκεί. Ούτε δυνάμεθα να κάνουμε περιγραφές σε εκείνα τα οποία είναι μετά το τέλος της Ιστορίας. Έτσι λοιπόν μας ενδιαφέρει η πορεία της Εκκλησίας μέσα εις αυτήν την Ιστορίαν· στην οποία και ζούμε. Ξέρετε οι Οικολόγοι, μια που έκανα κουβέντα γι’ αυτούς, δεν πιστεύουν σε έσχατα· πιστεύουν στην υλιστική αρχή ότι η Δημιουργία πάντοτε υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει, χωρίς αρχή και χωρίς τέλος και χωρίς Θεό Δημιουργό. Ανοίξτε ένα βιβλίο, φερειπείν του Ρόζενταλ, το Μικρό Φιλοσοφικό Λεξικό, να δείτε εκεί –υλιστικό είναι- να δείτε εκεί πώς μιλάνε για το θέμα αυτό. Έτσι τρομάζουν και αιφνιδιάζονται για κάθε καταστροφή που συμβαίνει μέσα στην Δημιουργία. Δεν εννοούν ότι η καταστροφή είναι καρπός της αποστασίας. Αυτό δεν το καταλαβαίνουν, ότι ο άνθρωπος έχει φύγει μακριά από τον Θεό- αφού δεν πιστεύουν εις τον Θεόν…

      Ωστόσο ο Ιωάννης στέκεται μπροστά στα μυστήρια της Ιστορίας και ζητά να τα αποκρυπτογραφήσει. Τον ενδιαφέρει αποκλειστικά η πορεία της Εκκλησίας και γι' αυτήν μόνον αγωνιά. Και όταν λέγει Εκκλησία, δεν λέει τον κόσμο, αλλά λέει την Εκκλησία. Δηλαδή οι πιστοί που αποτελούν την Εκκλησία. Ο κόσμος δεν τον ενδιαφέρει τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, δεν τον ενδιαφέρει. Μάλιστα, να πάρουμε εκείνο που είπε ο Χριστός στην αρχιερατική Του προσευχή: «Οὐ περὶ τοῦ κόσμου ἐρωτῶ», λέει προς τον Πατέρα, «Δεν Σε παρακαλώ για τον κόσμον» - ακούσατε;- «Δεν Σε παρακαλώ για τον κόσμο, αλλά για εκείνους τους οποίους μου έδωσες και τους οποίους αγαπώ». Δηλαδή; Η Εκκλησία. Έτσι δεν είναι, παρακαλώ, στον οπτικό ορίζοντα, στον οπτικό ορίζοντα του Ιωάννου ο κόσμος, αλλά είναι μόνον η Εκκλησία. Και αυτή η αποκάλυψη του μέλλοντος της Εκκλησίας περιέχεται στο γνωστό μας βιβλίο της Αποκαλύψεως.

    Αλλά ποιος θα αποκρυπτογραφήσει το μέλλον; Μόνον ο Χριστός. «Ἐν ᾧ εἰσι», λέγει ο Απόστολος Παύλος εις την προς Κολοσσαείς επιστολή του, «ἐν ᾧ εἰσι πάντες οἱ θησαυροὶ τῆς σοφίας καὶ τῆς γνώσεως ἀπόκρυφοι». «Εκεί, εις τον Χριστόν, είναι όλοι οι θησαυροί της σοφίας κρυμμένοι και της γνώσεως». Εκεί. Πού; Εις τον Ιησούν Χριστόν. Έτσι διαβάζουμε, στα κεφάλαια τέταρτον και πέμπτον της Αποκαλύψεως, μετά την θύρα που είδε ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στον ουρανό, «ἀνεῳγμένην», λέγει, «ἐν τῷ οὐρανῷ», ανοιγμένη στον ουρανό, ότι άκουσε την παραγγελία «Ἀνάβα ὧδε(:Ανέβα εδώ) καὶ δείξω σοι ἃ δεῖ γενέσθαι μετὰ ταῦτα(:και θα σου δείξω εκείνα τα οποία πρόκειται να γίνουν μετὰ ταῦτα)». Ανέβα. Αλλά πού θα ανήρχετο ο Ιωάννης; Το λέει ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας: «Τό τῶν γηίνων τελείως ἀποστῆναι καί ἐν οὐρανῷ γενέσθαι τήν διάνοιαν τοῦ ἀκούοντος». «Η διάνοια», λέει, «του ακούοντος έπρεπε να ανεβεί εις τον ουρανό, αφού τελείως αποχωριστεί από όλα τα γήινα». Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχεις, όπως τονίσαμε και ξανατονίσαμε, το Πνεύμα το Άγιον, για να κατανοήσεις τα κεκρυμμένα του ουρανού, τα μυστήρια του μέλλοντος, την πορεία της Εκκλησίας.

     Πολλοί, ξέρετε, ίσως και σε σας, μου λένε: «Αυτά που γίνονται τώρα είναι γραμμένα στην Αποκάλυψη;» - άνθρωποι άσχετοι, άνθρωποι που δεν έχουνε Πνεύμα Θεού. Τι να εξηγήσω; Τι να πω εις αυτούς τους ανθρώπους; Έτσι λοιπόν αυτά είναι μόνο για την Εκκλησίαν και τα μέλη της. Και τι λέγει; «Καὶ δείξω σοι ἃ δεῖ γενέσθαι μετὰ ταῦτα». «Και θα σου δείξω εκείνα τα οποία θα γίνουν μετὰ ταῦτα». «Μετὰ ταῦτα»· πότε; Όχι μετά το τέλος της Ιστορίας, αλλά μετά από σένα όταν θα ξαναβρεθείς στην πραγματικότητα της Γης.

   Πρέπει ακόμη κάτι να πούμε, αυτό που είπε εδώ, εκείνο το «δεῖ», «προσέξατε ότι πρέπει», λέει, «έτσι να γίνουν». Εδώ πρέπει να γίνουν όλα αυτά που προαναγγέλλονται; Ναι. Όχι γιατί είναι στο πρόγραμμα του Θεού έτσι να γίνουν, αλλά γιατί έτσι θα ενεργούσαν οι άνθρωποι με την βούλησή τους και τα χέρια τους. Αυτό το «δεῖ» ξέρετε πολλές φορές που υπάρχει στις προφητείες, αλλά και στην Καινή Διαθήκη, το λέει και ο Χριστός- πολλές φορές μας μπερδεύει· «δεῖ τόν υἱόν τοῦ ἀνθρώπου», φερειπείν, «πρέπει ο υιός του ανθρώπου να παραδοθεί, να κρεμαστεί, να…, να…», «δεῖ», «δεῖ»   κ.τ.λ.- αγαπητοί μου, αυτό το «δεῖ» είναι κάθε φορά με την ερμηνεία του· σε κάθε περίπτωση δεν είναι πάντα το ίδιο. «Δεῖ»  θα πει πρέπει. Αλλά γιατί πρέπει; Όχι επειδή προγραμμάτισε – θα επαναλάβω αυτό που τώρα είναι το ενδιαφέρον- όχι γιατί ο Θεός προγραμμάτισε τα πράγματα όπως περιγράφονται στο βιβλίο της Αποκαλύψεως, αλλά γιατί έτσι προγραμμάτισαν οι άνθρωποι με την αποστασία τους. Και τα αναφέρει αυτά εις το βιβλίον της Αποκαλύψεως. Γι'αυτό ο Κύριος είπε: «Ἀνένδεκτόν ἐστι τοῦ μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα». «Είναι», λέει, «αδύνατον να μην έρθουν τα σκάνδαλα». Το μεγαλύτερο δε σκάνδαλο; Η αποστασία. Δηλαδή η επέμβασις των ανθρώπων επί των γεγονότων της ιστορίας κατά τρόπον αρνητικόν, που ο Θεός θα παραχωρήσει έτσι να γίνουν. Άρα λοιπόν αυτό το «δεῖ» αναφέρεται κυρίως εις την ενέργεια των ανθρώπων εις την Ιστορίαν.

      Και συνεχίζει ο ιερός Ευαγγελιστής στο πέμπτο κεφάλαιο και λέγει- της Αποκαλύψεως πάντοτε: «Καὶ εἶδον ἐπὶ τὴν δεξιὰν τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου βιβλίον γεγραμμένον ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν, κατεσφραγισμένον σφραγῖσιν ἑπτά». «Είδα», λέει, «στα δεξιά εκείνου που εκάθητο εις τον θρόνον, ένα βιβλίο γραμμένο και από μέσα και από έξω, αλλά ήτανε κλειστό, ήτανε σφραγισμένο με επτά σφραγίδες». Τι σημαίνει αυτό; Το κατασφραγισμένο βιβλίο εις το χέρι του Θεού την πάνσοφο μνήμη και γνώση του Θεού για εκείνα τα οποία πρόκειται να συμβούν- σαν προφητεία. Γι'αυτό ακριβώς ο Θεός εξαγγέλλει αυτά που ο Ιωάννης γράφει εις το βιβλίο της Αποκαλύψεως. Και όλα αυτά είναι σφραγισμένα με επτά σφραγίδες, που σημαίνει το αδύνατον της αναγνώσεως του βιβλίου, δηλαδή το αδύνατον της γνώσεως του περιεχομένου. Και το άγνωστον περιεχόμενον καλύπτει όλο το βιβλίο της Αποκαλύψεως του οποίου η αποκρυπτογράφησις θα γίνεται μόνον από τον Ιησούν Χριστόν, καθώς θα εκδιπλώνονται τα γεγονότα, θα ξεκινούν και θα εκδιπλώνονται τα γεγονότα- και τούτο γιατί «ὁ πατὴρ φιλεῖ τὸν υἱὸν καὶ πάντα δείκνυσιν αὐτῷ ἃ αὐτὸς ποιεῖ». «Γιατί», λέει, «ο Πατήρ αγαπά τον Υιό και δείχνει στον Υιό όλα εκείνα τα οποία θα συμβούν».

    Και ο Ιωάννης ακούει φωνή, φωνή αγγέλου, δυνατή φωνή, να λέγει: «Τίς ἄξιός ἐστιν ἀνοῖξαι τὸ βιβλίον καὶ λῦσαι τὰς σφραγῖδας αὐτοῦ;». «Ποιος είναι άξιος», λέγει, «να ανοίξει το βιβλίο και να βγάλει τις σφραγίδες και να πληροφορηθεί το περιεχόμενον του βιβλίου;». Και σημειώνει ο Ευαγγελιστής: «Καὶ οὐδεὶς ἐδύνατο ἐν τῷ οὐρανῷ οὔτε ἐπὶ τῆς γῆς οὔτε ὑποκάτω τῆς γῆς ἀνοῖξαι τὸ βιβλίον οὔτε βλέπειν αὐτό». «Κανείς δεν βρέθηκε, ούτε άγγελος, ούτε άνθρωπος, ούτε κάτω από τη γη, λέει στον Άδη, κανείς δεν εβρέθηκε όχι μόνον, αλλά ούτε και να το δουν το βιβλίον δεν μπορούσαν». Αυτό σημαίνει πόσο απόρρητα είναι αυτά που αφορούν εις την πορείαν της Εκκλησίας και που μόνον ο Θεός γνωρίζει.

     Και βεβαιώνει κάτι προσωπικό ο Ιωάννης και λέει: «Καὶ ἐγὼ ἔκλαιον πολύ, ὅτι οὐδεὶς ἄξιος εὑρέθη ἀνοῖξαι τὸ βιβλίον οὔτε βλέπειν αὐτό». «Έκλαιγα», λέγει. «Κανείς δεν βρέθηκε να το ανοίξει· ούτε καν να το βλέπει». Αυτός ο παρατατικός «ἔκλαιον» δείχνει ότι ανεζητείτο γενική ύπαρξις, λογική ύπαρξις, μέσα στην κτιστή δημιουργία που θα μπορούσε να αποκρυπτογραφήσει τις βουλές του Θεού. Κανείς όμως δεν υπήρχε. Και τότε ο Ιωάννης πληροφορείται ότι «Ἰδοὺ ἐνίκησεν ὁ λέων ὁ ἐκ τῆς φυλῆς Ἰούδα, ἡ ῥίζα Δαυΐδ, ἀνοῖξαι τὸ βιβλίον καὶ τὰς ἑπτὰ σφραγῖδας αὐτοῦ». «Να, βρέθηκε», λέει, «βρέθηκε». Ποιος είναι; Αυτός που ενίκησε, Αυτός που είναι από την φυλή του Ιούδα, από την ρίζα του Δαβίδ, Αυτός ο Οποίος θα ανοίξει και τις σφραγίδες του βιβλίου. Δηλαδή; Ο Μεσσίας Ιησούς. Ο ιστορικός Ιησούς. Ο Ιησούς Χριστός· που ενίκησε και υπερίσχυσε δια του απολυτρωτικού Του έργου να ανοίξει το βιβλίον. Αυτός μόνον.

     Και στη συνέχεια βλέπει ο Ιωάννης «ἀρνίον ἑστηκὸς ὡς ἐσφαγμένον· καὶ ἦλθε καὶ εἴληφεν ἐκ τῆς δεξιᾶς τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου». Αυτό δε το περίεργο σχήμα, ότι είδε, λέει, «ἀρνίον ἑστηκὸς καί ἐσφαγμένον»· μα, αν ήτο εσφαγμένον θα ΄τανε κάτω πεσμένο. Εδώ είναι και εσφαγμένον, αλλά και στέκεται. Δείχνει δύο πράγματα· την Σταύρωση του Χριστού, αλλά και την Ανάστασή Του. Το «ἀρνίον τό ἐσφαγμένον καί ἑστηκὸς».  «Εκείνος», λέει, «πήρε το βιβλίο και τότε όλος ο ουράνιος κόσμος υμνεί, ο αγγελικός κόσμος» : «Ἂξιόν ἐστι τὸ ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον λαβεῖν τὴν δύναμιν καὶ τὸν πλοῦτον καὶ σοφίαν καὶ ἰσχὺν καὶ τιμὴν καὶ δόξαν καὶ εὐλογίαν». «Άξιον το αρνίον», δηλαδή ο Ιησούς Χριστός. Και ευθύς μετά ανοίγεται το βιβλίο και ξεδιπλώνονται «ἅ δεῖ γενέσθαι μετά ταῦτα». Όλα ξεδιπλώνονται μετά, εκείνα τα οποία θα έπρεπε μετά ταῦτα να γίνουν.

     Αγαπητοί. Το βιβλίο των βουλών του Θεού μένει διαρκώς εσφραγισμένον στους ανθρώπους και εις τους αγγέλους· που δεν ανήκουν μάλιστα, ιδίως για τους ανθρώπους, προπαντός, που δεν ανήκουν εις την ζώσαν Εκκλησία του Χριστού, που δεν πιστεύουν στον Χριστό και δεν έχουν το Πνεύμα το Άγιον. Ξέρετε πόσο περίεργος είναι ο άνθρωπος να μάθει το μέλλον; Είτε το εγγύς και προσωπικόν, είτε το απόμακρο μέλλον. Και γενικότερα. «Τι θα γίνει αύριο;». Να, τώρα βλέπετε αυτά τα γεγονότα που έχουμε με την Αμερική, ε; «Τι γίνεται; Τι γίνεται με όλη αυτήν την κατάσταση; Αύριο τι θα γίνει;». Παγκοσμίως δεν είναι έτσι; Όλοι οι άνθρωποι κάπως έτσι δεν ερωτούν; «Τι θα γίνει αύριο;». Κανείς δεν το ξέρει. Κανείς δεν το ξέρει· πραγματικά, κανείς. Αλλά αυτό όμως το προαναγγέλλει ο Θεός. Γι'αυτό οι άνθρωποι κινούνται με πιθανολογίες, κινούνται με περιφερειακές γνώμες, εικασίες κ.τ.λ. Μόνο οι πιστοί, οι ζωντανοί Χριστοί, ως πνευματοφόροι πιστοί ξεπερνούν τα γεγονότα αυτά τα σύγχρονα, γιατί αντιλαμβάνονται το νόημα του βιβλίου της Αποκαλύψεως και μπορούν να σου πουν τι θα γίνει παρακάτω και ποιο είναι το τέρμα. Και η παρηγορία τους είναι ο Ιησούς Χριστός, ο μόνος Σωτήρας, ο γνώστης των μυστηρίων του μέλλοντος, αυτός που είναι «ὁ ὧν καί ὁ ἦν καί ὁ ἐρχόμενος». Ο νικητής της ιστορίας και του θανάτου. Μόνον ο Χριστός. Ο Κριτής της οικουμένης, συμπάσης της οικουμένης, ο Κύριος της Βασιλείας του Θεού. Γι'αυτό θα πρέπει να ‘χουμε το Πνεύμα του Θεού και ανά χείρας τον λόγο του Θεού.

     Σημειώσατε δε, κάτι που το είχα τότε αντιληφθεί και μου ήταν εξαιρετικά χρήσιμο, που κάναμε την ερμηνεία της Αποκαλύψεως: Δεν θα δεις το βιβλίο της Αποκαλύψεως χωρισμένο από την λοιπή Καινή Διαθήκη, αλλά ούτε και από την Παλαιά Διαθήκη. Πρέπει να έχεις μπροστά σου κατά εποπτικόν τρόπον, αν θέλεις να καταλάβεις το βιβλίο της Αποκαλύψεως, και την Καινή Διαθήκη και την Παλαιά Διαθήκη και να διαθέτεις Πνεύμα Θεού. Μόνον τότε μπορείς πραγματικά να καταλάβεις. Όπως Τον αποκαλύπτει ο Ιωάννης τον Κύριο στην Αποκάλυψή του· ότι είναι ο Κύριος, ο Κριτής της οικουμένης απάσης.

     Έτσι, αγαπητοί, ακούει και τούτο ο πιστός: «Ναί, ἔρχομαι ταχύ!»- μέσα στο βιβλίο της Αποκαλύψεως:. Ξέρετε από πότε αυτά άρχισαν να πραγματοποιούνται; Όταν άφησε τον κονδυλοφόρο του ο ευαγγελιστής Ιωάννης- επιτρέψατέ μου γιατί με κονδυλοφόρο έγραφε, με μελάνι· μάλιστα κάπου λέει ο ίδιος «Δεν θέλω να σας γράψω με χαρτί και μελάνι»· με χαρτί και μελάνι. Σε μια επιστολή του το λέει. «Αλλά θα τα πούμε στόμα με στόμα». Λοιπόν· έγραφε· άφησε τον κονδυλοφόρο κάπου. Είπε. Από την στιγμή εκείνη αρχίζει να πραγματώνεται κάθε προφητεία, εν εξελίξει πάντοτε, του βιβλίου της Αποκαλύψεως. Από εκείνη την ώρα. Αυτό θα πρέπει κανείς να το έχει πάντοτε υπόψη.

    Έτσι λοιπόν όταν γράφει ο ευαγγελιστής εκείνο που είπε ο Χριστός: «Ναί, ἔρχομαι ταχύ»,  έρχεται διαρκώς. Εξάλλου δεν είναι Εκείνος ο οποίος ήτο και είναι και έρχεται; Έρχεται, λοιπόν, ταχύ. Και τι απαντάει η Εκκλησία; Η οποία δεν μπορεί να ζήσει εις αυτόν τον απνευμάτιστον κόσμον; Δεν μπορεί να ζήσει. Ο πιστός δεν βολεύεται, δεν αισθάνεται καλά εις αυτόν τον κόσμον. Λέει: «Ναί, ἔρχου Κύριε Ἰησοῦ». «Ναι! Έλα Κύριε Ιησού!». Και έρχεται διαρκώς ο Κύριος μέσα εις την Ιστορία. Έρχεται διαρκώς. Άλλοτε κατά εμφανή τρόπο και άλλοτε κατά αφανή τρόπο. Μόνο αν έτσι μπορούμε να δούμε τα πράγματα, μπορούμε κάτι να καταλάβουμε.

     Το σχήμα του κόσμου παρέρχεται και η επιθυμία του. Καλό λοιπόν θα ήταν να διατηρούσαμε την γη μας, αυτό το θαυμάσιο κτίσμα του Θεού, σε καλή  κατάσταση. Βεβαίως. Δεν υπάρχει αντίρρησις. Διότι είναι φυσικό κατασκεύασμα. Ο Θεός το έκανε· το κτίσμα αυτό που λέγεται Γη και είναι τόσο ωραίο. Το ‘χουμε όμως τόσο πολύ ασχημίσει. Βάζουμε φωτιά στα δάση μας, τα ξεριζώνομε, βρωμίζουμε τις θάλασσές μας -αυτά που είπα στην αρχή για την Οικολογία- τα πάντα πώς να χαλάσομε, ξέρετε; Αυτό που είναι το σημερινό μας σπίτι. Σημερινό. Τι είναι η γη; Το σημερινό μας σπίτι. Δεν είναι το αυριανό μας σπίτι. Το αυριανό με την εσχατολογική σημασία. Γιατί για τους πιστούς είναι η Βασιλεία του Θεού. Για τους απίστους; Ε, είναι το σπίτι τους για πάντα. Ας το πάρουμε και έτσι. Όμως η αμαρτία έφθειρε δυστυχώς την γη και την φθείρει διαρκώς. Βλέπετε διάφορα συμφέροντα πώς υπάρχουν και καταστρέφουν διαρκώς και διαρκώς γη και ξηρά και θάλασσα. Πάντως οι πιστοί προσδοκούν «οὐρανούς καί γῆν καινήν, κατά τό ἐπάγγελμα» -«ἐπάγγελμα» θα πει υπόσχεση- «ἐν οἷς», εις τους οποίους ουρανούς και γη, «δικαιοσύνη κατοικεῖ», όπως προηγουμένως σας είπα, που λέγει ο απόστολος Πέτρος εις την δευτέρα του επιστολή.

      Και ο απόστολος της αγάπης, ο Ιωάννης, που σήμερα εορτάζομε την μετάστασή του, παραγγέλλει: «Ἀγαπητοί, νῦν τέκνα Θεοῦ ἐσμεν(:Τώρα είμεθα παιδιά του Θεού), καὶ οὔπω ἐφανερώθη τί ἐσόμεθα». «Ακόμα δεν εφανερώθηκε τι θα γίνομε». «Το σώμα μας αυτό θα μετασχηματιστεί», το έλεγε ο απόστολος Παύλος, «από θνητό σε αθάνατο, από φθαρτό σε άφθαρτο». Γι'αυτό, ξέρετε, δυσκολεύονται να πιστέψουν οι άπιστοι. Σου λέει: «Δεν το καταλαβαίνω αυτό. Τι θα πει ανάσταση νεκρών; Δεν το καταλαβαίνω αυτό. Εγώ μπροστά μου βλέπω αυτήν την πραγματικότητα, ο άνθρωπος όταν ταφεί γίνεται χώμα». Δεν μπορούν να πάνε πιο πέρα. Δεν γνωρίζουν την δύναμη του Θεού. Είναι αυτό που είπε στους Κορινθίους ο Απόστολος Παύλος, τι; Ότι «ἀγνωσίαν Θεοῦ τινές ἔχουσιν». Τι; «Πρός ἐντροπήν ὑμῖν ἐγώ λέγω». «Το λέω για ντροπή σας. Ότι μερικοί από σας έχουνε αγνωσία Θεού». Δεν γνωρίζουν, δηλαδή, την δύναμη του Θεού. Εδώ μας έκανε ἐκ τοῦ μηδενός και δεν θα μας κάνει ἐκ τοῦ εἶναι;

     Και συνεχίζει ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «Οἴδαμεν δὲ ὅτι (:Γνωρίζομε δε ότι) ἐὰν φανερωθῇ(:όταν θα φανερωθεί), ὅμοιοι αὐτῷ ἐσόμεθα(:θα είμεθα όμοιοι με Αυτόν), ὅτι ὀψόμεθα αὐτὸν καθώς ἐστι(:«θα Τον δούμε όπως είναι». Όπως Τον είδαν και οι μαθηταί. Αλλά ένδοξον όμως). Καὶ πᾶς ὁ ἔχων τὴν ἐλπίδα ταύτην ἐπ᾿ αὐτῷ ἁγνίζει ἑαυτόν(:όποιος έχει αυτήν την ισχυρή πίστη που λέγεται ελπίδα αγνίζει τον εαυτό του, προσέχει, ρυθμίζει τον εαυτό του), καθὼς ἐκεῖνος ἁγνός ἐστι».

    Αυτά μας παραγγέλλει ο μαθητής της αγάπης και θεολόγος Ιωάννης ο ευαγγελιστής. Αμήν.

36η ομιλία στην κατηγορία
« Μνήμη Αγίων ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας
" Μνήμη Αγίων " εδώ ↓.
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/mnhmh-agivn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qFnx_UZ0gQ-sphclbJ6E6y

Απομαγνητοφώνηση και ηλεκτρονική επιμέλεια κειμένου:Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Τά ὅπλα τοῦ ἀγῶνος μας.

†.Και πάλιν ο Παύλος, αγαπητοί μου, εις το μέσον. Μας είπε σήμερα: «Συνιστῶντες ἑαυτοὺς ὡς Θεοῦ διάκονοι, διὰ τῶν ὅπλων τῆς δικαιοσύνης τῶν δεξιῶν καὶ ἀριστερῶν». «Διὰ τῶν ὅπλων τῆς δικαιοσύνης». Δια των όπλων της αγιότητος. Των δεξιών όπλων και των αριστερών.

    Όπως βλέπομε, μας αναφέρει εδώ μία εικόνα πολεμική. Και για να το κατανοήσομε ας δούμε ποιος ήταν ο οπλισμός ενός στρατιώτου, που μπορούσε την ώρα της μάχης να χρησιμοποιήσει. Με το δεξί του χέρι κρατούσε το δόρυ ή την σπάθην, το σπαθί. Και με αυτά επετίθετο. Έτσι τα δεξιά όπλα ήταν τα επιθετικά. Με το αριστερό χέρι χρησιμοποιούσε την ασπίδα· που ήταν όπλο αμυντικό. Τα αριστερά, λοιπόν, όπλα είναι τα αμυντικά.

      Και ο Παύλος παίρνει την εικόνα του πολεμιστού για να μας δείξει τον πνευματικό αγώνα του πώς πρέπει να πολεμούμε. Δεν υπάρχει αντίρρησις ότι ο πιστός έχει διαρκή πόλεμο και αγώνα. Και μάλιστα πόλεμο εσωτερικό, πόλεμο πνευματικό.

      Και ο αντίπαλος… αυτός ανήκει εις τον πνευματικό χώρο. Είναι οι δαίμονες. Αλλά και ο διεφθαρμένος εαυτός μας. Γράφει ο Απόστολος Παύλος ότι: «Οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις». Πόλεμον λοιπόν έχει ο πιστός ατερμάτιστον, ατέρμονα πόλεμον.

     Πώς όμως, τίθεται το ερώτημα, θα πολεμήσει; Αυτό μας το περιγράφει κατά θαυμάσιον τρόπον ο όσιος Ησύχιος ο πρεσβύτερος. Μας λέγει: «Δεῖ τόν ἀγωνιζόμενον ἔνδον, κατά στιγμήν χρόνου ἔχειν τά τέσσερα ταῦτα(:Εκείνος που αγωνίζεται, κάθε στιγμή, πρέπει να έχει υπόψιν του τούτα τα τέσσερα): ταπείνωσιν, προσοχήν τε ἄκραν, ἀντίρρησιν καί προσευχήν». Και όπλα αμύνης είναι η προσοχή και η ἀντίρρησις. Θα δούμε τι είναι αυτή η ἀντίρρησις. Όπλα επιθέσεως είναι η ταπεινοφροσύνη και η προσευχή. Κι επειδή όταν μαχόμεθα, ούτε συνεχώς επιτιθέμεθα, ούτε συνεχώς αμυνόμεθα, αλλά κατά έναν εναλλασσόμενον τρόπον, γι’ αυτό και η σειρά τους είναι: Πρώτον: ταπείνωσις· δεύτερον: προσοχή· τρίτον: ἀντίρρησις· τέταρτον: προσευχή.

    Πρέπει όμως αυτά να τα αναλύσουμε. Πρέπει ακριβώς να δούμε τι είναι. Για να μπορούμε να τα χρησιμοποιήσομε καταλλήλως. Και πρώτα η ταπείνωσις. Η ταπείνωσις είναι το θεμέλιον του πνευματικού αγώνος. Ματαιοπονούμε αν υπάρχει αγώνας χωρίς να υπάρχει ταπείνωση. Κυριολεκτικώς ματαιοπονούμε. Η ταπείνωση ανοίγει τα μάτια να δεις τον ακριβή σου στόχο, που είναι οι δαίμονες. Έτσι, μην ψάχνομε αλλού. Είναι ακόμη και ο ακριβής καθορισμός των παθών μας. Δηλαδή το κοίταγμα του εαυτού μας. Ο υπερήφανος ποτέ δεν βλέπει τα πάθη του, ούτε βεβαίως και τα αναγνωρίζει. Η ταπείνωση κάνει διάφανη όχι μόνον την συνείδηση, αλλά και αυτό το υποσυνείδητο.

     Το υποσυνείδητο που απέκτησε ο Αδάμ μόλις στάθηκε ένοχος και απώθησε την ενοχή του σε έναν χώρο που δεν υπήρχε πρώτα, που λέγεται σήμερα υποσυνείδητο, όταν δικαιολογήθηκε εις τον Θεόν: «Όχι εγώ, η γυναίκα που μου έδωσες με παρέσυρε και παρέβην την εντολήν Σου, όχι εγώ». Αλλά και η Εύα απέκτησε εκείνη την ώρα  υποσυνείδητο. «Όχι εγώ. Ο όφις». Έτσι, λοιπόν, το υποσυνείδητον είναι ο χώρος όλων των απωθήσεων. Των απωθήσεων των ενοχών. Αλλά και όλων εκείνων των κρυφών, ακαθάρτων επιθυμιών· που πολλάκις αναδύονται αυτά από το υποσυνείδητο στον ύπνο του καθενός μας. Δηλαδή όλος ο παλαιός άνθρωπος, όλες οι κλίσεις και οι ροπές των προγόνων, που προκαλούν ντροπή. Δεν θα θέλαμε ποτέ να ανακαλύψομε τι υπάρχει μέσα στο υποσυνείδητό μας. Ό,τι τουλάχιστον μπορούμε να βλέπομε. Γιατί δεν μπορούμε να βλέπομε. Και όλα αυτά έρχονται στο φως όταν υπάρχει η ταπείνωσις. Γι'αυτό ο ψαλμωδός έλεγε, στον 18ο Ψαλμό του: «Ἐκ τῶν κρυφίων μου καθάρισόν με». Ποια είναι τα κρύφια; Αυτά που σας ανέφερα. «Από τα κρύφιά μου», λέει, «Κύριε, καθάρισέ με».

     Είναι και κάτι ακόμα πολύ σοβαρό, που πρέπει να το έχομε υπόψιν μας. Η ταπείνωση καθιστά τον άνθρωπο σύμμαχο του Θεού. Διότι ο Θεός αγαπά τον ταπεινό άνθρωπο. Ποτέ τον υπερήφανο. Δηλαδή δεν υπάρχει καμία συμμαχία με τον Θεό, όταν υπάρχει υπερηφάνεια. Αλλά δεν είναι δυνατόν ποτέ κανείς να πετύχει κάτι χωρίς την βοήθεια του Θεού. Αδύνατον! Αδύνατον! Λέγει η Γραφή στο βιβλίο των Παροιμιών: «Ὁ Θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν». Κλωτσάει τους υπερήφανους. Στους ταπεινούς δίδει χάρη. Ακόμη λέγει δια του προφήτου Ησαΐου, στο 66ον κεφάλαιον: «Ἐπί τίνα ἐπιβλέψω, ἀλλ' ἤ ἐπί τόν ταπεινόν καί ἡσύχιον καί τρέμοντα τούς λόγους μου;». «Σε ποιον», λέγει, «θα επιβλέψω, παρά στον ταπεινό άνθρωπο, που τρέμει μήπως παραβεί τις εντολές μου;». Έτσι ο πιστός έχει αμέριστη την βοήθεια του Χριστού. Αμέριστη. Όταν βέβαια διαθέτει, όπως είπαμε την ταπείνωση, την οποία ασφαλώς δεν διαθέτουν οι δαίμονες.

    Το δεύτερο είναι η προσοχή. Η προσοχή, όπως είδαμε, ανήκει στα αμυντικά όπλα. Επανειλημμένως η Γραφή συνιστά την προσοχή. Δηλαδή θα έλεγα κατά κόρον. Και εις την Παλαιά και εις την Καινή Διαθήκη. Εάν οι πρωτόπλαστοι είχαν την προσοχή, δεν θα έπεφταν. Εάν επρόσεχαν. Γι'αυτό η Γραφή τονίζει στο Δευτερονόμιο, ενδεικτικώς πήρα αυτό, γιατί σας είπα, υπάρχουν πάμπολλα σημεία που αναφέρονται εις το θέμα της προσοχής: «Πρόσεχε σεαυτῷ καί φύλαξον τήν ψυχήν σου σφόδρα». Δεν λέγει: «Πρόσεχε τον γείτονά σου». Δεν λέει: «Πρόσεχε τον γείτονά σου». Δεν λέει «Πρόσεχε τον φίλο σου, τον εχθρό σου». Δεν λέγει τίποτα απ’ όλα αυτά. Αλλά τον εαυτόν σου πρόσεχε. Πρόσεχε και φύλαξε την ψυχή σου καθ’ υπερβολήν. Σφόδρα.

     Η προσοχή, αγαπητοί μου, παντού μας χρειάζεται. Το παιδί μας να στείλομε στον μπακάλη, θα του πούμε «Πρόσεχε στον δρόμο τ’ αυτοκίνητα» κ.ο.κ. Τώρα, αυτές τις μέρες, κάθε Σαββατοκύριακο που βγαίνουν οι άνθρωποι έξω και γίνονται τόσα δυστυχήματα, λέμε: «Προσέχετε, προσέχετε». Η προσοχή λοιπόν παντού μας είναι χρήσιμη. Προπαντός όμως εις τον πνευματικόν αγώνα. Εκεί που πραγματικά μπορούμε να διακινδυνεύσουμε αναμφισβήτητα. Προσέχω σημαίνει γρηγορώ, γρηγορέω-ῶ. Δηλαδή μένω ξύπνιος. Κι ο Κύριος πολλές φορές μας είπε: «Γρηγορεῖτε». Ακριβώς γιατί ήθελε να μας επιστήσει την προσοχή. Βλέπετε πώς είναι η προσοχή στην Καινή Διαθήκη; Τι λέει ο Κύριος; «Γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε». Μάλιστα λίγο πριν είχανε φθάσει ήδη στον κήπο της Γεσθημανή, λίγο πριν ο Κύριος παραδοθεί … «Γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε ἵνα μή εἰσέλθετε εἰς πειρασμόν». Συνδέει εδώ την εγρήγορση, την προσοχή με την προσευχή. «Για να μην μπείτε», λέει, «σε πειρασμό». Τι πειρασμό; «Όταν θα ‘ρθουν να με συλλάβουν, θα περάσετε κρίση. Θα πείτε: ‘’Ο Ιησούς ποιος ήταν, που τον ακολουθήσαμε τρία χρόνια; Δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του; Τι είδους Μεσσίας είναι;’’». Σε αυτόν τον πειρασμό έπεσαν και οι σταυρωταί Του, οι άρχοντες. «Εάν», λέγει, «είσαι Υιός του Θεού, εάν σε θέλει ο Θεός, να σε κατεβάσει από τον Σταυρό τώρα». Και μάλιστα εκείνο το ανόητο: «Κι έτσι να πιστεύσομε». Δηλαδή ζητούσαν πρώτα την γνώση και μετά την πίστη. Ενώ δεν είναι έτσι τα πράγματα.

     Η προσοχή λοιπόν προϋποθέτει την ταπείνωση. Γιατί ο υπερήφανος θεωρεί τον εαυτόν του άτρωτον και άπτωτον, απλήγωτο και που δεν πέφτει. Σημειώνει ο όσιος Ησύχιος, που πήραμε την περικοπή του και θα πάρομε κι άλλα σημεία του: «Προσοχήν δέ, ἳνα ἀεί τήν ἑαυτοῦ καρδίαν ποιῇ μηδένα λογισμόν ἔχειν, κἄν δῆθεν ἀγαθός φαίνηται». Τι είναι η προσοχή; Αναλύοντας εκείνα τα τέσσερα που μας είπε, τι άλλο είναι παρά να φυλάει κανείς την καρδιά του από κάθε λογισμό. Εννοείται την σκέψη του, από κάθε λογισμό. Κι αν ακόμη δήθεν ένας λογισμός φαίνεται ότι είναι αγαθός. Αγαπητοί μου, αυτό το «δήθεν αγαθός»  -τι πονηρός που είναι ο διάβολος-  κάθομαι και σκέφτομαι και λέω: «Αλήθεια, πώς με φύλαξε ο Θεός από την πορνεία;». Προσέξτε. Τον δοξάζω τον Θεό, Τον ευχαριστώ. Αγαθός λογισμός δεν είναι αυτό; Αλλά κάποια περιστατικά που δεν υπάρχει άνθρωπος, εκτός αν πέθανε ενός έτους, κάποια περιστατικά που μας έτυχαν, μπορούσαμε να είχαμε πέσει εις την πορνείαν. Αυτά, με την ευχαριστία μας στον Θεό, γίνεται ανακύκλησις της μνήμης και κάπου εκεί σκαλώνει η μνήμη, σκαλώνει, κι αρχίζει να αναζωγραφίζει εκείνους τους πειρασμούς και δημιουργεί πειρασμόν. Γι’ αυτό ακριβώς λέγει εδώ, σωστά, πολύ σωστά, ορθότατα, πρέπει κανείς να φυλάγει τον λογισμό του «κἄν δῆθεν ἀγαθός φαίνηται λογισμός».

     Η προσοχή είναι στον ένδον χώρον των λογισμών. Εκεί πρέπει να προσέχομε. Βέβαια θα φυλάμε τα μάτια μας. Βέβαια θα φυλάμε τα αυτιά μας. Αλλά τούτο, παντελώς είναι αδύνατον. Εφόσον ζούμε σε ένα κόσμο, και θα ακούσουμε και θα δούμε. Συνεπώς «πάσῃ φυλακῇ -λέγει η Γραφή- τήρει σήν καρδίαν». «Με κάθε φύλαγμα, να φυλάγεις την καρδιά σου, τον νου σου». Πρόσεξε. Γιατί αλλιώτικα, θα έπρεπε ουδεμίαν κοινωνίαν να έχομε με τους ανθρώπους, τίποτα να μην ακούμε από αυτούς, να βάλομε βύσματα εις τ’ αυτιά μας και να βάλομε ένα τυφλοπάνι στα μάτια μας. Είναι δυνατόν; Θα δούμε… δεν θα επιδιώξομε, όχι, όταν πάω στην τηλεόραση, επιδιώκω να δω· εκεί, δεν θα με φυλάξει ο Θεός, δεν θα με φυλάξει και θα επιτρέψει η αγάπη Του να πέσω στο βάραθρο. Τώρα αυτό το βάραθρο έχει ποικίλα βάθη. Ο νοών νοείτω. Τι μπορεί να πάθω.

     Λοιπόν, τι θα πρέπει εδώ; Μόλις δεχθώ την προσβολήν, αμέσως να προστατευτώ να μην κατεβεί στην καρδιά μου, δηλαδή στον νου μου. Να μην καλλιεργήσω τίποτα. Διότι οι κακοί λογισμοί θα έρθουν και θα γκρεμίσουν το κάστρο της υπάρξεώς μου, της πνευματικής μου, αλλά και της σωματικής μου υπάρξεως.

     Ο ίδιος πατήρ, ο όσιος Ησύχιος, σημειώνει τα εξής: «Τήν φαντασίαν πυκνά σκοπεῖν (: Πολύ πυκνά να εξετάζεις την φαντασία σου). Ἤγουν τήν προσβολήν». «Δηλαδή την προσβολήν». Εκεί πρέπει να προσέξομε. Ακόμη λέγει:«Τό παρακαλεῖν -τρόπους δηλαδή να αμυνθεί κανείς. «Τό παρακαλεῖν τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν εἰς βοήθειαν συνεχῶς ἐν ταπεινώσει». Με ταπείνωση να παρακαλείς συνεχώς στην προσευχή τον Κύριον Ιησούν Χριστόν. Ναι. «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με».

      Ένα τρίτο σημείο μας αναφέρει. «Τήν μνήμην ἔχειν θανάτου ἀδιάλειπτον τῇ            ψυχῇ». Άνθρωπε, πεθαίνεις. Δεν έχει σημασία αν πεθάνεις ύστερα από πενήντα χρόνια. Μπορεί και σήμερα. Γιατί; Και νέοι πεθαίνουν και παιδιά πεθαίνουν και από αρρώστιες και από ατυχήματα. Άνθρωπε, πεθαίνεις… Το έχεις υπόψιν σου αυτό το πράγμα; Έχεις αυτή την μνήμη του θανάτου; Λέγει η Γραφή πάλι: «Μνήσθητι τά ἔσχατά σου καί οὐχ ἁμαρτήσεις εἰς τόν αἰῶνα». «Θυμήσου ότι θα πεθάνεις και δεν θα αμαρτήσεις ποτέ».

      Όλα αυτά, ο όσιος πατήρ μάς λέγει ότι στέκονται «δίκην πυλωρῶν». «Πυλωρός» είναι ο πορτιέρης, αυτός που στέκεται στην πόρτα και φυλάει μια πόρτα. Όλα αυτά λοιπόν είναι «πυλωροί», είναι σκοποί, για να μην μπούνε μέσα στον νου μας, στην καρδιά μας. Εμποδίζουν δηλαδή.

     Ερχόμεθα εις το τρίτο. Την αντίρρηση. Ἀντίρρησις θα πει αντιλογία, αντίδρασις, αντιλογία ακριβέστερα. Συνηθίζει ο διάβολος, αγαπητοί μου, σε όλους μας -αν το προσέξομε, θα το διαπιστώσουμε- να ανοίγει διάλογο, όπως άνοιξε και με την Εύα. Από την στιγμή που η Εύα εδέχθη διάλογον με τον διάβολον, έκτοτε οι άνθρωποι δέχονται τον διάλογον αυτόν. Ένας τέτοιος διάλογος είναι θανάσιμος. Επειδή ο λόγος του Θεού έγινε Υιός ανθρώπου, κι Εκείνος εδέχθη διάλογον με τον διάβολον. Θυμηθείτε το, στην έρημο, που ο διάβολος πήγε να ανοίξει διάλογον με τον Κύριον. Διότι έβλεπε βεβαίως έναν άνθρωπο, βέβαια υπερβολικά καλλιεργημένον, αλλά δεν μπορούσε να υποπτευθεί  Ενανθρώπηση Θεού. Έτσι, από την αρχή χρειάζεται αυτή η αντίρρησις, αυτή η αντιλογία. Ποτέ δεν πρέπει να έχομε διάλογο με το κακό και με τον σατανά. Ο Κύριος τι είπε στον σατανά; «Ὕπαγε ὀπίσω μου,σατανᾶ». Το «ὕπαγε ὀπίσω μου», αυτό θα το πούμε απλοελληνικά «άι χάσου». «Άι χάσου».  «Πήγαινε πίσω μου», σημαίνει δεν σε βλέπω. Γιατί μόνο εκείνο που είναι μπροστά μου βλέπω. Εκείνο που είναι από πίσω μου δεν το βλέπω. «Να μη σε βλέπω». «Άι χάσου». Βλέπετε; Και το είπε αυτό… πώς το είπε; Για λογαριάστε την πρόταση.

      «Ὕπαγε ὀπίσω μου,σατανᾶ». Το είπε. «Σας παρακαλώ, σε παρακαλώ, μη σε βλέπω». Έτσι; Με την οργήν. Γι’ αυτό λέγει ο άγιος Ησύχιος: «Εὐθύς μετ' ὀργῆς ἀντιλογηθείη τῷ πονηρῷ». Αμέσως. Χωρίς να αφήσεις χρόνο. Εγώ δε χρησιμοποιώ την εξής εικόνα. Όταν παίζομε βόλεϊ, αν κρατήσομε την μπάλα 2-3 δευτερόλεπτα, λάθος. Μόλις την πάρομε την στέλνομε πίσω. Ε, πόσος θα ναι ο χρόνος; Όπως ακριβώς ο χρόνος είναι εις το βόλεϊ που παίζομε κρατώντας την μπάλα. Σχεδόν τίποτα. Στέλνομε αμέσως πίσω την πάσα. Έτσι κι εδώ. Πρέπει ευθύς. Και τι λέγει ο όσιος Ησύχιος; Μετ΄οργής. Με οργή. Με αγανάκτηση. Λέγει ο Μέγας Βασίλειος: «Γι'αυτό μας έβαλε την οργή μέσα μας ο Θεός, όχι κατά του αδελφού, αλλά κατά του σατανά και του κακού».

     Η αντιλογία λοιπόν με οργή. Εκεί μόνον είναι χρήσιμη, επιτρεπτή, σωτήρια αλλά και επιβεβλημένη. Η Εύα δεν οργίσθη κατά του διαβόλου. Πήγε να της πει μία «καλημέρα». Είναι εκείνο που λένε μερικοί για τον αιρετικό, για τον ανήθικο. «Μία καλημέρα», λέει, «θα πω. Η καλημέρα δεν είναι του Θεού;». Όχι. Υπάρχει και η καλημέρα του διαβόλου. Γιατί ο διάβολος ήρθε να πει «καλημέρα» εις τους πρωτοπλάστους. Για να δημιουργήσει το ανύποπτον του πράγματος. Όχι. Θα φθάσω, εάν ξέρω ότι μπορώ να πειραχθώ, ούτε καλημέρα. Δεν μου λες κυρά μου, όταν ξέρεις ότι η γειτόνισσα πειράζει τον άνδρα σου, θα της λες «Καλημέρα»; Και αντίστροφα. Αν ξέρεις, αγαπητέ μου, ότι ο γείτονας πειράζει και βλέπει παράξενα την γυναίκα σου, θα του λες «καλημέρα»; Δεν είναι από κακία. Αλλά είναι από προστασία. Είναι από πρόνοια.

     Η αντίρρησις λοιπόν είναι σπουδαία. Ανήκει στα αμυντικά όπλα. Και ερχόμεθα εις το τελευταίον, την προσευχή. Η προσευχή. Ναι. Είναι το δεύτερο επιθετικό όπλο. Σπουδαιότατο. Ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ. Η προσευχή δημιουργεί καταφύγιο από τα μαστίγματα του πονηρού. Σε μαστίζει ο διάβολος; Κάνε προσευχή. Είναι όπλο αήττητο. Άμεσα έχει ο άνθρωπος βοηθό του με την προσευχή τον Θεό. Λέγει πάλι ο όσιος Ησύχιος ότι: «Μέ τήν προσευχή κραυγάζει πρός Χριστόν στεναγμῷ ἀλαλήτω». Και τότε αυτός, ο αγωνιζόμενος «βλέψεται(:θα δει) τόν ἐχθρόν λυόμενον (:να διαλύεται ο εχθρός) ἤ διωκόμενον τῷ προσκυνητῷ ὀνόματι τοῦ Ἰησοῦ (:να διώκεται, να φεύγει, να εξαφανίζεται με το προσκυνητόν όνομα που αναφέρεται, του Ιησού Χριστού) ὡς χοῦν ὑπό ἀνέμου (:σαν το χώμα που το σηκώνει ο άνεμος) ἤ ὡς καπνόν ἐκλειπόντα μετά τῆς φαντασίας αὐτοῦ». Είναι απορίας άξιον, αγαπητοί μου, πως πάμπολλοι χριστιανοί μας, εγώ ξέρω ανθρώπους που χρόνια τους το λέω και δεν το διορθώνουν και μου κάνει εντύπωση· είναι αδιόρθωτοι. Πάμπολλοι χριστιανοί μας, χριστιανοί μας, εξομολογούμενοι χριστιανοί μας, ναι, δεν χρησιμοποιούν την προσευχή. Αν θέλετε, ούτε τους τακτούς χρόνους. Το πρωί και το βράδυ. Απορώ. Πόσο περισσότερο σε μία έκτακτη περίπτωση που υπάρχει ανάγκη.

     Αγαπητοί, πρέπει να μάθομε να πολεμάμε. Για να μην ματαιοπονούμε. Να μάθομε την πολεμική τέχνη. Ο Παύλος γράφει: «Οὐ γάρ αὐτοῦ(:του διαβόλου)τά νοήματα ἀγνοοῦμεν». «Δεν αγνοούμε», λέει, «τα νοήματα του σατανά, του διαβόλου». «Και τούτο γιατί διαθέτομε -λέγει ο ίδιος- νουν Χριστού». Και ο νους Χριστού αποκτάται με την ενοίκηση του Αγίου Πνεύματος. Να είσαι δηλαδή πνευματικός άνθρωπος. Να ζεις τη ζωή του Αγίου Πνεύματος. Να έχεις μεταμορφωθεί. «Τῇ ἀνακαινώσει ὑμῶν – όπως λέει ο Παύλος- τοῦ νοὸς».  Η ανακαίνωσις του νοός. Δηλαδή της νοοτροπίας σου η ανακαίνιση. Να αποκτήσεις άλλη νοοτροπία «εἰς τὸ δοκιμάζειν ὑμᾶς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀγαθὸν καὶ εὐάρεστον καὶ τέλειον». Λέει στην προς Ρωμαίους επιστολή του. Χρειάζεται κατά τον Παύλον, ο μη συσχηματισμός μας, που είναι τόσο εύκολος, εις την εποχή μας, ο συσχηματισμός μας. Να μπαίνομε στη νοοτροπία του κόσμου, να μπαίνομε στο σχήμα του κόσμου, να συσχηματιζόμαστε, να γινόμαστε ένα. «Καί μή συσχηματίζεσθε- λέει- τῷ αἰῶνι τούτῳ».  Όταν έτσι έχομε το Πνεύμα το Άγιον, τότε με ευκολία, ναι, με αρκετή ευκολία θα μπορούμε να μάθομε να πολεμάμε. Να πολεμάμε με την ταπείνωση, την άκρα προσοχή, την αντίρρηση και την προσευχή. Με τα όπλα τα αριστερά και τα δεξιά, που μας υποδεικνύει το Πνεύμα το Άγιον δια γραφίδος Παύλου.

693η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.