†. Πῶς ἀποκτᾶται ἡ ταπείνωση;
Ἅμα θέλεις, ἀποκτᾶται· δηλαδὴ εἶναι θέμα θελήσεως, καὶ δὲν ἀναφέρεται μόνον στὸ θέμα τῆς ταπεινοφροσύνης, ἀλλὰ σ᾿ ὁποιοδήποτε θέμα. –Θέλεις νὰ γίνεις πλούσιος; -Άμα θέλεις! –Θέλεις να γίνεις ἅγιος; -Ἅμα θέλεις! Ὅταν λέγει ὁ Κύριος· «Ἅγιοι γίνεσθε ὅτι ἐγὼ ἅγιος εἰμι», σημαίνει ὅτι ἀποτείνεται στην θέλησι τοῦ ἀνθρώπου, νὰ ἐκτιμήσει δεόντως τὰ πράγματα καὶ νὰ εἰπεῖ· θέλω νὰ γίνω ἅγιος.
Ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖον θὰ τὸ πετύχει αὐτό, δὲν εἶναι παρὰ μία καθοδήγησις. Πολλὲς φορὲς ὑποπτεύομαι ὅτι ὅταν ζητοῦμε ἀπὸ τὸν ἄλλον, πῶς θὰ πετύχουμε κάτι, ἀναζητοῦμε στὸ βάθος ἕναν τρόπον νὰ μὴν κοπιάσουμε. Αὐτὸ εἶναι μία μηχανὴ τοῦ ἐγώ, νὰ πετύχει κάτι χωρίς κόπον, ἀλλὰ χωρὶς κόπον δὲν πετυχαίνουμε τίποτε. Πρέπει ὁ ἄνθρωπος νὰ κοπιάσει. Ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι· «Τὰ καλὰ κόποις κτῶνται», τὰ καλὰ ἀποκτῶνται μὲ κόπους, μὲ πόνους.
Νὰ ποῦμε κατ᾿ ἀρχὰς τί εἶναι ταπείνωσις· στὸ βάθος ὅμως μένει αὐτὸ τό «θέλω». Εἶναι καὶ τὸ θεῖον «θέλω», καὶ ἐπειδὴ ὁ Θεὸς πάντοτε θέλει, θὰ πρέπει νὰ συναντηθοῦν αὐτὰ τὰ δύο «θέλω» γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ αὐτὸ τὸ θαῦμα, τοῦ ἁγιασμοῦ, τῆς ἁγιότητος, μέρος τῆς ὁποίας εἶναι ἡ ταπείνωσις. Θὰ ποῦμε στοιχειώδη πράγματα.
Ἀναφέρεται λοιπὸν ἡ ταπείνωσις σὲ πολλὲς πτυχὲς τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως· ἔχουμε τὴν ταπείνωσι τῆς διανοίας, τῆς καρδίας, βουλήσεως, σώματος. Πῆρα τέσσερεις ὄψεις ποὺ περικλείουν τὴν ἀνθρωπίνην ὕπαρξιν. Πολλὲς φορὲς μπορεῖ νὰ ἔχω ταπείνωσι τῆς διανοίας καὶ νὰ μὴν ἔχω ταπείνωσιν τοῦ σώματος, καὶ ἀντίστροφα. Νὰ δοῦμε τί εἶναι τὸ καθένα ἀπὸ αὐτά.
Ἡ ταπείνωσις τῆς διανοίας ἐκφράζεται μὲ κάτι πολὺ σπουδαῖο καὶ μεγάλο ποὺ λέγεται ἁπλότης· ἡ ἁπλότης δὲν εἶναι ἀρετή, ἀλλὰ εἶναι ἡ συνισταμένη ἀρετῶν, καὶ αὐτὴ ἁπλώνεται σὲ μερικούς τομεῖς. Εἴπαμε γιὰ ἁπλότητα διανοίας, μπορούσαμε νὰ ποῦμε γιὰ ἁπλότητα βίου, καὶ νὰ συμπεριλάβουμε ὁλόκληρον τὸν ἄνθρωπον. Απλότης λοιπὸν τῆς διανοίας εἶναι ὅταν ὁ ἄνθρωπος γνωρίσει τὰ ὅριά του, τὰ ὅρια τῆς διανοίας του καὶ δὲν θέλει νὰ τὰ ὑπερβεῖ. Εἶναι αὐτὸ ποὺ λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς κλίμακος, ὅτι «δεν θέλει νὰ πολυπραγμονεῖ εἰς ἄρρητα», νὰ ἀσχολεῖται μὲ πράγματα ποὺ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ γίνουν ἀντικείμενο ερεύνης. Στὴν Ἁγία Γραφὴ ὑπάρχει πλῆθος μυστηρίων, καὶ ὑπάρχουν δύο εἰδῶν μυστήρια: αὐτὰ ποὺ καλεῖται ὁ ἄνθρωπος νὰ τὰ γνωρίσει, καὶ μυστήρια ποὺ δὲν πρέπει ὁ ἄνθρωπος να προχωρήσει. Ὅταν λέγει ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωυσέα· βγάλε τὰ ὑποδήματά σου γιατὶ ὁ τόπος εἶναι ἅγιος, σημαίνει ὅτι θὰ βγάλεις τὰ ὑποδήματα τῆς διανοίας, θὰ καταθέσει ἡ διάνοια τὴν περιέργειά της καὶ τὸν ὀρθολογισμό της, καὶ θὰ ἀποδεχθεῖ τὸ μυστήριον χωρὶς νὰ τὸ ἐρευνήσει. Ἡ ἄλλη κατηγορία, αὐτὰ ποὺ πρέπει νὰ γνωρίσουμε, εἶναι ἡ ἑξῆς· Στὴν παραβολὴ τοῦ σπορέως, ὁ Χριστὸς εἶπε στοὺς μαθητάς του ὅτι μιλᾶ μὲ παραβολές, ὥστε ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ἔχουν ὄρεξι, ἢ ἔχουν κακή προαίρεσι, νὰ ἀκοῦν καὶ νὰ μὴν καταλαβαίνουν, νὰ βλέπουν καὶ νὰ μὴν ἀντιλαμβάνονται. Ἡ παραβολὴ κρύπτει ἐνῶ στοὺς Ἀποστόλους λέγει ὁ Κύριος· «Υμῖν δέδοται γνῶναι τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τοῖς δὲ λοιποῖς ἐν παραβολαῖς», σὲ σᾶς δόθηκε νὰ γνωρίζετε τα μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, στοὺς λοιποὺς εἶναι κλεισμένα, διότι δὲν εἶναι ἄξιοι. Αὐτὰ πρέπει νὰ τὰ ἐρευνοῦμε. Λέγει ὁ ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σῦρος· «τὰ μυστήρια τοῖς ταπεινόφροσι ἀποκαλύπτεται», τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ ἀποκαλύπτονται στοὺς ταπεινούς.
Ὥστε ὁ ἄνθρωπος πρέπει να ξέρει τί νὰ ἐρευνᾶ καὶ τί νὰ μὴν ἐρευνᾶ. Ἀκόμη πρέπει νὰ ὑπάρχει μια ειλικρίνεια σὲ ὅ,τι σκέπτεται, καὶ νὰ φανερώνει τὰ ἀδύνατά του σημεῖα. Να φανερώνει τὴν ἄγνοιά του, τὰ λάθη του, τὴν ἀκαταληψία του, ὅτι δὲν καταλαβαίνω ἢ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ καταλάβω αὐτό.
Ἀκόμη δεν πρέπει νὰ εἶναι «φρόνιμος παρ' ἑαυτῷ», ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος (Ρωμ. ιβ΄ 16), δηλαδὴ μόνος μου νὰ κάνω πὼς τὰ ξέρω ὅλα, ἔχω ὑψηλὴν φρόνησιν. Αὐτὸ λέγεται ταπείνωσις διανοίας.
Ακόμη, ὅταν δέχεται τὴν πίστιν καὶ δὲν θέτει ἐν ἀμφιβόλῳ τὸ περιεχόμενό της, νὰ πεῖ· «εἶναι, δὲν εἶναι». Γι' αὐτὸ πρέπει νὰ λέγει· «Πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος», ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀξιόπιστος καὶ ἄξιος πάσης ἀποδοχῆς. Ἁπλῶς· «Τὸ εἶπε ὁ Θεός»! -Αλήθεια θὰ ἀναστηθοῦμε; -Τὸ εἶπε ὁ Χριστός!
Ὁ Χριστὸς ἀνεστήθη, ἀνελήφθη, ἔστειλε τὸ Ἅγιον Πνεῦμα στον κόσμο· ἄρα εἶναι ἀληθινός. –Αὐτὸ ποὺ κοινωνῶ εἶναι Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ. –Μὰ ἡ γλῶσσα μου τὸ καταλαβαίνει κρασὶ καὶ ψωμί! –Μὰ τὸ εἶπε ὁ Χριστός! Τελείωσε. Αὐτὸ λέγεται ταπείνωσις διανοίας.
Ἀντιθέτως ὁ αἱρετικὸς στερείται ταπεινώσεως διανοίας, γι᾿ αὐτὸ εἶναι ἀδύνατον ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς νὰ γυρίσει πίσω, καὶ μένει στὸν ἐγωισμό του. Ὁ ὑπερήφανος εἰς τὴν διάνοιαν προσπαθεῖ νὰ κάνει ἑρμηνεία λογικὴ τῆς ἀποκαλύψεως, νὰ ἑρμηνεύσει τὴν πίστιν, νὰ λογικοποιήσει την πίστιν. Αὐτὸ εἶναι ὑπερηφάνεια τῆς διανοίας. Πάντως ὁ ταπεινὸς εἰς τὴν διάνοιαν εἶναι αὐτὸ ποὺ λέγει πάλι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος· ὁ ταπεινὸς δέν «ταπεινοφρονεῖ παρ᾿ ὃ δεῖ φρονεῖν, ἀλλὰ φρονεῖ εἰς τὸ σωφρονεῖν», ἔχει ὡραία παρήχησι τῶν λέξεων, ὁ ταπεινὸς εἰς τὴν διάνοια δὲν ὑπερφρονεῖ, δὲν σκέπτεται περισσότερα ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ πρέπει νὰ σκέπτεται, ἀλλὰ σκέπτεται στὸ πῶς νὰ σωφρονεῖ, νὰ ἔχει δηλαδὴ φρόνησι σῶα, νὰ ἔχει ἀκεραία φρόνησι. Βεβαίως ὑπάρχουν καὶ ἄλλα πράγματα στην ταπείνωσι τῆς διανοίας, ὅπως ἡ σαφήνεια, στὸν λόγον τὸν γραπτὸν ἢ προφορικόν. Ἡ ἀσάφεια δὲν εἶναι ταπείνωσις· πολλοὶ θέλουν νὰ φανοῦν σοφοὶ μὲ τὴν ἀσάφειά τους, γιατὶ δὲν εἶναι σοφοὶ καὶ μὲ τὴν ἀσάφεια προσπαθοῦν νὰ δείξουν ὅτι εἶναι σπουδαῖοι καὶ σοφοὶ καὶ τρανοί.
Ἡ ταπείνωσις τῆς καρδίας φανερώνεται διὰ τῆς κοινωνίας μὲ τὰ ἄλλα πρόσωπα, μὲ ὁλόκληρη την κτίσιν. Ὁ ταπεινὸς εἰς τὴν καρδίαν βλέπει τοὺς ἄλλους ὡς εἰκόνες Θεοῦ, δὲν τοὺς περιφρονεῖ, δὲν ὑποτιμᾶ κανέναν, τοὺς δέχεται ὅλους. Λέγει ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ ἀδελφόθεος (β΄ 2)· «ἂν κάποιος μπεῖ στὴν σύναξί σας καὶ εἶναι πλούσιος, χρυσοδακτύλιος, τότε τοῦ λέτε, κάθησε ἐδῶ! μπεῖ κάποιος ἁπλὸς ἄνθρωπος, ἐσὺ κάθησε σὲ ἐκεῖνο τὸ σκαμνί! στὸ ὑποπόδιο τῶν ποδῶν μου! Γιατί ἀδελφοί; Ὅλοι εἶναι τὸ ἴδιο». Ἄλλο θέμα, τὸ νὰ προσφέρεις ἕνα κάθισμα, κάποτε διακριτικό, γιὰ νὰ τιμήσεις τὸ ἀξίωμα ἑνὸς ἀνθρώπου· εἶναι θέμα τιμῆς σ' ἕνα ἀξίωμα.
Ακόμη, λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος· «τὸ αὐτὸ εἰς ἀλλήλους φρονοῦντες· μὴ τὰ ὑψηλὰ φρονοῦντες ἀλλὰ τοῖς ταπεινοῖς συναπαγόμενοι», μὲ τοὺς ταπεινοὺς νὰ συναναστρέφεσθε· τὸ νὰ φρονῶ μ' αὐτὸ ποὺ φρονοῦν καὶ οἱ ἄλλοι εἶναι ταπείνωσις τῆς καρδίας. Πολλὲς φορὲς θέλουμε νὰ εἴμαστε πιὸ πάνω ἀπὸ τοὺς ἄλλους, μὲ παραδοξολογίες, καὶ μὲ ἄλλα ἐντυπωσιακά πράγματα. Θα πρέπει νὰ εἶμαι ὅπως οἱ ἄλλοι. Κάποιος ἀρρωσταίνει· θὰ πῶ στὸν ἑαυτόν μου ὅτι καὶ ἐγὼ μπορῶ νὰ τὸ πάθω γιατὶ εἶμαι ἄνθρωπος. Λέγει ὁ Ἰσαὰκ ὁ Σῦρος· «Μὴν συχαθεῖς ἄνθρωπον, διότι καὶ ἐσὺ περίκεισαι σάρκα», γιατὶ καὶ ἐσὺ εἶσαι ντυμένος μὲ σάρκα· αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἔχω ταπείνωσι, ὅτι μπορῶ νὰ σταθῶ μπροστὰ στοὺς ἄλλους μὲ ταπεινὸ φρόνημα, ὅτι τοὺς ἀγαπῶ ὅλους.
Μετὰ ἔχουμε τὴν ταπείνωσι τῆς βουλήσεως· βούλησις θὰ πεῖ θέλησις. Ὑπάρχουν τρεῖς δυνάμεις τῆς ψυχῆς· νόησις, συναίσθημα (δηλαδὴ καρδία), βούλησις. Ἡ ταπείνωσις τῆς βουλήσεως πραγματώνεται μὲ τὴν διακονία· ὅταν ὑπηρετῶ τοὺς ἄλλους. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶπε· «Ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι ἀλλὰ διακονῆσαι», δὲν ἦλθε γιὰ νὰ ὑπηρετηθεῖ ἀλλὰ νὰ ὑπηρετήσει. Ντύθηκε, ζώστηκε μιὰ ποδιά, πῆρε μιὰ λεκάνη νερό, καὶ ἄρχισε νὰ πλένει τὰ πόδια τῶν μαθητῶν, λέγοντας «αὐτὸ ποὺ εἴδατε σὲ 'μένα τὸν διδάσκαλό σας, νὰ τὸ κάνετε μεταξύ σας». Αὐτὴ ἡ διακονία ἀναφέρεται εἰς τὴν ταπείνωσι τῆς βουλήσεως.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὡς κριτήριον τῆς χηρείας, τῶν γυναικῶν ποὺ ἔμειναν χῆρες, θέτει αὐτό (Α΄ Τιμ. ε΄ 10)· «Ἐν ἔργοις καλοῖς μαρτυρουμένη», νὰ μαρτυρεῖται σὲ ἔργα καλά· οὔτε διάνοιες, οὔτε συναισθήματα! «εἰ ἐξενοδόχησεν», δέχθηκε ξένους· «εἰ ἁγίων πόδας ἔνιψεν», ἂν ἔπλυνε πόδια Χριστιανῶν. Τότε φοροῦσαν σανδάλια, οἱ δρόμοι ἦταν σκονισμένοι, καὶ κατὰ λέξι σημαίνει πλένω πόδια. Μεταφορικῶς σημαίνει, ὑπηρετῶ τὶς ἀνάγκες τῶν ἀδελφῶν· «εἰ θλιβομένοις ἐπήρκεσε, εἰ παντὶ ἔργῳ ἀγαθῷ ἐπηκολούθησε». Ταπείνωσις βουλήσεως εἶναι τὸ νὰ ὑπηρετῶ τὸν ἄλλον ἄνθρωπον.
Μένει ἡ ταπείνωσις τοῦ σώματος· ἐμφανίζεται μὲ τὸ ἁπλὸ ντύσιμο, τὴν ἁπλὴ κόμμωσι καὶ τὴν ἁπλὴ συμπεριφορά. Ἂν καθίσω σ' ἕνα κάθισμα ἀπότομα, νὰ πέσω σ᾽ ἕνα κάθισμα, καὶ ἀμέσως νὰ βάλω τὸ ἕνα πόδι πάνω στὸ ἄλλο, νὰ βγάλω ἕνα τσιγάρο καὶ νὰ ἀρχίσω νὰ καπνίζω ἐντυπωσιακῶς, αὐτὸ δὲν λέγεται ταπείνωσις τοῦ σώματος! Ὅταν περπατῶ σαν «γύφτικο σκεπάρνι», ὑπερηφανευόμενος, αὐτὸ δὲν εἶναι ταπείνωσις. Λέγει ἡ Σοφία Σειράχ (ιθ΄ 30) «Στολισμὸς ἀνδρὸς καὶ γέλως οδόντων καὶ βήματα ἀνθρώπου ἀναγγέλλει τὰ περὶ αὐτοῦ», τὸ πῶς θὰ ντυθεῖς, τὸ πῶς θὰ φανοῦν τὰ δόντια σου γελῶντας καὶ τὸ πῶς θὰ περπατᾶς, φανερώνουν ποιός εἶσαι! ἂν εἶσαι ταπεινὸς ἢ ὑπερήφανος.
Ἂν ἀκολουθοῦμε τὴν μόδα, αὐτὸ δὲν εἶναι ταπείνωσις. Σήμερα ὅλες, ἢ σχεδὸν ὅλες οἱ κοπέλες φοροῦν παντελόνι· αὐτὸ δὲν εἶναι ταπείνωσις! Ταπείνωσις θὰ πεῖ νὰ φορῶ πάντοτε τὸ σεμνὸ πράγμα. Δὲν εἶναι σεμνὸ νὰ φορῶ παντελόνι; - Ε, ὄχι δά! Γιατί δὲν εἶναι; - Διότι εἶναι στολὴ ἀνδρική! Δὲν μπορεῖς νὰ γίνεις ὅπως ὁ ἄνδρας! Ἐκεῖνο τὸ unisex δὲν ἔχει καμμία θέσι στὸ Εὐαγγέλιο, τὸν Χριστιανισμό· ἐκείνη ἡ ὁμοιομορφία τῶν φύλων! Θὰ εἶσαι «ἡ γυναῖκα ὑπὸ τὸν ἄνδρα».
Θὰ δεῖτε εἰκόνες, φωτογραφίες... ἐκεῖ ποὺ ὑπάρχουν... γυναῖκες μὲ παντελόνια νὰ σκουπίζουν τοὺς δρόμους, νὰ κρατοῦν κομπρεσέρ, νὰ ἀσπρίζουν τὰ δημόσια κτήρια. Εἶχα δεῖ μία μεγάλη νταλίκα, ὁδηγοῦσε γυναῖκα μὲ παντελόνια, καὶ κάτι χάλασε -ἐμεῖς εἴχαμε σταθεῖ ἐκεῖ γιατὶ εἶχε κλείσει τὸν δρόμο- καὶ αὐτὴ ἦταν σὲ στενοχώρια πῶς θὰ φτιάξει την νταλίκα της... Λέγω ἐγὼ ἀπὸ μέσα μου: «Καλὰ νὰ πάθεις! Ἤθελες νταλίκα!» Ἤθελες παντελόνι, ἤθελες unisex, «Τράβα τα τώρα!» Ἡ γυναῖκα φθείρεται σ᾿ αὐτὸ τὸ unisex, uni θὰ πεῖ ὁμοιόμορφος, στὴν ὁμοιομορφία τῶν φύλων.
Ἂς πᾶμε στὸ κύριο σημεῖο τῆς ἐρωτήσεως· πῶς ἀποκτᾶται ἡ ἀληθὴς ταπείνωσις. Πρῶτον μὲ τὴν μετάνοια ποὺ εἶναι καρπὸς βαθείας αὐτογνωσίας· ὅταν δεχθῶ ποιός εἶμαι, ἐδῶ ποιός εἶμαι. Τότε δέχομαι κάθε ἀτιμίαν (μὴ τιμή), ὕβριν καὶ πειρασμόν. Ἂν τὰ δεχθῶ, ἔχω μιὰ δοκιμασία, καὶ τὸ δεχθῶ, τότε ἔχω μιὰ μετάνοια, ἀποδέχομαι ὅ,τι ἐπιτρέπει γιὰ 'μένα ὁ Θεός. Δεύτερον· πρέπει νὰ ἔχω τὸ κατὰ Θεὸν πένθος. Αὐτὸ ἐξορίζει τὸν θυμόν· ὅταν πενθεῖ κανεὶς ἐσωτερικῶς, δὲν θυμώνει! Λέγει ὁ ἀββᾶς Ἠσαΐας· «Τὸ μὴ πλῆξαι τὴν συνείδησιν τοῦ πλησίον τίκτει τὴν ταπείνωσιν», νὰ μὴν πλήξω τὴν συνείδησιν τοῦ ἄλλου, νὰ μὴν τὸν προσβάλλω θυμωμένος καὶ ὑπεροπτικῶς, αὐτὸ γεννᾶ τὴν ταπείνωσιν.
Τρίτον· εἶναι τὸ πνεῦμα τῆς μαθητείας. Ὁ Χριστὸς εἶπε· «Μάθετε ἀπ' ἐμοῦ ὅτι πρᾶος εἰμὶ καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ», μάθετε ἀλλὰ ἐμένα. Πρέπει νὰ μαθητεύσω σ᾿ ἕνα πρότυπο, καὶ αὐτὸ τὸ ὑπόδειγμα εἶναι αὐτὸς ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός· αὐτὸς εἶναι ὁ μεγάλος ταπεινός.
Ὅταν ἔχουμε αὐτὰ τὰ τρία, μετάνοια, κατὰ Θεὸν πένθος καὶ μαθητεία, ἔχουμε τὸν τρόπον, τὸ ἐργαλεῖο νὰ μπῶ στὸν χῶρο τῆς ταπεινοφροσύνης. Κατὰ τὰ ἄλλα ματαιοπονώ.
Θὰ θεωρῶ ὅτι εἶμαι ὁ τελευταῖος ἄνθρωπος, τὸ σκουλήκι. Νὰ ποῦμε παραδείγματα: Στὸ σχολεῖο πρέπει νὰ μαθαίνουμε γράμματα· ὁ μαθητὴς πρέπει νὰ τὸ ἔχει καθῆκον αὐτό· ὅπως ὁ πατέρας μου πηγαίνει στὴν δουλειὰ καὶ κοπιάζει, ἔτσι καὶ ἐγὼ πρέπει νὰ κοπιάσω στὰ θρανία, στην μελέτη. Αὐτὸ εἶναι ταπείνωσις, γιατὶ δὲν λέγω ὅτι· ὁ πατέρας μου εἶναι στὴν δουλειά του, ἀλλὰ ἐγὼ θὰ χαζεύω, θὰ γυρίζω! -Ὄχι, θὰ ἐργαστῶ, θὰ κουραστῶ, θὰ δουλέψω. Ὡς ἐδῶ καλῶς. Ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ θὰ πῶ· -Πρέπει νὰ γίνω καλός μαθητής, καὶ ἀλλοίμονο σὲ ἐκεῖνον ποὺ θὰ τολμήσει νὰ μὲ ξεπεράσει! Καὶ ἀρχίσω νὰ στενοχωριέμαι καὶ νὰ θλίβομαι, γιατί ἐκεῖνος νὰ εἶναι πρῶτος, καὶ ὄχι ἐγώ! Νὰ ὑπάρχει ἕνα κυνηγητὸ τῶν βαθμῶν, μία βαθμοθηρία. Τότε τί κάνουμε; Αὐτὸ εἶναι ὑπερηφάνεια. Θα πρέπει νὰ μένω ταπεινὸς καὶ θὰ δουλεύω χωρὶς νὰ ζητῶ τὰ πρωτεῖα. Ἂν τώρα οἱ ἐπιδόσεις μου φτάσουν νὰ εἶμαι πρῶτος μαθητής, εἶναι ἄλλη παράγραφος.
Γίνεται συναγωνισμός... φοβερός! Ὄχι γιὰ νὰ ἐπιτύχουμε σε κάποιες εξετάσεις, ἀλλὰ εἶναι καὶ θέμα προβολῆς, θέμα γοήτρου, ὅτι «ἐγὼ εἶμαι ὁ πρῶτος μαθητὴς μέσα στην τάξι!» Πολὺ κακό πράγμα. Θὰ πεῖτε· «Χρέος μου να μελετῶ, ὄχι γιὰ νὰ βγῶ πρῶτος· ἄλλο ἂν βγῶ πρῶτος». «Χρέος μου νὰ ὑπηρετῶ στὸ σπίτι, νὰ μὴν ἀντιλέγω». Ἂν κάνουμε τὴν ἄσκησι, θὰ ἀποκτήσουμε τὴν ταπεινοφροσύνη τῆς διανοίας, τῆς καρδίας, τῆς βουλήσεως, τοῦ σώματος (νὰ εἶναι κανεὶς ἁπλά, καθαρὰ ντυμένος· ὄχι ἀτσούμπαλος! Ἡ ἐποχή μας ἐμφανίζει μιὰν ἀτσουμπαλιά! Αὐτὸ δὲν εἶναι ταπεινοφροσύνη, ἀλλὰ ἀτημέλεια· πολὺ ἄσχημο πράγμα! Βγαίνουν ἀχτένιστοι, ξεμαλλιασμένα πράγματα... Κάτι φοβερόν! Αὐτὸ δὲν εἶναι ταπείνωσις, ἀλλὰ τὸ κάνουν γιὰ τὴν μόδα! Νὰ καθόμαστε «κατάχαμα»! Νὰ εἶναι ἁπλὰ τὰ ροῦχα μας, μπαλωμένα, δὲν πειράζει!) Μ᾿ ὅλα αὐτά, τὴν μετάνοια καὶ τὴν μαθητεία εἰς τὸ αἰώνιον πρότυπον ποὺ εἶναι ὁ Κύριος, κάνουμε ἀπόπειρα νὰ ἀποκτήσουμε την μεγίστη τῶν ἀρετῶν.
5η ομιλία στην κατηγορία " Ἀπαντήσεις ἀποριῶν Κατηχητικοῦ". (Ἀνωτέρου Κατηχητικοῦ Σχολείου)
►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας : " Ἀπαντήσεις ἀποριῶν Κατηχητικοῦ. (Ἀνωτέρου Κατηχητικοῦ Σχολείου) " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/pantiseis-pori-n-katixitiko
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/321.html?m=1
Απομαγνητοφώνηση : Ἱερὰ Μονὴ Ξενοφῶντος.
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἀπαντήσεις ἀποριῶν Κατηχητικοῦ. (Ἀνωτέρου Κατηχητικοῦ Σχολείου)».🔻
https://drive.google.com/file/d/1bnD4KlS2bRvJrfYXaOewN02780y5Z9Sg/view?usp=drivesdk
🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς «Ἀπαντήσεις ἀποριῶν Κατηχητικοῦ. (Ἀνωτέρου Κατηχητικοῦ Σχολείου)».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pM8I69EWsOE4l3gd0pOg7b
🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ἀπαντήσεις ἀποριῶν Κατηχητικοῦ. (Ἀνωτέρου Κατηχητικοῦ Σχολείου)».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BC%88%CF%80%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82%20%E1%BC%80%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B9%E1%BF%B6%CE%BD%20%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CF%87%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%E1%BF%A6.%0A%28%E1%BC%88%CE%BD%CF%89%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%BF%CF%85%20%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CF%87%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%E1%BF%A6%20%CE%A3%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CF%85%29?m=1
💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
